| E diele, 23.05.2010, 07:02 PM |
Çfarë efektesh solli privatizimi (AKM-ja) në Kosovë?
Nga Hilmi Saraçi
Kosova mbetet vendi më i varfër në Evropë . Shkalla e papunësisë ka arritur 48 për qind dhe norma e të punësuarve është e ultë rreth 26 për qind dhe si pasojë e varfërisë mbetet e përhapur me 45 për qind të popullatës , ndersa 17 për qind janë në varfëri ekstreme. Githashtu njohësit e çështjeve eknomike thonë se autoritetet kosovare duhet të ndërmarrin masa urgjente për zbutjen e papunësisë dhe varfërisë në Kosovë … Papunësia po reflektohet, sidomos të të rinjët të cilët bredhin rrugëve dhe nuk kanë mundësi të punësimit dhe përspektivës . Për këtë arsye shumë prej tyre nëpërmes rrugëve të ndryshme ilegale ia mësyjnë për të dalur,sidomos jasht në shtetet përendimore , duke rrezikuar kështu jetën e tyre. Disa familje gjatë përpjekjes për të dalë jasht kanë humbur edhe jetën dhe më të dashurit e tyre.
UNMIK-u, pavarësisht kosovarizimit të AKM-së dhe shdërrimit në APK , privatizimi i fabrikave dhe ndermarrjeve shoqërore kanë ndikuar që në këtë fushë të reflektohet varfëria dhe papunësia . Me mijëra punëtorë kanë mbetur pa punë si pasojë e privatizimit , të cilët jetojnë në kushte dhe varfëri të skajshme . Në këtë fushë ka pasur reagime të shumta dhe kritika të arsyeshme në adresë të privatizimit (AKM-së) , sepse AKM-ja ka bërë privatizimin e fabrikave dhe sipërmarjeve të ndryshme pa një analizë dhe kriter të duhur , pa një kujdes për fatin e mijërave punëtorëve që tani si pasojë e privatizimit dhe mbylljes së fabrikave kanë mbetur pa punë , në kushte ekstreme të jetës , sidomos pensionistët të cilët nuk e kanë të zgjidhur statusin e pensionistit …
Protestat dhe përpjekjet tjera të paefektshme
Megjithë protestat e punëtorëve të mbajtura kohëpaskohe para fabrikave të privatizuara (AKM-së), respektivisht para Qeverisë së Kosovës që ishin të drejta dhe të arsyeshme, kjo megjithatë nuk ka pasur efektin për zgjedhjen e problemit të tyre . Ata gjithnjë kanë mbetur të papunë dhe të anashkaluar. Shembull më i freskët është protesta e minatorëve të Trepçës kohë më parë të cilët megjithëse shumë herë kërkuan nëpërmes rrugëve demokratike të drejtat e tyre , ende kurgjë nuk është ndërmarrë për realizimin e kërkesave të tyre, sidomos ndaj penzionistëve minatorë, të cilët kanë humbur shëndetin gjatë punës së tyre në minierë dhe tani nuk e gëzojnë statusin e pensionistit. Dikur minatorët e Trepçës ishin shtyllë e fortë për pavarësinë e Kosovës.Ata ndër të parët kundërshtuan suspendimin e kushtetutës së Kosovës , u ngujuan thellë në sgafellë, në horizantin e tetë të minieres duke rrezikuar jetën e tyre. Ata gjithashtu marshuan këmbë (
Partitë politike si pozita ashtu edhe opozita , kush më shumë e kush më pak kanë gjetur mjaft elemente që kanë të bëjnë më efektin dhe punën e AKM- APK-së, të kritikojnë mënyrën e privatizimit dhe të shfrytëzimit të mjeteve nga privatizimi, duke kërkuar që politikat e këtij insitucioni të ndryshojbnë dhe të jenë më me ndikim në zhvillimin ekonomik të vendit. APK-ja ndaj pronës shoqërore ka bërë evidentimin dhe përkujdesjen ndaj qasjeve të tjetërsimit të saj dhe ka dalë me një raport, për çka në raport janë evidentuar mbi 60 raste , por si sfida në procesin e privatizimit. Vlen të theksohet se 20 përqindëshi për ndermarrjet e privatiziuara ka mbetur ende pa u shfrytëzuar, përçka është thënë se APK-ja ka hasur edhe në pengesa politike për përpilimin e listave të punëtorëve përfitues. Kështu punëtorët nuk kanë realizuar të drejtën për 20 përqindëshin. Kjo po zvaritet dhe po pengohet sikur me një qellim të caktuar. Në këtë fushë , si duket mungon informata e mirëfilltë për mjetet e privatizimit , ku sipas të dhënave zyrëtare dhe shkrimeve nëpër media janë investuar 403 milion e 545 mijë euro. Kjo shumë e parave është gati sa gjysma e bugjetit të Kosovës dhe vërtet për fatin e tyre duhet të dihet, sepse janë në interes të veçantë për zhvillimin e vendit, prandaj ka nevojë që të debatohet dhe të flitet me arsye për të gjetur rrugëzgjidhje në këtë fushë…
Pa ndryshime dhe ngecje të terësishme të prodhimtarisë
Fatkeqësisht përveç shifrave dhe informacioneve të mira që shihen shpeshherë në raportet zyrëtare për ekonominë , në fushën e politikave ekonomike nuk kemi fare ndryshime , bile në disa sektore kemi ngecje të tëresishme të prodhimtarisë, sidomos kjo shihet më tepër nëpër fabrikat e privatizuara nga AKM-ja. . Në fushën e energjisë kaherë janë të pranishme probleme të caktuara . Për këtë arsye bëhen shkyqjet kolektive duke psuar edhe ata që e paguajnë më rregull hargjimin e rrymës. Mëgjithse për këtë dukuri dhe për shumë të tjera në këtë fushë është bërë fjalë edhe në nivel të qeverisë, por pa ndonjë efekt të duhur- pengesat po vazhdojnë me të vjetren. Fajtor për të gjitha këto është menagjimi i dobtë i AKM-së , ku në këtë fushë ka pasur keqpërdorime dhe paqartësi ligjore .Për rrjedhat e zhvillimit ekonomik, sidomos për privatizimin , përgjegjesia bie më tepër mbi UNMIK-un, por jo vetëm për ekonomin (privatizimin), por edhe për ngecjet të tjera që reflektohen në ndërtimin e institucioneve dhe të shtetit të Kosovës. Për këtë arsye tani roli i UNMIK-ut është zbehur dhë tejkaluar në Kosovën e pavarur dhe se ky mision nuk mund të ngarkohet me mandate të reja . UNMIK-u është në zhbërje përfundimtare… …
Nese në Kosovë do të kishim sundim të ligjit, nese do të kishim situatën në të cilën do të ndiheshim të sigurtë për sistemin ekonomik dhe në të gjitha fushat të tjera , atëherë edhe raportet do të ishin shumë më të lehta dhe më të dobishme për qytetarët e Kosovës.
