Zemra Shqiptare

  https://www.zemrashqiptare.net/


Revista "Shqipëria etnike" Nr. 1/2010 (III)

| E diele, 11.04.2010, 08:55 PM |


Revista "Shqipëria etnike" Nr. 1/2010

 

SHQIPËRIA ETNIKE

Revistë e pavarur tremujore:

informative-kulturore-politike

Për:

-Shqipërinë Etnike në kufijtë e saj

-Riatdhesimin e Shqiptarëve

të dëbuar me dhunë

-Luftëtarët e Rënë të Kombit Shqiptar

Viti X nr. 1/2010 Nistor-Shkurtor-Larcor-2010

Çmimi: për Mërgatë: 5 CHF, 3 €, 3 $

për Vend: ( Kosovë-Maqedoni-Shqipëri) 1.50 €

Prokredit Bank- Prishtinë-(Kadri Osmani)

Nr. i llogarisë:1110162085000136

 

Drejtor: Agim Gashi

Kryeredaktor: Idriz Zeqiraj

Zv.Kryeredaktor: Xhafer Leci

Redaktorpërgjegjës: Ali Jusufi

Lektore: Jeta Bytyçi

Redaktorteknik: Besnik Mehmeti

Anëtarë Nderi në Redaksi:

Rexhep Bunjaku, Ibrahim D. Hoxha,

Fetah Berisha dhe Ramadan Rexha

Simboli: Qamil Nivokazi

 

Adresa: "Shqipëria Etnike"

c/o Kadri Osmani            

Kodra e Diellit

Rr. “Hasan Jashari” p. n.

10000 Prishtinë

etnike@gmail.com

 

Redaksia ka të drejtën e redaktimit

e të lekturës të punimeve

Shkrimet dhe fotografitë mund

të kthehen: me kërkesën dhe

shpenzimet e autorit.

________________________

Numri i parë i revistës tonë

"Shqipëria Etnike" doli më 10

Qershor 1999: në 121-vjetorin e Lidhjes

Shqiptare të Prizrenit 1878-1999; prandaj

kjo Lidhje është busulla jonë orientuese

 

 

  Arkivore

 

Shteti shovinist grek, ky armik i kombit shqiptar

(Një parti greke me seli në Tiranë)

 (Kujtesë Dules dhe Bollanos - lakejve  të shovinizmit grekomadh)

 

Nga Prof.dr. Eshref Ymeri

 

Në lajmet e orës 19-30 të datës 16 dhjetor 2008,  kanali “Top Channel”, përmes gazetarit të mirënjohur Dhimitër Gjoka, zbuloi të vërtetën e letrës së Bollanos që ky i fundit i paska dërguar parlamentit grek për mosmiratimin e MSA-së me Shqipërinë, pa plotësimin nga ana e kësaj të fundit të shtatë kërkesave bollaniste, sipas njërës prej të cilave krejt Shqipëria e Jugut u dashka njohur si zonë “minoriteti” (Gazeta “Republika”, 10 dhjetor 2008, f. 10). Kjo kërkesë bollaniste është e para në listën prej shtatë kërkesash që ky lake i shovinizmit grekomadh i parashtron parlamentit grek para se ky të marrë vendimin lidhur me MSA-në me Shqipërinë.  Por gënjeshtrën e lakeut Bollano se një gjë e tillë nuk na qenkej e vërtetë, e zbuloi lakuriq intervista që ky kanal televiziv i kishte marrë deputetit shovinist grek Thanasis Plevris për përmbajtjen reale të letrës  në fjalë.

       Kurse lakeu tjetër i shovinizmit grekomadh, alias Vangjel Dule, më 19 dhjetor 2008, nga ekranet e TV Klan dhe “Top Channel”, ora 19-30, sulmoi mjetet e komunikimit masiv të Tiranës se pse këto mbrojnë nacionalizmin shqiptar. Sipas lakejve të shovinizmit grekomadh, grekët paskan të drejtë të jenë shovinistë, duke kërkuar tjetërsimin e trojeve etnike shqiptare në jug të vendit, kurse mjetet e komunikimit masiv të Tiranës nuk paskan të drejtë t’i mbrojnë këto troje nga epshet e shovinizmit grekomadh.

