E enjte, 28.03.2024, 08:11 PM (GMT)

Faleminderit

Nga Gonxhe në Nënë Tereza

E diele, 22.08.2010, 06:39 PM


ALTIN TOPI

 

Me një këndvështrim të freskët sapo është hedhur në treg nga rrjeti botues

amerikan Time, një numër special rreth Nënë Terezën në përvjetorin një shekullor

të lindjes te saj. Midis dyjëzimeve historike në rrjedhat e turbullta që përjetonte

Ballkani i një shekulli më parë, fëmijëria dhe rinia e herëshme e Agnes Gonxhe

Bojaxhiut, nuk mbeten më në terrin e tymnajes të një "vajze prej Ballkani".

Duke u marrë si shkas një fotografi e Terezës së ardhëshme dalë ne 1928,

në moshe 18 vjecare, Time shkruan ajo çka e përcakton fotografinë, janë sytë e

Gonxhes, plot ngrohtësi, e që kallzojnë shumë. Vështrimi i saj është i kthjellët,

e megjithatë i vendosur, shënjon një lloj padurimi. Fotoja nuk është një çast, një

kapje fotografike e një provinciale naïve. Vajza në foto " di diçka rreth rrugës ku

po futet", çfare drejtimi ështe duke marrë jeta e saj. Prej këtij moment na hapet një

domethënie, interpretim i ri në shkrimin e revistës amerikane e prejardhjes etnike e

familjare të Gonxhes të re për të shpjeguar Nëne Terezën.

Diku në Predikimet e Xhonit(Gospel of John) bëhet një pyetje plot përbuzje

prej dikujt kur merr vesh prej nga vinte Jezui: " A mundet diçka e mirë te dali

nga Nazareti?" Një histori e ngjashme ka ndjekur edhë Nëne Terezën. Sipas

shkrimit në Time: - " Ndërkohë që fama e saj rritej, Nenë Tereza vazhdimisht e

identifikonte veten si shqiptare me origjinë." Persëri sipas shkrimit, pavarsisht

prapambetjes mbytëse, bizantizmit komunist, kjo gjë na sugjeron se ky vënd i

vogël i shqiptareve "i kishte shpëtuar dogmes", kompleksit të inferioritetit për të

ndrydhur identitetin. Me vëndin e vogël, kihet parasysh atë çka përbën Shqipërinë

Me një prezantim të shkurtër historik, por tepër observues të realitetit të

etnise shqiptare të shpërndarë në Ballkan, Time shkruan: - Në fakt , Shqipëria nuk

ekzistonte si një shtet i pavarur kur lindi Agnes Bojaxhiu, ajo lindi e u rrit jashtë

territorit aktual te saj."

Shkupi në 18 vitet ku jetoi Gonxha, u sundua nga turqit, sërbët, bullgarët,

apo sëbashku; ku kalimet nga një dorë në tjetrën ishin të gjakosura, e ku

shqiptarët ishin në shumicë. Agonia e një periferije të tillë siç ishte i gjithë

Ballkani, ishte se atje nuk kishte aguar akoma dielli i modernizimit. Çifti Nikollë

e Dranafille Bojaxhiu i sapomartuar kishte levizur, - nuk kishin emigruar, -

prej Shkodrës në Shkup, përderisa jetonin nën të njëjtën çati të një perandorie.

Një shtjellim krejt të ri na ndricon shkrimi në Time, krejt ndryshe nga

nocioni i krijuar për njërëzit që shndrrohen në shënjtorë. Shënjtoret e ardhshëm

nuk jane shembuj të zgjedhur prej Zotit, i cili me një xhest, akt hyjnor është në

gjendje të bëjë një transformim marramendës. Nuk mundet dikush që deri atëhere

ndoshta një pagan, kërkushi, i mbytur në vese, me një inteligjence mesatare, - të

transformohet në dikë krejt tjetër, në një shënjt. Shndrrimi i Gonxhes në Nënë

Tereza ndjek llogjiken e vërtetë të zgjedhjes që bën Zoti. Pavarsisht ambjentit të

përvuajtur prej ku rrethohej familja Bojaxhiu, familja e Gonxhes ishte relativisht

në gjëndje të mirë ekonomike, e formuar kulturalisht, aktive në jetën qytetare.

Tiparet që dallonin karakterin e saj: urtësia dhe aftësia drejtuese, toleranca ndaj

feve të tjera, bamirsia pa kufi; tregonin për origjinën dhe edukimin e spikatur të

saj familjar. Në përcaktimin që i bën origjinës familjare të Gonxhes, pedagogia

e universitetit të Seton Hall në Nju Xhersi, Ines Murzaku, pohon se "prindërit

e Gonxhes i përkisnin një elite, jo shumë e ndryshme nga borgjezia në Europën

perendimore."

