E premte, 29.03.2024, 02:46 PM (GMT)

Kulturë

Kalosh Çeliku: Bolla me flokë

E marte, 10.05.2011, 07:59 PM


BOLLA ME FLOKË

 

Nga: KALOSH ÇELIKU 

 

“Ju duhet të gjykoni për atë që Shkruaj.

Kjo është mirë. Por jo ndjenjat e mia.

Tortura - mendoj unë - këtu është një gjë

 e drejtë. Ngase jeta e një njeriu të shkretë

është mundim i gjatë. E ata që i mësojnë

 njerëzit e shkretë t’i durojnë këto, duhet

 të jenë të dënuar…”

                          Andre MALRO

 

Pas vdekjes së t’im Ati në pranverë, pesë vjet me radhë e shkruaja romanin tim të dytë në kokë. E kisha mbushur kafkën plot shënime, personazhe dhe shenja të pikësimit, që një ditë do t’i derdhja pa mëshirë në libër. Po ditët më iknin padiktueshëm e unë assesi të ulem në tavolinën e punës, ta ndez llambën e të shkarkohesha nga një barrë e rëndë që më kishte hipur në shpinë. E vrisja mendjen natë e ditë nga t’ia nis librit, nga fillimi apo fundi, që për mua edhe kjo ishte një rrugë e gjatë nëpër shkretirë. Pse ta fsheh këtu mes këtyre rreshtave nga ju, bija në gjumë dhe zgjohesha me një roman të pashkruar në kokë. E mundoja veten, trutë, me mendime që nuk kisha kujt t’ia them apo shkruaj një ditë në libër. E dielli pa më vënë veshin, edhe pse e kisha përmendur gati në çdo libër timin, ecte qiellit duke më ndejtur si saç mbi kokë.

       E trimëroj veten, marr guximin ta them mes këtyre rreshtave edhe ëndrrën që e shihja pas mesnate. E pranoj, pas një ëndrre të ktillë s’e kam pasur aq lehtë ta shkruaj librin. Bolla me flokë që e përmendja në romanin tim të parë për çdo natë më shtihej në ëndërr. E ngrente kokën. Më turrej pas mes arave me grurë. M’i lidhte duart, këmbët dhe më shkepte çotek duke më rrahur me bisht gjithë natën e gjatë. Në mëngjes, kur zgjohesha, isha i lodhur, i dërmuar dhe i larë në djersë. Kjo më frikësonte të mos e merrja lapsin në dorë dhe t’i hedh të gjitha të mirat dhe të këqijat në letër. Arsye, se bishti i Bollës me flokë që fshikullonte në ajër për çdo natë, më tërhiqte vërejtjen mos ta gaboja rrugën.

       Një natë, përderisa gërhisja në gjumë, m’u përftyrua në ëndërr im Atë! E hapi derën, hyri brenda dhe u ul në një shkam. Kësulën e bardhë edhe kësaj radhe e kishte në kokë. Në brez e pashë se ende e mbante nagantin. Dikur i ra mjekrës së bardhë teposhtë me dorë dhe m’u drejtua me gjysmë zëri: Ende nuk e shkrove romanin që e ke në kokë?! Jo, i thashë. Mos pret të vdesë Nëna, ta fusësh edhe atë në libër, apo të mungon edhe ndonjë e vërtetë nga rruga? Nuk e di. Vetëm një gjë e di. Shumë marrëzira më janë grumbulluar në kokë. Vështirë e kam mes këtyre mureve që më shtrëngojnë natë e ditë ta them të vërtetën. Rrenën mund ta them kur të dua, po ç’e do. Kjo nuk ma lehtëson shpirtin, nuk i hyn në punë njerëzimit. Të kuptoj, m’u përgjigj im Atë. Vetëm atë libër ti duhet ta shkruash gjithsesi! Edhe unë nuk e kam pasur aq lehtë ta marr gjithë këtë rrugë nga mesi i varreve deri këtu në dhomën tënde me libra. Tjetër është e vërteta, e tjetër është frika. Një ditë, edhe ti vetë e di, të gjitha duhet të nxirren në letër. Mos prit që, edhe ti si unë, një ditë t’ia thuash në besë varrit. Ai më së paku ka nevojë për të vërtetën. Rrenën nuk e duron fare. Ti duhet ta shkruash romanin, po qe nevoja edhe me frikë, përndryshe mos thuaj se je biri i këtij plaku. Kështu më tha im Atë dhe doli i zemruar duke e përplasur derën në lëmë. 