       Mbrojtja që lakeu Vangjel Dule i bën sivëllait të vet Bollano, vërteton pa asnjë pikë dyshimi se partia që ai përfaqëson në spektrin politik shqiptar, nuk është gjë tjetër, përveçse një parti greke me seli në Tiranë. Tani vetvetiu lind një pyetje e thjeshtë: cilat janë arsyet që këta dy lakej të shovinizmit grekomadh dalin kaq hapur si zëdhënës dhe propagandues të thekur të shtetit shovinist grek, i cili gllabërimin e Shqipërisë së Jugut e ka pas në themel të strategjisë së vet, fill pas shpalljes së pavarësisë së Shqipërisë? Meqenëse të gjitha përpjekjet e shovinizmit grekomadh për vënien në jetë të një gllabërimi të tillë që asokohe e deri tani kanë pas dështuar njëra pas tjetrës, me sa duket, Athina zyrtare e ka parë me vend që të vërë në lëvizje lakejtë në shërbim të këtij shovinizmi që ndodhen brenda Shqipërisë dhe që përfaqësohen nga organizata e minoritetit me emrin “Omonia” dhe partia greke e lakeut Vangjel Dule.

       Prandaj, për të sqaruar lexuesit e nderuar të gazetës “Republika”, këtu poshtë po ndalem pak më hollësisht në politikën tradicionalisht armiqësore që shteti shovinist grek dhe kisha shoviniste greke kanë ndjekur në qëndrimin ndaj kombit shqiptar sidomos gjatë  gjithë shek.XX, fill pas shpalljes së pavarësisë së vendit tonë në vitin 1912. Pasqyra e kësaj politike armiqësore le t’u shërbejë si kujtesë edhe dy lakejve të shovinizmit grekomadh, Dules dhe Bollanos, të cilët s’po na thonë ndonjë gjë të re me kërkesën për shpalljen e Shqipërisë së Jugut si zonë “minoriteti”, paçkase Athina zyrtare, përmes këtyre dy lakejve të saj, kërkon t’i mbushë mendjen opinionit ndërkombëtar se nuk na qenka ajo që qëndron pas tyre, se ajo s’paska të bëjë me një kërkesë të tillë, apo me kërkesën tjetër për shpalljen e greqishtes si gjuhë të dytë zyrtare në Shqipëri. Me sa jam në dijeni (nëse nuk e kam gabim), Athina zyrtare i qe drejtuar dikur edhe Bashkimit Evropian me një kërkesë qesharake për shpalljen e greqishtes si gjuhë të dytë zyrtare, pas anglishtes, në kuadrin e atij Bashkimi.

       Këtu poshtë do të rimerret në analizë vepra e historianit të shquar prof.dr. Beqir Metës, një vepër kjo me autoritet të lartë shkencor, e botuar në dy vëllime. Vëllimi i parë titullohet: “Tensioni greko-shqiptar. 1939-1949” (Shtëpia Botuese “GEER”. Tiranë, 2002), kurse vëllimi i dytë mban titullin: “Shqipëria dhe Greqia. 1949-1990. Paqja e vështirë” (Shtëpia Botuese “Koçi”. Tiranë, 2004). Le të ndalemi fillimisht në vëllimin e  parë.

 

