Jevrem Jovoviq: Çka dihet për punën revolucionare dhe vrasjen e Milladin Popoviqit?

ÇKA DIHET PËR PUNËN REVOLUCIONARE DHE VRASJEN E MILLADIN POPOVIQIT?

Shkruan Jevrem JOVOVIQ

Milladin Popoviqi, hero i popullit, sektar PK të PKJ për Kosovë, është vrarë më 13 mars 1945, në zyrën e tij.

Mbi vrasjen e Milladinit nuk është shkruaar deri më 1981, ndërkaq gjashtë vitet e fundit mjaft është thënë madje edhe “skenari” se si kanë rrjedhur përgatitjet për kryerjen e atentatit. Dhe krejt kjo nga pena e Spasoje Gjakoviqit, seoretar i atëhershëm i OZN-ës në Kosovë. Për qytetarët e Prishtinës, për fisin e të afërmit e Milladinit, rrëfimet e S. Gjakoviqit tingëllojnë si përralla, tregime për fëmijë – janë të trilluara dhe plot isinuata.

Milladini pas kryerjes së gjimnazit në Prishtinë, 1933, regjistrohet në Fakultetin Juridik në Beograd, ku edhe më shumë e thellon mendimin e punën revolucionare, i qëndron besik deri në vrasjen mizore nga ana e monstrumeve të fshehta shoveniste, në plane e agjenturave të ndryshme borgjeze. Në vitin 1935, në Beograd e arrestojnë ku iu nënshtrohet mundimeve të tmerrshme. Në Pejë është bërë përpilimi i peticionit me 500 nënshkrime dhe i ëashtë dërguar pushtetit. Peticioni pati sukses dhe Milladini u lirua. Por, nuk pushoi lufta e tij kundër qeverisë fashiste të Millan Stojadinoviqit.

Në vitin 1946, Millan Stojadinoviqi vjen në Petjë me rastin  e inagurimit të vijës hekurudhore Pejë-Fushl-Kosovë. Me atë rast, M. Popoviqi demonstrata protestuese. Organizata e PK në Pejë u tregua si shumë mirë e organizuar dhe e aftë që të zbatojë çdo vendim të KQ PKJ. Me nismën e M. Popoviqit më 25 korrik 1937 frmohet Komiteti krahinor i PKJ për Kosovë e Metohi. Konferenca theluese është mbajtur me sukses në të cilën referatin kryesot  e paraqiti M. Popoviqi dhe në të cilën qe zgjdhur për sekretar politik i PK të PKJ. Materialin e konferencës themeluese e dërgon në Paris, ku atëherë ndodhej një pjesë e KQ të PKJ. PK KPJ për Kosovë e Metohi është angazhuar për forcimin e Frontit popullor pëe dërgimin e luftëtarëve në luftën internacionale në Spanjë kundër fashizmit. Milladini grish popullin shqiptar që të mos shpërngulet për Turqi de të mos i nënshtrohet propagadës të disa tradhtarëve të kombësisë shqiptare. Kjo ka qenë grishja e parë popullit shqiptar që të qëndrojë në vendin e lindjes dhe kundërshtimi i parë KPJ qeverisë borgjeze që ta realizonte projektin për shpërnguljen e shqiptarë nga Kosova, autor i të cilit projekt ka qenë Vasa Çubrilloviqi.

Milladini e përjetonte thellë shfrytëzimin e popullit shqiptar, mjerimin në zhvillimin e kulturës e të arsimit. Për këtë arsye është komunisti i parë që kërkoi që të gjitha materialeve e KQ të PLJ të shkruhen edhe në gjuhën shqipe. Kjo solli që rinia shqiptare gjithënjë e më tëpër të afrohet me PKJ. Ky qëndrim largpamës pruri që Milladini të vënte kontaktet e para, krahas Ramiz Sadikut, me Fadil Hoxhën, Emin Durakun etj. Në Beograd i pari kontakton me një komunist nga Shqipëria që paraqet fillimin e bashkëpunimit i cili sa vjen e thellohet. M. Popoviqi, edhepse i sëmurë rëndë, vazhdon luftën klasore. Hapur kundërvihet kundër plaçkitësve të tokës të shqiptarëve të varfër e Reformës agrare në Kosovë. Pati shkruar proklamacionin të cilin e shtyp në Kragujevc në gjuhën shqipe.