       Dhjetë ditë rresht nuk e mora lapsin në dorë. Asgjë nuk më pillte truri. E bëja jetën e sëmurë mes frikës e trimërisë. Kot mundohesha ta mashtroj veten me libra se këto ishin vetëm disa xixa që të linin në terr… Ditën e njëmbëdhjetë u ngrita pritueshëm nga shtrati dhe m’u kujtua ëndrra e tim Ati. Fytyra e tij, rrudhat e të cilit kurrë nuk i kisha lexuar deri në fund, dhe një gjë të tillë nuk kisha mundur ta bëj as edhe për një natë. Edhe shikimin e syve e kam të freskët, por nuk kam mundur dot t’i kuptoj nëpër errësirë. Vetëm një gjë e kam të qartë, se im Atë gjithë jetës së vet më së shumti ka folur me sy sesa me gojë. Kjo mua shpeshherë më ka lënë pa gjumë, po më në fund, kur pashë se një qëllim i tillë qe i kotë, vendosa të heq dorë. Nuk ishim të gjithë të aftë të ecim këmbë mes këtyre kontejnerve të bërllokut nga majat. Ndonjëri nga ne më me ëndje do të shtrihej në mes të udhës të cofë si qen. Pse ta lodhte veten, të sillej në rreth, kur e kishte më së lehti t’i shtrinte këmbët në njërën anë, kokën më tjetrën anë dhe ta priste ashtu i qetë vdekjen?! Vetëm këto ishin ato pak minuta që të bënin të lumtur dhe të shtinin ta harrosh për disa çaste vrapimin për në Zero. Po këto mendime nuk më shpienin më larg se në hale. Mu për këtë është dashur t’i hapim sytë mirë dhe me gjithë barrën në shpinë të ecim përtej ditëve.

       Po ku na shpienin këto ditë që na shtrydhnin pa mëshirë dhe na tërhiqnin zvarrë nëpër errësirë, nuk e kam të qartë edhe sot e kësaj dite. Kot mundohem edhe mes këtyre rreshtave ta zgjidh nyjen. Lëmshit që e kishte tjerrë Nëna gjatë ditëve të gjata të dimrit nuk ia gjeja dot fijen. E gjora Nënë! Gjithë jetën kishte tjerrë me furkën në brez pranë zjarrit për një të ardhme më të lumtur. E, siç duket, ajo e ardhme kurrë nuk i shkeli në derë shtëpisë sonë me baltë. Por, aq më keq, vite me radhë e mundonte dhe i kërcisnin trarët gjithë natën e gjatë nën qiellin e hapur me yje. Nuk e di as vetë nga më vinin ata zëra në gjumë, nga krimbat që i hanin trarët apo nga era që luante gjithë natën e gjatë me derën e Shtëpisë. Vetëm hëna më vinte në dritare dhe me ato rreze nëpër terr si një nënë e përmallur ma përkëdhelte fytyrën. Mundohej të m’i mbyllë qepallat, të më mashtrojë me ndonjë përrallë. Po ku e kisha unë atë fat që të më marrë ajo në duar dhe të më përkundë atje lart mes yjeve. Unë u takoja këtyre mureve, këtij shtrati me kashtë në të cilin gjithnjë e mbuloja kokën me shag. Vetëm  e vetëm mos t’i dëgjoj zërat e natës, që deri te veshët e mi depërtonin nëpër birën e çelësit, plasave të derës. Vonë, dikur pas mesnate, zërave të natës u bashkohej edhe kënga e Zogut Keq. Tani më kot e mbuloja kokën, nuk merrja frymë dhe e di se nuk do të më besoni kur t’ju them se kënga e tij më vente në gjumë…

       Netët e shkurtra dhe ditët e gjata që më mbanin zgjuar nën dritën e llambës mbi makinën e shkrimit, më merrnin dhe më hidhnin dorë më dorë, po kot mundohem t’ua shtroj në sofër këtë libër, kur ju e keni të uritur barkun. Vështirë e kam edhe t’ua zgjas dorën, t’ua hap faqen e parë dhe të hyni duke vrapuar mes atyre rreshtave si pa kokë. E ndjej njëfarë përgjegjësie thellë në vete, mendoj se Ditët e lumtura fitohen me luftë. Këtë e kam thënë edhe më parë nëpër shkrimet e mia, pastaj ku ta di unë, kam frikë mos ma hani ndonjë shkronjë të këtij libri. Se janë pak ato raste të rralla, kur u besohet njerëzve të varfër dhe zjarrit. Nuk e besoj, se xixat e tyre dinë të rebelohen, t’u erren sytë dhe të ndizen me flakë. Imzot! Si fillova edhe unë të shkruaj marrëzira! Po kush do t’u besoj këtyre rreshtave, që s’janë në gjendje të ecin me ju krah për krahu në rrugë, por do t’ju zgjojnë nga gjumi. Ta them të vërtetën, ju më jeni ngopur me ëndrra, këmbë s’keni për të ecur nëpër zjarr, e unë zemër për ta hedhur në shpuzë…

