Pensionet bëjnë vllehët grekë

Prej vitesh, popullsia vllehe është tentuar të përdoret nga qarqe të caktuara për t’i dhënë udhë një teorie të rreme se ata janë grekë.

Siç zbuloi reportazhi i edicionit qëndror të lajmeve, “Shqipëria Tjetër”, plani është vënë në jetë në mënyra të ndryshme, jo vetëm në trajtë deklaratash mediatike.

Qëllimi është i njëjtë si me shqipëtarët ortodoksë, të cilet së bashku me vllehët synohet t’i shtohen artificialisht numrit të minoritetit grek në Shqipëri.

Udhëtimi i kamerave të Top Channel nisi nga Boboshtica e Korçës , fshati aq shumë i trazuar pas dhunimit të varreve të banorëve të zonës dhe betonizimit të tyre në emër të një memoriali të ngritur nga Omonia për dy ushtare grekë, të vrarë diku në pyjet përreth 71 vjet më parë.

Pavarësisht se të bezdisur nga zhurma e kohëve të fundit që i ka vënë në fokus të gjerë, sidomos pas deklaratave të konsullit grek të Korçës, Ikonomu, banorët vllehë të Boboshticës nuk druhen të flasin mbi prejardhjen e tyre, përkundrazi ata thonë hapur se shtet mëmë kanë Greqinë dhe jo Shqipërinë, e aq më pak Rumaninë a ndonjë vend tjetër.

”Shumica jonë e kemi prejardhje nga Greqia, shumica e vllehëve janë prej andej”, thotë Ilia Petro, një nga banorët e zonës.

Në rrugicat karakteristike të Boboshticës, duket se Greqia ka hedhur rrënjë të forta ndër vite, duke u bërë vllehëve apo çobenjeve, siç njihen ndryshe, një ofertë të mirë të cilën shumica e tyre nuk e kanë refuzuar.

”Greku na ka quajtur homogjenë dhe na ka dhënë karta homogjeni”, thotë Thanas Shaka, një tjetër banor, ndërsa përgjigja e vllehëve në fshat duket kudo e njëjtë.

”Unë jam grek dhe të gjithë vllehët janë greke. Të gjithë këtu janë me pasaportë greke”, shtoi Dine Marku, një tjetër rezident i Boboshticës.

Pak minuta udhëtim, në fshatin e Drenovës, vllehët i gjejmë shumicën duke luajtur, ndërsa pensioni i majmë që marrin nga shteti grek u lejon të mos punojnë në masë.

Mes pensionit 250-300 euro që marrin vllehët nga grekët dhe atij 8 mijë lekësh që jep shteti shqiptar për pensionistët e tij, diferenca është e madhe dhe thuajse ka vënë vulën në zgjedhjen e tyre.

”Ne vllehët jemi të gjithë grekë dhe të gjithë kemi pasaporta greke e marrim pension nga Greqia”, thonë edhe në Drenovë.

Tek disa, lidhja me Greqinë ka shkuar shumë më larg, deri tek egzistenca e të ashtuquajturit “Vorio-Epir”.

”Saranda është e krishterë, Korça është e krishterë dhe të gjitha këto janë zona vorioepiriote”, thonë. Për ironi, himni i flamurit ka lindur pikërisht në këtë fshat, i shkruar nga një vlleh siç ishte Asdreni.

Poeti dhe publicisti i shquar që aq shumë vargje i kushtoi këtij vendi, vështirë se do të imagjinonte kur vdiq 66 vjet më parë, se do të vinte një kohë kur pasardhësit e tij do të ndiheshin grekë.

Në Floq, një tjetër fshat jo larg Drenovës nuk gjejmë qoftë edhe një familje të vetme vllehe. Banorët thonë se ata janë larguar të gjithë vit pas viti. Megjithatë, edhe në fshatin musliman të boshatisur nga arumunet, grekët kanë lënë shenjat e tyre.

”U detyrova që emrin nga Fahri t’a ktheja në Vangjel kur shkova në emigracion, pasi greku nuk më pranonte me emrin musliman, kështu që ndryshova pasaportën. Dhashë 7 mijë lekë dhe e ndryshova”, rrëfen një banor i Floqit.

Nga Floqi, ku dikur jepte mësim edhe këngetarja vllehe Eli Fara, kamerat udhëtuan drejt Voskopojës shekullore. Në fshatin aq shumë të mpleksur mes historive e pretendimeve greke, arumunëve e shqiptarëve, realiteti është krejt i ndryshëm nga ai i Boboshticës e Drenovës.

”Faktikisht ne jemi shqipëtarë, jemi me kombësi shqipëtare dhe mbetemi shqipëtarë. Nuk ka sesi te jemi ndryshe”, thotë disi i tërhequr e i drojtur për shkak të pozicionit si prift i kishës ortodokse të Voskopojës At Thomai, edhe ai vlleh, lindur e rritur në Voskopojë.

”Edhe unë jam vllah, por jam shqiptar. Me aq sa di unë, gjuha vllehe është latine. Jam vllah lindur dhe banues në Voskopojë dhe këtu do të mbetem”.

Menjëherë pas viteve 90, Greqia vrapoi të kthente në grekë edhe popullsinë vllehe, sidomos në fshatrat përreth Korçës, Sarandës, Gjirokastrës e më tej, duke ofruar në këmbim pensione të majme.

Vllehët e sotëm, në një pjesë të madhe duket se kanë harruar paraardhesit e tyre, Mihal Gramenon, Themistokli Gërmenjin, Kostandin Kristoforidhin, Naum Veqilharxhin, Asdrenin, Spiro Ballkamenin, Kol Idromenon e shumë e shumë të tjerë që bënë histori me pushke e me penë në emër të flamurit të kombit shqipëtar.

Asnjë nga këta burra vllehë të shqiptarizmës nuk ishte grek, ashtu si të sotmit, që vetëm pensionin kanë të tillë.