Janaq Pani: Historia e batakçiut Zikob

Janaq Pani, Toronto

 

HISTORIA E BATAKÇIUT ZIKOB - përrallë fabul

 

Ngjan me mit apo përrallë

ec e gjeje, lodhu kot,

ca ndodhira ndodhin rrallë

ndaj enigmëm s'e zgjidh dot.

 

Do bëj punën e rrëfimtarit

ta përcjell si e dëgjova,

ndaj dhe rolin e shkrimtarit

veç nga halli, miq e zgjodha.

 

1

Sojit të galave, një verë

u lindi një zog çamarok

i tillë q[ lind veç një herë,

dy gurë ai s'linte tok.

 

Ia falnin se ishte i mitur

çka bënte ai prapësi

dhe thonin:"Ky zog, me t'u rritur

do bëhet patjetër gjeni."

 

Të ëmës i tha një Fatthënë

nga shenjat që panë filxhan:

"Me pjellën tënde, moj nënë

ti rrit batakçinë shejtan."

 

Fatthëna çka tha s'e besuan

dhe më nuk e zunë në gojë,

litarin më shumë ia liruan

i vogli të bëjë ç'të dojë.

 

Kështu ngapak e përditë

po rritet ky zog kokëkrisur

e rrugën nisi të ngjitë

atje për ku ishte nisur...

 

2

Ditëpërditë na hedh shtat

rrit dhe veset me galop,

është i idhët e zemërak

sa nuk qas asnjë në shkop.

 

U ndje ngushtë i gjithë fisi,

veç atë mbajnë në gojë,

si shaka kjo valle nisi,

s'dimë si do përfundojë.

 

Veç të liga bën ngado,

fjalë pise vetëm thotë,

të paturpshëm në e do

shokun nuk ia gjen në botë.

 

3

Erdh' një ditë, këtij bandillit

në gjith' shpezët iu hap fama,

ndaj vendimin mori pylli

që, mëtej mos hapej flama,

 

 

na u mblodh komuniteti,

mendjen vranë mirë e mirë

dhe të udhës na e gjeti

ta largojnë në humbëtirë.

 

Solemnisht mandej vendimin

ia përcollën zemër-vrarë:

"N'humbëtirë, o trim-trimi

ke mëkatet për të larë.!"

 

4

Nuk iu drodh aspak qerpiku

as u ndje, jo i penduar,

rrahu krahët edhe iku

ashtu siç kish dëshëruar.

 

Na u end ashtu së koti,

shkeli në të tjera vise,

gojën dhe më shumë e ndoti,

nxirrte vetëm fjalë pise.

 

Ik e ikë në këtë tur

diku vjen dhe çast i mbramë,

erdh' një ditë, u sëmur

e askënd nuk iu ndodh pranë.

 

U këput e ra plandosur

përmbi barin larë vesë,

si kalorës i vrerosur

po pret çastin që të vdesë.

 

5

 

Shpirt kur ishte duke dhënë

si vegim po sheh në ëndërr

sikur pranë ndihen këmbë,

sikur rreh për të një zemër.

 

Qenkish ëndrra e vërtetë

se një zonjë iu gjend aty:

"Oh, fatkeq, çfarë të ka gjetë?"

dhe e ngre e merr në gji.

 

Gati të shkrihet në vaj,

frikë ka se mos i vdes,

butë, te kapele e saj

e vendosi me kujdes.

 

Në pallat mandej e çoi,

po i bëhet nënë e dytë.

E ushqeu dhe e kuroi

gjersa zogu hapi sytë.

 

Veten kur e ndjeu mirë

zonjës na i mori lejë,

që të endej flatra shtrirë

hapësirash të dëfrejë.

 

6

Sa pa ngjyra hapësira

po i ngjan tek fluturon,

plot me kulme e çatira

që së larti i vëzhgon.

 

Përreth dhe ca zogj të tjerë

ndjehen të gjithë gëzuar,

por për të nuk kanë vlerë

ndaj s'i fton e rri veçuar.

 

Për t'u shplodhur, te një urë

ulet ngeshëm mbi parmak,

e kundrojnë gra e burra

kush nga afër, kush nga larg.

 

Pranë tyre ndjehet mirë

mposhti frikën, që natyrshëm

brenda vetes mbante ndryrë

e nis të na sillet lirshëm.

 

Po dhe njerëzit, të befasuar

një pyetje bëjnë vetiu:

"Ky pinjoll i trimëruar

nga na erdhi e nga na mbiu!?"

 

7

Nuk e di kush u kujtua,

nuk e di dhe si e gjeti,

por Zikob u pagëzua

dhe ky emër na i mbeti.

 

Ndoshta unë flas dhe kot,

vetë zogu s'më rrëfeu

kur e thirrën:" Ej, Zikob!"

i pëlqeu a s'i pëlqeu.

 

Te parmaku të gjitha orët

veç Zikobi i magjepste,

ndaj kushdo nga këmbësorët:

"Hej, salut! e përshëndeste.

 

Kishte hyrë pa u ndjerë

brenda sojit njerëzor,

sojn' e galave pa vlerë

t'ia përmendish i vjen zor.

 

8

Shkuan javë e rrodhën muaj

njerëzia krejt u bind,

ec po deshe e mos e duaj

këtë zogun wandering.(1)

 

Kthetrat ngul te supi lart

vjen pushon si zot shtëpie

e kapelen nis ta çart

rrëfen sprova "miqësie".

 

Të çukit mandej te veshi

hedh vështrimin trimëror,

njerëzia krejt te sheshi

po gajasen gjithë në kor.

 

Admirues përditë mbledh,

nojmat sa i kanë hije,

vetë lodrat i përzgjedh

me çapkënëri fëmije.

 

9

Erdh' një ditë, me intuitë

po e ndjen se në çdo anë

vese plot të jenë rritë

si një bar i keq me flamë.

 

Ky zbulim e la pa gojë,

i shpalos në sy trishtimin,

i zhgënjyer dhe  me drojë

thellë e thellë e ndjen zhgënjimin.

 

Për Zikobin ngjan kjo ditë

pështyrosje nga njeriu,

brenda tij krye ka ngritë

befas zgjohet "batakçiu".

 

Përkëdhelur ish gjer dje

dhe klloun edhe bufon,

mbas tani gjithçka e len

dhe për tjetër strehë kërkon.

 

Te shkëmbinjtë ku nisa jetën

dhe në pyjet e pa anë

vese plot, ç'është e vërtetë

soji i galave nuk kanë.

 

Çdokush lind e do të vdesë

brenda pyllit veç i lirë,

e di që për mbijetesë

ndeshen për pak hapësirë.

 

Unë zgjodha rojtje tjetër

këtu në mjedis të huaj,

por e sheh dhe një i verbër

egërsinë në mes tuaj.

 

Larg po shkoj nga juaj lloji

e nuk ndjehem i zhgënjyer,

se në luftën midis llojit

bota krejt është mbërthyer...

 

10

Ngjan me mit apo përrallë

ec e gjeje, lodhu kot,

çon mesazhin për të gjallët

që nga pylli larg në zog.

 

Bëra rolin e shkrimtarit

ta përcjell si të vërtetë,

për dikë që i mbet' hatri

një përrallë le të jetë...