 Shovinizmi grekomadh - mishërim i pabesisë bizantine

 Para se t’i bëjë të ditura lexuesit disa fakte të panjohura deri më sot për tensionin që ka karakterizuar marrëdhëniet greko-shqiptare gjatë viteve 1939-1949, autori na njeh me parahistorinë e këtyre marrëdhënieve, e cila zë fill që në hapat përgatitore të nacionalistëve shqiptarë për shpalljen e pavarësisë së Shqipërisë. Qeveria turke asokohe pati pranuar kërkesat e tyre për shpalljen e autonomisë për katër vilajetet shqiptare. Por qeveria greke qe pengesa kryesore për jetësimin e asaj marrëveshjeje, duke u bërë nismëtare e krijimit të një Lidhjeje Ballkanike, në ujdi të plotë me qeveritë bullgare, serbe dhe malazeze, me synimin që të copëtonte trojet shqiptare. Kësisoj, Greqia, që në përpjekjet e para të nacionalistëve shqiptarë për krijimin e shtetit të tyre të pavarur në mbarë trojet etnike kompakte shqiptare, u vu në krye të një politike të egër, armiqësore ndaj kombit shqiptar, e cila kishte në themelin e vet aneksimin e Shqipërisë së Jugut. Edhe pas shpalljes së pavarësisë shteti i ri shqiptar u përball me një agresion të hapur nga ana e shtetit shovinist grek, i cili dërgoi trupat e veta pushtuese në krejt Shqipërinë e Jugut. Prof.Meta, mbi bazën e dokumenteve që ka shfrytëzuar, thekson se synimet e qeverisë greke “për aneksimin e Shqipërisë së Jugut dhe aleancat që ndërtoi ajo në funksion të këtij synimi do të përbënin një rrezik e kërcënim tepër serioz, të vazhdueshëm dhe afatgjatë për shtetin shqiptar, sepse e vunë këtë në një trysni të plotë dhe penguan konsolidimin e tij” (f.14).

       Hapi tjetër armiqësor që ndërmori shteti shovinist grek ndaj kombit shqiptar ishte paraqitja e pretendimeve territoriale greke ndaj Shqipërisë në Konferencën e Londrës, në vitin 1913. Kërkesat greke, në dëm të trojeve etnike shqiptare, gjetën përkrahjen e plotë nga ana e fuqive të Antantës, sidomos nga Rusia cariste, Franca dhe Gjermania. Autori vlerëson me objektivitet ngjarjet e viteve 1913-1915, kur trupat e shtetit shovinist grek kryen krime të përbindshme dhe masakrime të papara mbi popullsinë e Shqipërisë së Jugut, të cilat kishin për qëllim zhdukjen fizike ose dëbimin tërësor të popullsisë shqiptare nga ato zona. Pikërisht ajo politikë armiqësore e shtetit shovinist grek “la gjurmë të tilla vdekjeje dhe vuajtjesh njerëzore, saqë i ka minuar që atëherë bazat e një marrëveshjeje midis dy popujve” (f.16).

Ishte pikërisht shteti shovinist grek ai që, në kundërshtim me Protokollin e Firencës të 17 dhjetorit 1913, sipas të cilit Greqia duhej t’i largonte trupat e saj nga trojet shqiptare deri më 31 mars 1914, organizoi “lëvizjen autonomiste Vorio-Epirote”. Sipas djallëzisë greke, “duhej krijuar ideja se “grekët” e Shqipërisë së Jugut do të luftonin gjoja në mënyrë të pavarur dhe, madje, “në kundërshtim” me vendimet e qeverisë greke, kundër bashkimit të Shqipërisë, duke shpallur autonominë e “Epirit të Veriut” dhe, më pas, të kërkonin bashkimin me Greqinë” (f.17).Pikërisht të njëjtën gjë lërkon të realizojë edhe tani shovinizmi grekomadh përmes lakejve të tij - Dule dhe Bollano. Dredhira të tilla të poshtra e kanë karakterizuar vazhdimisht natyrën shoviniste të shtetit armik grek në qëndrimin ndaj kombit shqiptar që nga shpallja e pavarësisë së Shqipërisë. Në luftën e egër kundër kombit shqiptar, sipas rastit dhe situatave të krijuara, shteti shovinist grek ka vënë në lëvizje herë tradhtarë shqiptarë, herë minoritarë të shitur, herë kishën ortodokse greke, këtë aleate të tërbuar të djallit kundër vendit tonë, herë lobin shovinist greko-amerikan. Një politikë e tillë e shtetit shovinist grek ndaj nesh është tepër e lexueshme edhe në ditët tona. Lexuesi le të kujtojë për një çast porositë e Nikolas Geixhit në mbledhjen e minoritarëve grekë të Sarandës, të botuara në gazetën “Albania” më 4 prill 2004. Në atë mbledhje Geixhi kërkonte të shtirej sikur fliste  në emër të lobit greko amerikan dhe jo të shtetit shovinist grek, ashtu si edhe pararendësit e tij “vorioepirotë” në vitin 1914, që gjoja vepruakëshin kundër dëshirës së qeverisë greke.