Më 1938, pas mjekimit, Milladini merr pjesë Në Këshillimin e KQ të PKJ te Ljubjana ku nga shku Tito merr udhëzime e propozimin që sërish të bëhet në krye të Komitetit krahinor  dhe t’i vazhdojë kontaktet me komunidtët nga Shqipëria.

Në konferencën e parë të rregullt të PK të PKJ për KM, e cila është mbajtur në shtator 1939, në Vitomiricë afër Pejës, referatin kryesor e paraqet Milladini. Pjesën kryesore të referatit ia kushtoi luftës së të gjithë komunistëve kundëer shfrytëzimit çnjerëzor të popullatës shqiptare, kundër imperializmit italian dhe të gjitha forcave reakcionare, për të drejtat nacionale dhe lirinë e popullit shqiptar. Milladini korkon që aktiviteti i të gjithë komunistëve në Kosovë të orientohet në 11 pikë. Pika e parë ishte: që të shtrohet çështja e autonomisë së PK, sepse sipar Rezolucionit me këtë komitet nuk mund të udhëhiqet nga Mali i Zi. Mendimi i Miladinit për autonomi kishte kuptimin specifik nacional e historik. Thelbi i referatit të Milladinit dhe një pjesë e referatit të Bora Vukmiroviqit është përfshirë në Rezolucionin i cili në origjinal gjendet në Arkivin e KQ të LKJ nën numrin 1855.

Kësaj ideje për autonomi të Kosovës i kundërvihet PK PKJ për Mal të Zi, i cili konsideron se kjo kërkesë domethënë “një hap prapa”. Por, Milladini ka qenë i paluhatshëm dhe këkonte nga KQ i PKJ tretman autonom, kërkon lidhje të drejtëpërdtejtë me KQ të PKJ, kërkesë kjo që Tito e përkrahë dhe vendosmërisht insiston që të zbatohet në praktikë. Në fund të vitit 1939 dhe në gjysmën e parë të vitit 1940, në lidhje me autonominë e plotë të Kosovës, zhcillohet polemikë e mprehtë në mes Milladin Popoviqit dhe Ivan Millutinoviqit, anëtar i Politbyrosë të KQ të PKJ. Milladini paraqitet me fakte të pamohueshme. Gjatë vitit 1940, Milladini është vijmisht në lidhje me KQ të PKJ kur edhe bën kontaktet me Fadil Hoxhën dhe komunistët nga Shqipëria, gjë që paraqet fillet e bashkëpunimit dhe afrimit midis PKSH e PKJ deri në shkallën e Internacionalizmit të pashembullt në histori.

Në demonstratat e 1 majit 1940 të KK në Pejë, merr pjesë edhe Milladini, edhepse me shëndet të brishtë. Pushteti merr masa dhe kryen arretimin e komuistëve, në mes të cilëve edhe Milladinin, i cili për Shtabin gjeneral të Armatës së Tretë në Shkup, ka qenë personalitet i lavdishëm i lëvizjes komuniste dhe komunisti më i rrezikshëm. Kjo shihet qartë nga dokumentet 8710/40, 345/40 dhe 1074/40 GŠ. 3 Armije.