Të përfundojë sa më parë mandati i UNMIK-ut
Institucionet e Kosovës duhet të kërkojnë në Këshillin e Sigurimit që t’i japin fund Rezolutës 1244 si dhe të kërkojnë në Këshillin e Sigurimit nga UNMIK-u që të mbyllë edhe zyrtarisht misionin në Kosovë që nuk është e denjë për të udhëhequr procese të tjera , qoftë edhe me ndërmjetësim apo për lehtësim të bisedave me Serbinë ,siq pretendon dhe deshiron Beogradi që në këtë fushë të angazhohet direkt edhe UNMIKu…
Millan Ivanoviq , njëri ndër liderët serbë të veriut të Mitrovicës thotë se problemi qendron në mozbatimin e Rezolutës 1244, prandaj “ duhet rifanëruar rezolutën 1244 dhe rifuqizuar UNMIK-un dhe duhet shuar në anën tjetër misionin e EULEX-it i cili punon sipas Planit të Ahtisarit dhe si i tillë është ilegal”… Ivanoviq dhe të tjerët bashkëmendimtarët tjerë flasin kuturu ,në dëmë të qytetarëvë të vet dhë të Kosovës duke u përpjekur që të krijojnë paqartësi dhe probleme para bashkësisë nderkombëtare…
Vizita e ultranacionalist serb Nikoliq dhe të tjerëvë do ta komplikojë situatën në veri të Mitrovicës
Në kohet e fundit përkundër zotimeve se nuk do të lejohen pa lejen e Qeverisë së Kosovës personalitetet politike nga Beogradi, kjo nuk doli. Vizita e ultranacionalistit serb Tomisllav Nikoliq dhe të tjerëve, sikur nuk u vërejt nga Qeveria e Kosovës. Kjo vizitë , sidomos e ultranacionalistit Nikoliq do ta komplikojë edhe më tepër situatën ashtu të komplikuar në këtë pjesë të territorit të Kosovës. Prandaj reagimi i Qeverisë së Kosovës ka qenë i domosdoshëm, sepse ndikimi i tij dhe të tjerëve do të sjëllë probleme në këtë pjesë të territorit të Kosovës…Nw kwtw fushw ka pasur kritika nw adrezw tw Qeverisw, sidomos nga partityw opozitare pwr gjendjen e krijuar nw kwtw pjesw tw vendit., por edhe pwr masat qw duhet tw merren, sidomos pas sulmit dhe kwrcwnimit ndaj KFOR-it danes…
Këshilli i Sigurimit mbetet i ndarë në këtë fushë, kur flitet për veriun e Mitrovicës, për Kosovën qoftë për situatwn politike, qoftë për zhvillimin ekonomik si dhe për statusin e Kosovës . Disa shtete e presin vendimin e GJND-së për njohjen e pavarësisë së Kosovës. Ata që na kanë njohur kërkojnë që Prishtina dhe Beogradi të gjejnë zgjidhje për çështje teknike . Kosova është e gatshme për këtë , por vetëm si palë e barabartë me Serbinë . Serbia deshiron negociata për statusin e Kosovës. Pengimet vijnë nga Serbia nëpërmes ndërhyrjeve destabilizuese dhe jashtzakonisht penguese për jetën normale të qytetarëve. Inkurajimi dhe përkrahja e strukturave paralele në Veri dhe shpallja për mbajtjen e zgjedhjeve të organizuara nga Serbia këto ditë është një shembull i papresedan, respektivisht ndërhyrje e papërgjegjëshme dhe e papranueshme ndaj shtetit tonë të pavarur demokratik dhe Sovran, prandaj është dashur që këto zgjedhje të pengohen. Mirëpo në këtë fushë ka pengesa , sepse ndërkombëtarët preferojnë që kjo çështje të zgjithet me mjete paqësore, pa përdorimin e forcës . Kështu stratëgjija e Qeverisë së Kosovës për veriun e Mitrovicës ka mbetur si më parë , e parealizueshme ,ndersa zgjedhjet që do të organizohen në muajin qershor( 2010) në Partesh janë rast i mirë për komunitetin serb, për të ardhshmen e tyre , sepse kështu më mirë do të të degjohet zëri i tyre ne rrugën institucionale në shtetin e pavarur të Kosovës…