       Një ngjarje e rëndësishme në historinë e shtetit shqiptar ishte pranimi i Shqipërisë në Lidhjen e Kombeve më 17 dhjetor 1920. Pikërisht këtë akt të shënuar në historinë e Shqipërisë shteti shovinist grek e vlerësoi si një goditje të rëndë për pretendimet e tij territoriale dhe përsëri vendosi të kundërveprojë “në momentet delikate, kur Konferenca e Ambasadorëve ende nuk kishte vendosur për caktimin përfundimtar të kufijve të Shqipërisë” (f.26). Ai vuri në lëvizje përsëri Komitetin “Vorio-Epirot”, duke mos lënë gur pa lëvizur për nxitjen e bojkotimit të zgjedhjeve parlamentare të vitit 1921 nga elementët ortodoksë në Shqipërinë e Jugut.

       Pavarësinë e Shqipërisë Greqia e njohu dhjetë vjet pas shpalljes së saj, më 1922. Megjithatë, shteti shovinist grek edhe paskëtaj vazhdonte të mos hiqte dorë nga rezervat që kishte për kufijtë e vitit 1913, paçkase Konferenca e Ambasadorëve i pati aneksuar atij treva të rëndësishme etnike shqiptare, midis të cilave edhe krahinën mjaft të pasur të Çamërisë.

Autori ndalet hollësisht edhe në një problem tjetër të mprehtë në morinë e tensioneve greko-shqiptare pas Luftës së Parë Botërore - në ndërhyrjen flagrante të Athinës dhe të Patrikanës së Stambollit në punët e Kishës Ortodokse në Shqipëri, në përpjekjet e tyre për ta mbajtur kishën tonë ortodokse nën kontroll dhe për ta shfrytëzuar për vënien në jetë të ëndrrës së “Megaliidesë”. Qëllimeve të shtetit shovinist grek i kanë shërbyer të katër qendrat mitropolite ortodokse të Shqipërisë, tri prej të cilave - ajo e Durrësit, e Beratit dhe e Korçës drejtoheshin nga peshkopë grekë. Nëpërmjet dokumenteve, autori nxjerr në pah rolin e poshtër që ka luajtur peshkopi i Durrësit, Jakovos, i cili pati qenë kundërshtar i rreptë i shpalljes së pavarësisë së Shqipërisë, përkrahës i tërbuar i rrebelimit antikombëtar në Shqipërinë e Mesme dhe i komplotit grek për shpalljen e “autonomisë së Epirit të Veriut”. Klerikët grekë të asaj kohe qenë “ndër përgjegjësit kryesorë të tragjedisë së madhe që pësoi Shqipëria e Jugut si rezultat i krimeve dhe masakrave greke. Ata u bënë kështu ndër shkaktarët e armiqësisë midis dy popujve dhe nxitësit e një lufte vëllavrasëse, edhe midis vetë shqiptarëve ortodoksë” (f.35). Për këtë qëllim autori u është referuar edhe burimeve nga historiografia greke, siç është vepra me titull “Greqia dhe Shqipëria” , me autor Vasilis Kondis, i cili ka shfrytëzuar dokumente të Arkivit të MPJ të Greqisë, viti 1920. Në këto dokumente, midis të tjerash, pohohet se “Mitropoliti Jakovos ishte informatori dhe këshillëtari kryesor i qeverisë greke në përgatitjet që bënte kjo për pushtimin e Korçës pas largimit të trupave franceze nga krahina” (f.36). Rolin e Jakovos tani po e luan për bukuri Anastas Janullatosi, kreu i shovinizmit grekomadh në Shqipëri, dhe veglat e tij të shitura - Dule dhe Bollano.