Milladin Popoviqi e sheh të nevojshme se duhet të mobilizohen masat liridashëse në tadhët e luftëtarëve për liri. Në atë kohë në Kosovë vie Kërsto Popivoda dhe filojnë të mbahen mbledhje të komiteteve të vendit në Pejë, Mitrovicë, Gjakovë, Prishtinë etj., ku fjalën kryesore kishte Milladini. Mbahet konferenca e dytë e PK e KPJ për Kosovë e Metohi, ku Milladini paraqet referatin kryesor. Milladini nga kjo konferencë, edhe më tepër e afrimon KK dhe punën revolucionare në Kosovë. Konferenca zgjedh delegatët për konferencën e Tetë të PK të PKJ për Mal të Zi, Bokë, Sanxhak, Kosovë e Metohi, e cila u mbajt në Zhugiq-Tivar në Mal të Zi. Në delegacion zgjen Milladin Popoviqi, si sekretar politik i KK, Boro Vukmiroviq Sekretar organizativ, Ali Shukrija, sekretar i komitetit të vendit për Mitrovicë dhe rrethinë dhe Milija Kovaçeviq, sekretar i komitetit të rrethit për Gjakovë. Të gjithë delegatët përveç Milladinit për të parën herë bijnë në kontakt me Titon.. Delegatët kërkojnë që të futet në rendin e ditës lidhjen e drejtpërdrejtë të KK të Kosovës me KQ të PKJ, propozim ky që miratohet, falë qëndrimit të drejtë të J. B. Tito. Tito poashtu u pajtua dhe tregoi interesim të veçantë për popullin sqiptar të cilin duhet ndihmuar e përkrahur. Milladini fitoi hov edhe më të madh nga qëndrimi i J.B Tito. Këtu zgjidhen edhe delegatët për konferencën e Pestë të vendit. Nga Kosova zgjidhen M. Popoviqi dhe S. Vukmiroviqi. Në atë konferencë Milladini foli kundër reformës agrare në Kosovë të cilën e zhvillonte borgjezia serbe.

Në fund të vitit 1940, në Pejë mbahet Plenumi i PK në të cilin përpunohet materiali nga konferenca e Pestë e vendit të PKJ e mbajtur në Zagreb. Me këtë rast Milladini thekson çështjen nacionale dhe nevojën që sa më mirë të përgatiten kuadrot shqiptare e sa më masovikisht rinia të kyçet në PKJ.

Milladin Popoviq si luftëtar e komunist i paluhatshëm dhe i diciplinuar zbaton në jetë konkluzionet e Konsultës nga maji i viitit 1941. Në bazë të Vendimit të KQ të PKJ për luftë të armatosur, Milladini kryen të gjitha përgatitjet në detaje për kryengritje. Jorastësisht Milladini zgjidhet për fillimin e Kryendritjes. Ishte i bindur se Trepça e Kopaoniku janë vendet më të përshtashme për kryengritjen e armatosur. Krengritja shpërtheu më 30 korrik 1941. Milladini, për shkaqe shëndetësore, pas vendimit të KK është dashtë të shkonte në Mal të Zi. Në udhë për Mal të Zi, te Rozhaja, bie në duart e armikut. Anga andej dërgohet në kamp në Shqipëri. Kur këtë e merr vesh KKK, kërkon nga komunistët e Shqipërisë lirimin e tij, gjë që me kënaqësi është pranuar. Në fillim të tetorit 1942, kur në Shqipëri arrinë Dushan Mugosha, Milladini me ndihmën e komunistëve shqiptarë u bë i lirë. Pas përgatitjeve intenzive, formohet PKSH. Në kuvendin themelues figura më markante ishte Milladin Popoviqi. Që nga ky momment, Milladini në Shqipëri bëhet personaliteti më i dashur, miku më i mirë dhe ligjëruesi më i dëgjueshëm i cili paraqet lidhsen e miqësisë e të bashkëpunimit në mes PKJ e PKSH. Oreznton në të gjitha forumet e PKSH dhe të LPÇ dhe jem kontribut të madh në luftë kundër armikut të përbashkët.Në Shqipëri mbetet deri në shtator 1944, kur kthehet në Kosovë dhe e merr udhëheqjen e KK të LKJ. Nga ky moment e deri në vdekje angazhohet për vendosjen e pushtetit popullor, barabarsinë, forcimin e autonomisë, si e kishte mësuar J.B.Tito, të cilin e çmonte mbi të gjitha, e Tito te Milladini shihte revolucionarin e vendosur, luftëtarin e patrembur për barazinë e të gjithë popujve e të kombësive të Jugosllavisë. Për këtë shkak Miladini dha propozime vendimtare.