       Më kot i eca të gjitha rrugët e Qytetit të qyqeve dhe kërkoja vend për ta fshehur kokën, kur të tjerët këtë e kishin bërë me kohë. Ndonjëri kishte shkuar edhe më larg, veten e kishte ulur në Udhëkryq. E ti si blerës i urtë duhej të kaloje atypari, në mos më shumë për ndonjë informatë. Ky Njeri i ndershëm ta kishte treguar rrugën vetëm me gisht, e ti pas disa orësh nëpër Qendrën tregtare më në fund je bindur edhe vetë se je sjellë në rreth, se ke pasur frikë mos të të shpallin të marrë dhe të të hedhin në ndonjë çmendinë. Vite me radhë ke ecur dhe ke fjetur këtyre dyqaneve të Qendrës tregtare. Çudi! Dikur je mësuar dhe të është dukur se një jetë e tillë është më e ndershme, më e lumtur se ajo mes luleve apo varreve… Vonë, shumë vonë, ke menduar t’u ikësh atyre duarve që të kanë shtrënguar pa mëshirë në grusht. Dhe për çudi, këtë e ke bërë me pak përpjekje, se trurin gjithmonë e ke pasur të lirë… Më vonë s’di se si më ikën sytë mbi tavolinën e punës dhe pashë një letër. U ngrita pritueshëm, e mora letrën dhe fillova ta rrotulloj para – mbrapa po ashtu pa vetëdije. Po kur fillova ta hap m’u kujtua se ishte nga organizata punuese e Disko-Klubit. Qysh para dy javësh kisha marrë pjesë në një testim që e kishin organizuar ata për pranimin e një bashkëpunëtori të ri në përgatitjen e emisioneve për fëmijë. Dhe, ja sot më bënin me dije në lidhje me testimin. Mrekulli, thashë me vete, shokët e Disko-Klubit qenkan të kujdesshëm dhe nisa t’i shëtis sytë nëpër rreshta. Po, e vërtetë ishte, më bënin me dije se suksese në testim kishte treguar Vajza e Dr. Madhit. E shushkita letrën dhe e hodha në shportë. Çdo gjë e pata të qartë dhe e kotë ishte t’i lodhë trutë me të tilla mendime. E njihja Dr. Madhin, e pata mundësi ta njoh edhe vajzën e tij të ngjyer e të përlyer me një shami për qafe, që m’u patë lëpirë disa ditë me radhë e që nuk m’u shkep derisa e mori hisen e vet në park, një natë të ftohtë dimri. M’u kujtua edhe kryetari i komisionit që e njihte tim Atë si luftëtar trim të kësaj ane. Po, ç’dobi, kryetari i komisionit shumë vite më vonë e rrëfeu veten se cili ishte me fytyrën e vërtetë. E tim Ati kush i kishte faj që kishte vënë në rrezik veten, familjen, shtëpinë, kur i biri i tij vite me radhë do të bredhë poshtë e lart i ndjekur nga kulturofagët dhe gjysmanalfabetët nëpër Qytetin e qyqeve…

       Kështu i kaloja ditët djaloshare, kur duhej të ngrihem në këmbë, të ec rrugës, përderisa një ditë nuk u ika syve të këqij, që gjithmonë donin të më mbanin në grusht. Kjo ndodhi para disa viteve, me siguri duhet të ketë qenë vjeshtë, atëherë kur gjethet e zverdhura kishin rënë në tokë. Viti 1980 duhet të ketë qenë ai, kur unë vendosa të ik nga mesi i njerëzve në një fshat të harruar, atje thellë në malësi. Që në ditët e para e hetova se isha në një mes me ajër të pastër dhe natyrë të bukur larg njerëzve, larg thashethemeve, larg sëmundjeve ngjitëse. Nuk e di as vetë se si këta fshatarë nuk ishin infektuar  ende nga sëmundjet e zemrës. Pse në mesin e tyre nuk frymonte urrejtja, xhelozia, bakcili tuberkulozit?!... Sida… Po më vonë, kur pashë se deri në këtë majë nuk ishte ngjitur dot edhe feja, çdo gjë e pata të qartë. Kjo më bëri edhe më të lumtur mes këtyre maleve. Këto qenë ato momente të papërshkrueshme që më mbyllën mes mureve, më bënë shkrimtar. Dhe tani, kur i kujtoj ato vite, gjatë të cilëve kam shkruar njëzet libra, mes këtyre faqeve nuk më pikojnë rreshta, por më rrjedhin lot. Dua të qaj për ata fshatarë, për ato male, për atë ajër të pastër, për atë natyrë… Po, kot, kur nuk ka kush të ma dëgjojë vajin. Ne jemi të infektuar nga malaria, jemi të sëmurë, por nuk na shohin sytë, ecim zvarrë si rrëshqitës. Nuk duam t’i dëgjojmë hapat, rrezet e diellit në dritare, thirrjet nga majat e maleve, vajin që na e zgjat dorën…