 

 Fisnikëria e Mbretit Zog përballë  shovinizmit grekomadh

        Në kapitullin e parë prof.Meta e njeh lexuesin me një fakt tepër interesant, të papublikuar deri më sot, me sa jam në dijeni. “Në prag të pushtimit Italian të Shqipërisë A.Zogu hodhi poshtë propozimet që i bëri Roma për të zgjeruar kufijtë e shtetit shqiptar. Diplomati britanik Sër A.Royan njoftoi në Forin Ofis që ai ishte i informuar se “pikërisht para agresionit të  prillit italianët i kishin kërkuar Mbretit Zog t’u jepte tre divizione për të sulmuar Greqinë dhe, në këmbim, i kishin premtuar fronin e Greqisë, por ai kishte refuzuar”. Italianët i ofruan Zogut edhe 30 000 000 franga ari, si edhe ndarjen e Greqisë në dy pjesë: një Republikë Greke që do ta kishte kryeqytetin në Selanik dhe pjesa tjetër, që do t’i aneksohej Mbretërisë së Zogut” (f.45).

Kjo e dhënë befasuese nxjerr edhe më shumë në pah qëndrimin fisnik dhe burrëror të Mbretit Zog, si personalitet i shquar i kombit shqiptar. Në të njëjtën kohë, ajo dëshmon edhe një herë për faktin se ç’armik të urryer kishte populli shqiptar në kufijtë e tij jugorë. Përballë fisnikërisë së Mbretit Zog shpalosej armiqësia dhe arroganca e shtetit shovinist grek, e cila arrinte deri aty, saqë qeveria greke “e injoroi pushtimin e Shqipërisë nga italianët. Madje, në letërkëmbimin e saj me Romën ajo nuk ngurroi të shprehte edhe tone mirëkuptimi e kënaqësie” (f.46). Për më tepër, pas largimit të Mbretit Zog për në Greqi, shteti shovinist grek nuk lejoi që ai të zhvillonte atje ndonjë veprimtari politike. Pozicionin e shtetit grek në këtë rast autori me të drejtë e vlerëson si një qëndrim që “pasqyronte prirjen për të injoruar legjitimitetin e Mbretit të Shqipërisë dhe për të krijuar shkakun për ndërprerjen e vijueshmërisë së shtetit shqiptar për vënien në diskutim të njohjes ndërkombëtare të tij” (po aty). Prof.Meta citon një mori dokumentesh të rëndësishme, në të cilat del më mirë në pah qëndrimi armiqësor i shtetit grek ndaj Mbretit Zog gjatë tërë kohës kur ai ndodhej në mërgim, sidomos në Londër, deri në mbarim të Luftës së Dytë Botërore. Qeveria greke ka zhvilluar një veprimtari të ethshme për të bërë ç’ishte e mundur për mosnjohjen e Mbretit Zog nga Fuqitë Aleate, si Anglia dhe SHBA. Ishte pikërisht ky presion i vazhdueshëm i shtetit shovinist grek ndaj Aleatëve Perëndimorë, i cili solli si pasojë që këta të fundit, për turpin e tyre, ranë në kurthin e diplomacisë greke dhe nuk pranuan asnjëherë ta njihnin Mbretin Zog si përfaqësuesin legjitim të popullit shqiptar në Perëndim, ashtu siç kishin njohur si të tillë të gjithë mbretërit e tjerë të vendeve të Evropës Lindore. Duke ndarë pikëpamjet e diplomacisë shoviniste greke, diplomacia angleze, kryesisht, vazhdonte të qëndronte po në ato pozita armiqësore ndaj Shqipërisë, të cilat i kishte manifestuar që në vitet 1913, 1915 dhe 1919-1920. Veç asaj, Aleatët Perëndimorë nuk e njihnin ose nuk dëshironin ta njihnin realitetin tonë dhe qëndrimin që mbante populli shqiptar ndaj Mbretit Zog në mërgim, qëndrim ky që ishte krejt i kundërt me atë që propagandonte shovinizmi grekomadh. Në një raport që i dërgohej Forin Ofisit nga Shqipëria më 4 gusht 1943 thuhej: “…qindra e mijëra vetë në këtë kohë pyesin se çfarë po bënte Mbreti Zog, pse nuk po formonte një qeveri kombëtare? Pse nuk po vepron ai?” (f.118).