Ai shkëlqyeshëm iu kudërvu Aleksandër Rankoviqit e Millovan Gjillasit për ndarjen e Kosovës në tri pjesë. Ë Shqipëri i kudërvihet Svetozar Markoviqit e Koçi Xoxes për vlerësimin e punës së PKSH.

Me rastin e ardhjes në Prishtinë në krye të PK të PKJ për Kosovë, Milladinit i është ofruar elaborati i Vasa Çubrilloviqit:”Çështja e pakicave kombëtare në Jugosllavi”. Ky Elaborat është përpiluar më 3 nëntor 1944 dhe fare pal ndryshon nga ai Elaborati i njohur i vitit 1938 të cilin njëzërit e lejon she e tumir qeveria serbe. Milladini, me urdhërin e Titos, këtë elabotaz e hedh poshtë, hidhërueshëm e gris dhe jua gjuan përpara Rankoviqit, Gjillasit, Tempos dhe Spasoje Gjakoviqit. Ktheehet në Kosovë ku vazhdon punën pas udhëzimeve të Titos de vendimeve të AVOJ-it. Në Kosovë poashtu vie edhe Spasoje Gjakoviqi me detyrë të Sekretarit krahinor për punë të bredshme, atëherë e quajtur OZN-a. Në mënyarë se si zhvilloheshin sitiatat, Milladini gjithënjë e më tepër po bëhej pengesë e kundërshtar ideor i Ranloviqit, S. Vukmiroviqit, S: Gjakoviqit të cilëve iu bashkohet edhe D. Mugosha. Svetozar Vukmaoviqi këtë e vërteton më 1981 në intervistën që i jep gazetarit bullgar në lidhje me librin “Lufta për Ballkanin”. Në pyetjen se ça mendon për Milladin Popoviqin, S. Vukmanoviqi përgjigjet:”Populli krijon mite dhe mirë është nganjëherë ta lëmë që të jetojë me ato mite”?! A i duhet komet i veçatë kësaj?

Milladin Popoviqi më 13 mars 1945, në orën 10 e 30 minuta është vra ë Zrën e vet në KKK. Të njëjtën ditë S. Gjakoviqi e D. Mugosha i dërgojnë relegram A. Rankoviqit dhe nuk përmendin kurrfarë emri të vrasësit – pëmendet jë kamerier por jo edhe emri i tij. Të njëjtën ditë me telegram njoftohet edhe Tirana për vrasjen e M.Popoviqit. Rankoviqi më 14 mars dërgon telegram KKK, në të cilin, pos tjerash, njofton që në varrim në emër të KQ të PKJ do të marrin pjesë Milenko Gjuroviq, S. Gjakoviq dhe Dushan Mugosha. Më 15 mars sërish i dërgojnë telegram A. Rankoviqit. As ditën e tretë nuk përmendet asnjë emër vrasësi. Theksohet që “janë arrstuar dia persona të dyshimtë, në me tyre edhe një zëvendëskomandant i regjionit”. As me këtë rast nuk përmendet emri i Haki Tahës, për të cilin S. Gjakoviqi, pas 40 vjetësh, vërteton se është vrasës i M. Popoviqit. Mësuesi Haki Taha ëhtë vrarë të njëjtën ditë (?) Obdukcioni vërteton se është vrarë përpara M. Popoviqit. Përse nuk përmendej emri i Haki Tahës në telegram? Përse S. Gjakoviqi e D. Mugosha komunikojnë vetëm me Rankoviqin? Përse babai e nëna e Milladinit nuk lejuan që S. Gjakoviqi e D. Mugosha të merrnin pjesë në varrim?