Në jetën e Gonxhes, të dy prindërit duhet të kenë patur një ndikim te

veçantë. I jati, pasi kishte abandonuar profesionin e farmacistit, si njohës i disa

gjuhëve, kishte ndërtuar një biznes të suksesshëm, që e kishte shëtitur në shumë

vënde. Si njeri i parë do të ketë zbrazur eksperiencat personale për të ndezur

imagjinatën e Gonxhes. Pavarsisht fërkimeve të mundëshme midis komuniteteve

ndëretnike, për Nikollën si katolik, pra në minoritet, do të këtë qënë toleranca

ndërfetare, aktet bamirëse, urtësia politike që ai mundi të mbante një vënd në

këshillin e qytetit të Shkupit. Nuk është e vështirë që të bëjmë një lidhje midis

shëmbullit të Nikollës e asaj çka vëren një klerik katolik me emër: "Nëna(Tereza)

gjithmonë kuptoi mundësite e kufizimet e politikës e të qeverisjes. Më duhet të

besoj se vinte nga mënyra se si ishtë rritur." Shëmbujt e shumtë flasin se si nga

një murgeshë bamirsie e panjohur, ngriti një klan të fuqishëm bamirësie, ku emri

i saj hap xhepat e zengjinëve të të gjitha ngjyrave, arkat e shteteve e shoqërive të

fuqishme.

Po sjell një shëmbull në planin më personal për familjen Bojaxhiu. Ishte viti

1968, kur Nënë Tereza ishte ftuar në Romë për të themeluar misionin e saj atje.

Pas shume vitesh heshtje, kur emri Nënë Tereza, tashme ishte tepër i njohur në

botë, brenda vetes ajo kishte ushqyer deshirën e vetme personale që të nxirrte nga

Shqipëria nënën e motrën plakë. Komunikimi i vetëm qe kishte mbetur me to ishte

një letër e vetme pothuajse e përvitëshme. Pak gjëra mund të shkruhej në atë leter

që hapej e lexohej në ndonjë zyrë në qëndër të Tiranës. E tunduar nga një lidhje

kaq e ngushtë gjaku, Nënë Tereza bindi ministrin e jashtëm francez Maurice Couve

t'i shkruante qeverisë shqiptare në emrin e saj për të lejuar nënën dhe motrën për

një vizitë jashtë Shqipërisë. Pas një pritje të stërgjatur ministri francez merr së

fundmi një përgjigje të shkurtër e të pa apelueshme nga Tirana e Hoxhës: "Drane

e Agatha Bojaxhiu nuk janë në gjendje fizike për t'iu lejuar udhëtimi jashte." Ky

detaj i vogël tregon se Nënë Tereza merrte kurrajën të trokiste përulshëm edhe në

portën e diktatorëve të llojit të Hoxhës.

Dranafillja, e ema e Gonxhes, i shtonte urtësisë të t'jatit, devotshmërinë

e shpirtin e saj tejet bamirës. Drana ishte shumë e vëmëndëshme ndaj nevojave

shpirtërore të familjes. Ishte ajo që i merrte femijët në kremtimet fetare, e i nxiste

të recitonin lutjet perditë. Mbi të gjitha, ishte Drana që i inkurajonte femijët të mos

hiqnin dorë nga aktet e bamirsisë ndaj të varfërve.

Siç shkruhet në artikullin e Time për Gonxhen ishte një prirje e natyrëshme

drejt zgjedhjes që bëri. Kjo zgjedhje i hapi dyert, duke i dhëne mundësi të

kombinonte shpirtin e devotshëm e bamirës të s'ëmës me ëndjen e të jatit per të

parë përtej Shkupit e Ballkanit, për të rrokur botën, duke u bërë një qytetare i saj.

Kur Zoti çeli atë ndriçim hyjnor në qënien e Gonxhes për të nisur tranformimin

e saj në Nënë Tereza, siç e njeh bota sot, Zoti kishte bërë një përgatitje të gjatë

e të kujdesëshme. Shkrimi i Time e lidh pazgjidhshmërisht lulëzimin e Gonxhes

në një te re, e paisur me një idealizëm pakufi e tepër konfidente, me faktin e

patjetërsueshëm të origjinës së gjakut e familjes të saj tërësisht shqiptare.



(Vota: 3 . Mesatare: 3.5/5)

Komentoni
Komenti:


Gallery

Pëllumb Gorica: Magjia e bukurive të nëntokës sulovare
Fotaq Andrea: Një vështrim, një lot, një trishtim – o Zot sa pikëllim!
Pëllumb Gorica: Grimca kënaqësie në Liqenin e Komanit
Shkolla Shqipe “Alba Life” festoi 7 Marsin në Bronx
Kozeta Zylo: Manhattani ndizet flakë për Çamërinë Martire nga Rrënjët Shqiptare dhe Diaspora