       Pesëmbëdhjetë vjet me radhë në atë mes e shkollova penën, që ja sot t’ju shurdhoj me vargje e rreshta nëpër libra. E di, ju më së paku në këtë kohë keni nevojë për ta, po as unë nuk kam faj që nuk mësova në jetë dot tjetër zeje. Detyra ime është të shkruaj, ndërsa e juaja është të lexoni, nëse e shihni se nga këto marrëzira mund të mësoni gjë, keni ndonjë dobi. Po s’patët, s’keni pse i bleni, të shpenzoni kot së koti paratë. Unë përsëri do t’ua di për nder dhe do të jem i lumtur. Së pari, mbase keni arsye, nuk u pëlqejnë shkrimet e mia, dhe, së dyti, do t’i gëzoni fëmijët me ndonjë dhuratë. Pse ta harxhoni kot xhepin tuaj nëse libri im u duket i tepërt në shtëpi?! Se, po t’ju pëlqejë libri im, do të gjeni edhe të tjera rrugë për ta siguruar atë në bibliotekë.

       Unë përsëri e kam mendimin tim për lexuesit e mi, të cilëve edhe në këtë libër u marr mjaft kohë, se për librin e mirë e ndajnë edhe kafshatën e gojës. Më besoni, lexuesve të tillë ua kam lakmi dhe shpeshherë e shaj veten pse nuk mund të shkruaj libër edhe më të mirë që ata të më kapërdijnë me një hov. Unë veten e ndiej të lumtur kur jetoj në zemrën tuaj, në bibliotekën e çdo shtëpie, në tavolinë, në rrugë, çantë ose nën jastëk. Momentet e tilla nuk mund t’ua them këtu mes këtyre rreshtave edhe po të dua, se më duhet edhe një libër i tërë me qindra faqe. Janë këto disa xixa që të rrokin për dore, të tërheqin nëpër shkretëtirë, të mbajnë gjallë. E ne, fundi i fundit, jemi njerëz, kemi nevojë për njëri-tjetrin, se duhet të notojmë nëpër dallgë…

       Nuk e shihni diellin me rreze që vetëm ec qiellit dhe s’e ndal hapin, të na qëndrojë mbi kokë! Edhe ai nuk e ka aq lehtë. Lodhet. Por e di se e pret rrugë e gjatë mbi fusha e male. Mijëra e mijëra duar janë zgjatur drejt tij, kërkojnë ndihmë, jetë, mëshirë. Po hënën, që si një nuse del natën dhe të bën udhë? Ku e gjen ajo gjithë atë dritë? Yjet që na hedhin valle mbi kokë? A nuk të shkon mendja të mendosh se natyra ka bërë një vepër madhështore? Të gjithë banorët e saj e duan njëri-tjetrin, jetojnë të lumtur qafë për qafe në hapsirë. Kurrë nuk e xhelozuan njeri-tjetrin, nuk luftuan në mes veti, po jetuan si vëllezër të një nëne. Pse atëherë ne njerëzit të mos ua kemi atyre lakmi, ta mësojmë nga ta këngën e dashurisë, kur edhe ne si ata jemi vëllezër të një nëne. Ë? A ka nevojë t’ju rri mbi kokë ende me këshilla? Atëherë ç’prisni, zgjohuni nga gjumi, rrokuni dorë për dore dhe hiqeni një valle!...

       Dhe, përsëri ta them edhe një herë se: kush i kishte faj tim Ati që kishte vënë në rrezik veten, familjen, shtëpinë dhe pasurinë, kur i biri i tij vite me radhë do të bredhë poshtë e lart i ndjekur nga kulturofagët dhe gjysmanalfabetët nëpër Qytetin e qyqeve…



(Vota: 9 . Mesatare: 5/5)

Komentoni
Komenti:

Video

Qazim Menxhiqi: Niset trimi për kurbet


Gallery

Pëllumb Gorica: Magjia e bukurive të nëntokës sulovare
Fotaq Andrea: Një vështrim, një lot, një trishtim – o Zot sa pikëllim!
Pëllumb Gorica: Grimca kënaqësie në Liqenin e Komanit
Shkolla Shqipe “Alba Life” festoi 7 Marsin në Bronx
Kozeta Zylo: Manhattani ndizet flakë për Çamërinë Martire nga Rrënjët Shqiptare dhe Diaspora