Përcjellja e kufomës së Milladin Popoviqit ka qenë e madhërishme. Dukej se krejt populli i Kosovës ka ardhur ta përcjellë birin e vet më të madh e më të dashur. Kishte shumë folës, por fjalimi më i prekshëm ishte fjalmi lamtumirës i një pionieri të nacionalitetit shqiptar, i cili tha, si thekson “Jedinstvo”: “Armiku nuk e qëlloi atë që dëshiroi, e vrau trupin e ri të Milladin Popoviqit, por mbeti vepra e tij madhështore të cilën populli me besnikëri do ta kultivojë.

Në pika të shkurta u dha veprimtaria revoluconare dhe qëndrimi e Milladin Popoviqit mbi çështjen nacionale dhe pozitën e Kosovës, që më lehtë të vihet te konkluzioni se kush kishte motiv për likuidimin fizik të tij. Të vërtetën për vrasjen e Milladin Popoviqit më së miri e di Spasoje Gjakoviqi, sikur që e di se nuk është e vërtetë ajo që ka shkruar deri më tani për këtë krim.

Jevrem JOVOVIQ

J. Jovoviq *)

38300 Pejë

Rr. M. Popoviqi 13.

*) Artikullin na e dërgoi Prof. Masar Rizvanolli; përktheu nga serbokroatishtja në shqip, Kadri Mani

---------------------

ŠTA SE ZNA O REVOLUCIONARNOM RADU I UBISTVU NILADINA POPOVI?A?

Piše Jevrem JOVOVI?

Miladin Popovi?, narodni heroj, sekretar PK PKJ za Kosovo, je ubijen 13 marta 1945. godine u svojoj kancelariji.

O ubistvu Miladina nije pisano sve do 1981. godine dok poaslednjih šest godina dosta je re?eno ?ak je i „scenario“ objavljen kako su tekle pripreme i izvršenje atentata. I sve to od pera Spasoje Djakovi?a tadashnjeg sekretara OZN-ne Kosova. S. Djakovo?a zvu?i kao bajka, pri?a za djecu - izmišljena i puno insinuacije.

Miladin posle završene gimnazije u Prištini, 1933. godine upisuje se na Pravnom fakultetu u Beogradu gdje još više produbljuje revolucionarnu misao i rad kome ostaje vjeran do mu?kog ubistva od strane skrivenih šovinisti?kih monstruma raznih agentura buržuazije. Godine 1935. u Beogradu biva u hapšen i podvrgnut strašnim mu?enjima. U Pe?i je sastavljena peticija sa 500 potpisa i upu?ena vlastima. Peticija je uspjela i Miladin je oslobodjen. Ali, neprestaje njegova borba protiv profašisti?ke vladavine Milana Stojadinovi?a.

Godine 1936, Milan Stojadinovi? dolazi u Pe? prilikom puštanja u saobra?aj železni?ke pruge Pe?-Kosovo Polje. Tom prilikom M. Popovi? organizuje protestne demonstracije. Organizacija PK u Pe?i kao vrlo dobro organizovana i spoosobna da sprovodi svaku odluku CK SKJ. Na iniciativu M. Popovi?a 25 jula 1937. godine formira se Pokrajinski komitet PKJ za Kosovo i Metohiju. Osniva?ka konferencija je uspješno održama na kojoj je glavni referat ponio M. Popovi? i na kojoj je izabran za politi?kog sekretara PK KPJ. Materijal osniva?ke konferencije šalje u Prariz gdje je tada nalazio dio CK PKJ. PK CKJ za Kosovo i Metohiju angažuje u paja?anju narodnog fronta, za odlazak boraca u internacionalnom ratu u Španiji protiv fašizma, protiv frakcijonaštva u PKJ i za nacionalno pitanje. Miladin poziva albanski narod da se ne iseljava za Tursku i daa ne podleže nelih izdajica albanske narodnosti. To je bio prvi poziv albancima da ostanu u rodnom mjestu i prvo suprotstavljanje KPJ buržoaskoj vladi da ostvari projekat za isterivanju albanaca sa Kosova ?iji je uator bie Vasa ?ubrilovi?.

Miladin je duboko doživljavao ugnjetavanje albanskon naroda, bijedu u razvitku kulture i obrazovanja. Zato je prvi komunista koji zahtijeva da svi materijali CK KPJ budu pisani i na albanskom jeziku. Ovo je doprinelo da albanska omladina sve više prilazi KPJ. Ovakav delekovidi stav je doprinio da Miladin uspostavlja prve kontakte, pored Ramiz Sadika, sa Fadilj Hodžom, Emin Durakom i dr. U Beogradu kontaktira prvi sa jednim komunistom iz Albanije što predstavlja po?etak saradnje koja ?e sve više da se podubljuje.

M. Popovi?, i ako teško bolestan, nastavlja klasnu borbu. Otvoreno ustaje protiv plja?kaša zemlje siromašnih albanaca i Agrarne reforme na Kosovu. Napisao proklamaiju koju štampa u Kragujevcu na albaskom jeziku.

Godine 1938. posle le?enja, Miladin u?estvuje u Savetovanju CK PKJ Ljubljane gde od druga Tita dobije uputstva  i prijedlog da ponovo bude na ?elu Pokrajinskog komiteta i da nastavlja kontakte sa grupama komunista iz Albanije.

Na prvoj redovnoj konferenciji PK KPJ za KM, kojaa je održana septembra 1939. godine u Vitomirici kod Pe?i, glavni referat podnosi Miladin. Glavni deo referata posvetio je borbi svih  komunista protiv neljudskog ugnjetavanja albanskog stanovništva, protiv italijanskog imperializma i svih reaksionarnih snaga, za nacionalna prava i slobodu albanskog naroda. Miladin zahtjeva da se aktivnost svih komunista na Kosovu orientiše na 11 ta?aka. Prva ta?ka glasi: da se postavi pitanje autonomije PK jer prema Rezoluciji ovim komitetom ne može se rukovoditi iz Crne Gore. Miladinova misao o autonomiji imala je specifi?an nacionalni i istoriski smisao. Srž Miladinovog referata i dio referata Bore Vukmirovi?a je obuhva?en u Rezoluciji koja se danas u originalu nalazi u Arhivu CK SKJ pod brojem 1855.

Ovoj ideji o autonomnosti Kosova se suprotstavlja PK PKJ za Crnu Goru koji smatra da ovaj zahtijev zna?i “korak nazad”. Ali Miladin je bio nepokolebljiv i zahtijevao od CK PKJ autonomni tretman, zahtijeva neposrednu vezu sa CK KPJ, zahtijev koji Tito podržava i odlu?no insistira na sprovodjenju u praksi. Krajem 1939 i u prvoj polovini 1940. godine u vezi pune autonomije Kosova razvija se oštra polemika iznedju Miladina Popovi?a i Ivana Milutinovi?a, ?lana Politbiroa CK KPJ. Miladin nastupa sa nepolebljivim ?injenicama. U toku 1940 g. Miladin je stalno u vezi sa CK KPJ kada i objavlja kontakte sa Fadil Hodžom i komunistima iz Albanije što pretstavlja za?etak saradnje i pribljižavanja KPA i KPJ do stepena komunisti?kog internacionalima bez premca u istoriji.

U demostracijama od 1. maja 1940. g. U Pe?i PK u?estvuje i Miladin i ako slabog zdravlja. Vlada preduzima mjere i vrši hapšenja komunista medju kojima i Miladina, koji je sa Generalni štab Tre?e armije u Skoplju bio slavna li?nost komunisti?kog pokreta i najopasniji komuista. To se jasno vidi iz dokumenta 8710-40, 345-40 i 1074-40 GŠ. 3. Armije.

Miladin Popovi? osje?ao potrebu da treba da mobiliše slobodoljubive mase u redove boraca a slobodu. U to vrijeme na Kosovu dolazi Krsto Popivoda i po?inju se državni sastanci mjesnih komiteta u Pe?i, Mitrovici, Djakovici, Prizrenu, Prištini i dr.gdje je glavnu rije? imao Miladin. Održava se druga konferencija PK KPJ za Kosovo i Metohiju gdje Miladin podnosi glavni referat. Miladin sa ove konferencije još više afirmiše KP i revolucionarni rad na Kosovu. Konferencija bira delegate za Osmu konferenciju PK KPJ za CRNU GORU, Boku, Sandžak, Kosovu i Merohiju koja je održana u Žugi? Baru u Crnoj Gori. U delegacoju su izabrani Miladin Popovi? kao politi?ki sekretar PK i Boro Vukmirovi?, Organizacioni sekretar, Ali Šukrija sekretar mjesnog komiteta za Mitrovice i okolinu i Milentije Popovi?, sekretar sreskog komiteta za Djakovicu. Svi delgati sem Miladina, po prvi put dolaze u kontakt sa Titom. Delegati zahtjevaju da se uvesti u dnevni red neposredno povezivanje PK Kosova sa CK PKJ koji predlog se usvaja zahvaljuju?i pravilnom stavu J.B. Tita. Tito se takodje složio i pokazao posebno interesovanje za albanski narod koga treba pomo?i i podržavati. Miladin je dobio još viši poljet stavom J.B.Tita. Ovdje se biraju i delegati za Petu zemsljsku konferenciju. Sa Kosona se biraju M. Popovi? i B. Vukmirovi?. Na toj konferenciji Miladin je govorio protiv agrarne reforme na Kosovu kju sprovodi srpska buržuazija.

Krajem 1940. g. u Pe?i se održava Plenum PK na kome se obradjuje materijal sa Pete zemaljske konferencije PKJ održane u Zagrebu. Ovom prilikom Miladin potencira nacionalno pitanje i potrebu da se što bolje priprema albanski kadar i što masovnije da se omladina  uklju?uje u PKJ.

Miladin Popovi? kao nepokoljebljiv i diciplinski borac i komunista sprovodi u život zaklju?ke Savetovanja od maja 1941 godine. Na osnovu Odluke CK PLJ za oružani ustanak  Miladin vrši sve detaljne pripreme za ustanak. Neslu?ajno izabere Mitrovicu za pošetak Ustanka. Bio je ubedjen da Trep?a i Kopaonik su najpogodnija mjesta za oružano ustanak. Ustanak je bunuo 30. jula 1941. godine. Miladin, iz zdeavstvenih razloga , po odluci PK trebao je sa ode u Crnu Goru. Na putu za Crnu Goru kod Rožaja pada u ruke neprijatelja. Odatlje je poslat u logoru u Albaniju. Kada ovo saznaje PKK, traži od komunista u Albaniji njegovo oslobodjenje što je sa zadovoljsvom prihva?eno. Po?etkom oktobra 1941. g. kada je u Albaniju stiže Dušan Mugoša, Miladin pomo?u albanskih komunista biva oslobodjen. Posle intenzivnih priprema solazi do formiranja KPA. Na osniva?koj skupštini najmarkantnija li?nost bio je Miladin Popovi?. Od vogo momenta Miladin u Albaniji postaje najdraža li?nost, najbolji prijatelj i najrado slušaniji govornik koji pretsvlja sponu prikateljstva i saradnje izmedju PKJ i PKA. Prisustvuje u  svim forumima KPA i NOP-a i daje veliki doprinos u borbi protiv  zajedni?kog neprijatelja. U Albaniji ostaje do septembra 1944. godine kada se vra?a na Kosovo i preuzima rukovodjenje PK SKJ. Od ovog momenta pa do smrti angažuje se za osposobljavanje demokratske vlasti, ravnopravnosti, ja?anje autonomije kako ga je u?io J.B.Tito, koga je cenio iznad svega a Tito je u Miladina video doslednog revolucionara, neustrašivog borca za ravnopravnost svih naroda i narodnosti Jugoslavije. Zato je Miladin dao odlu?uju?e predloge. On se odlušno suprotstavlja Aleksandru Rankovi?u i Milavanu Djilasu za podjelu Kosova na tri dijela. U Albaniji suprotstavlja Svetozaru Vukmirovi?u i Ko?i Xoxi u oceni rada KPA.

Prilikom dolaska u Prishtinu na ?elu PK KPJ za Kosovo, Miladinu je ponudjen elaborat Vase Šubrilovi?a: „Pitanje nacionalnih manjina u novoj Jugoslaviji“. Ovaj Elaborat je sastavljen 3 novembra 1944.godine i malo se razlikuje od onog  poznatog Elaborata od 1938, godine kojeg jednoglasno odobrava i usvaja Srpska vlada. Miladin, po zapovesti J.B.Tita, ovaj elaborat  odbacuje, i ljutito ga cepa i baca pred Rankovi?a, Djilasa, Tempa i Spasoje Djakovi?a. Vra?a se na Kosovo gde nastavlja rad po titovim upustvima i odlukama AVNOJ-a. Na Kosovo takodje dolazi i Spasoje Djakovi? na dužnosti Pokrajinskog sekretara unutrašnje polove, tada zvana OZNA. Kako se stvari razvijaju, Miladin postaje sve više bariera i idejni suprotstavlja Rankovi?u, S. Vukmirovi?a, S. Dhakovi?a kojima se pridružuje i D. Mugoša. Svetozar Vukmanovi? to potvrdjuje 1981. godine u intervju koju daje jednom bugarskom novinaru u vezi knjige „Borba za Balkan“. Na pitanje  šta misli o Miladonu Popovi?u, S. Vukmanovi? odgovara: „Narod stvara mitove i dobro je ponekad ostaviti neka živi sa tim mitovima“?! Dali treba poseban komentar ovome?

Miladin Popovi? je 13. marta 1945. godine u 10 i 30 ?asova ubiejn u svojoj Kancelariji u PKK. Istog dana S. Djakovi?i D. Mugoša šalju telegram A. Rankovi?u i nespominju nikakve ime ubice- spominje jeda konobar ali ne i negovo ime. Istog dana telegramom se obaštava i Tirana o ubistvu M. Popovi?a. Rankovi? 14. marta šalje telegram PKK, u kome, pored ostalog, obaveštava da ?e na sahrani u ime CK PKJ u ?estvovati Milenko Djurovi?, S. Djakovi? i D. Mugoša 15 marta ponovo šalju telegram A. Rankovi?u. Ni tre?eg dana e spominje nikakve ime ubice. Navodi se da su „uhapšeni nekoliko sumnjivih lica medju kojima i jedan zamenik komadanta podru?ja“. Ni ovom prilikom ne spominje se ime Haki Tahe za koga S. Djakovi? i D. Mugoša komunicira samo sa Rankovi?em? U?itelj H. Taha je ubiejn istog dana? Obdukcija utvrdjuje da je ubijen pre M. Popovi?a. Zašto se nije spominjalo ime H. T. u telegramu? Zašto S. Djakovi? i D. Mugoša komuniciraju samo sa Rankovi?em? Zašto Miladinov otac i majka nedozvoljavaju S. Dhakovi?a i D. Mugoši da u?esvuju na sahranu?

Ispra?aj tijela Miladina Popovi?a bio je veli?ansven. Izgledalo se da cijelli narod Kosova došao daa isprati vog najve?eg i najomiljeniga sina. Bilo je mnogo govornika ali najsrda?niji govor je bio oproštajni govor jednog pionira albanske narodnosti kji je rekao, kako navodi “Jedinstvo” ,: “Neprijalej nije pogodio ono što je željeo, ubio mlado telo Miladina Popovi?a, a li je ostalo njegovo veli?anstveno delo koje ?e narod verno da neguje...”

U kratko je data revolucionarna aktivnost i stav Miladina Popovi?a o nacionalnom pitanju i položaju Kosova da bi se ?akše došlo do zaklju?ka ko je iamo protiv za njegovu fizi?ku likvidaciju. Istinu o ubistvu Miladina Popovi?a najbolje zna Spasoje Djakovi? kao što zna da nije istina ono što je napisao do sada o ovom zlo?inu.

Jevrem JOVOVO?

J. Jovovi?

38300 Pe?

Ul. M. Popovi?a 13.