       Por shovinizmi grekomadh harronte një fjalë të urtë që qarkullon në shumë gjuhë: “Mos u gëzo për të keqen që e gjeti fqinjin tënd, se një ditë ajo do të trokasë edhe në derën tënde”. Politika pragmatiste greke ndaj agresionit italian në Shqipëri shumë shpejt do të dështonte me turp. Kishte kaluar më shumë se një vit nga pushtimi i Shqipërisë më 7 prill 1939, kur Italia fashiste e akuzoi Greqinë për strehimin e anijeve luftarake britanike në portet greke. Paskëtaj akuzat u shoqëruan me një fushatë të ndezur propagandistike kundër Greqisë. Në këtë rast Italia filloi të spekulonte djallëzisht me problemin çam, duke pasur parasysh edhe faktin që shteti shovinist grek, që në vitet 1923-1925, kishte ushtruar një terror të egër kundër popullsisë çame dhe kishte dëbuar me dhunë 60 mijë vetë për në Turqi. Por edhe në këtë rast Mbreti Zog mbajti një qëndrim dashamirës ndaj Greqisë. Ai vuri në dijeni përfaqësuesit e Inteligjens Servisit se “nuk e konsideronte problemin çam si një faktor që do ta hidhte Shqipërinë në anën e italianëve” (f.49). Madje në një intervistë që dha asokohe, Mbreti Zog “u shpreh qartë se pavarësia e Shqipërisë kishte rëndësi shumë më të madhe se çdo zgjerim territorial” (49-50).

 

 Grekët, si gjithmonë, të pabesë

        Kishin kaluar më shumë se dy javë pas sulmit italian kundër Greqisë më 28 tetor 1940, kur trupat greke, me përkrahjen e fuqishme të Britanisë, kaluan në kundërsulm dhe, duke shfrytëzuar sebepin që pushtimi italian i territoreve greke kishte nisur nga Shqipëria, i thyen keqas trupat italiane dhe hynë në tokën shqiptare. Brenda tri javësh ato pushtuan Korçën, Sarandën dhe Gjirokastrën.Egërsia e trupave fashiste greke, me mizoritë që kryen në trojet e pushtuara shqiptare, s’kishte të krahasuar me natyrën pushtuese të trupave italiane, të cilat në Shqipëri, gjithsesi, nuk i fyen ndjenjat fetare të popullit shqiptar. Në territoret që pushtuan në Shqipërinë e Jugut trupat greke dëmtuan dhe shkatërruan 40 kisha dhe katedrale, nga të  cilat 11 në Voskopojë, si edhe të gjitha xhamitë. Urrejtja shtazarake e trupave fashiste greke kundër popullit shqiptar arriti deri aty, saqë xhaminë e fshatit Gjonomat e shndërruan në stallë kuajsh. Krime të tilla kundër ndjenjave fetare të popullit shqiptar  vetëm shovinistët grekë dhe serbë janë në gjendje t’i kryejnë. Kur njihesh me të tilla mizori të barbarëve grekë në Jug të Shqipërisë, padashur të vijnë ndër mend fjalët e kronistit bizantin Niketa Koniati, i cili, tek përshkruan pushtimin e Konstandinopojës nga kryqtarët dhe venedikasit më 13 prill 1304 thotë se edhe myslimanët janë “njerëzorë dhe të mirësjellshëm” në krahasim me këta njerëz “që mbajnë kryqin e Krishtit në krahë” (Georg Ostrogorski. Historia e Perandorisë Bizantine, f. 290).

Që asokohe shteti shovinist grek kaloi në parlament të turpshmin ligj të luftës me Shqipërinë, duke e quajtur këtë të fundit shtet agresor, paçka se vendi ynë ishte i pushtuar nga Italia fashiste, nuk gëzonte më atributet e një shteti të pavarur dhe figuronte i bashkuar me Mbretërinë Italiane nën Viktor Emanuelin III. Kësisoj, shovinizmi grekomadh i dha fuqi juridike armiqësisë me popullin shqiptar. Ligji në fjalë është në fuqi edhe sot e gjithë ditën dhe juridikisht shteti grek për ne është dhe vazhdon të mbetet një shtet armik, gjë që përfaqësuesit e klasës sonë të verbër politike, në pushtet dhe në opozitë, nuk duan ta besojnë, paçka se Greqia ua pëplas në fytyrë sa herë që i preken sadopak interesat e saj shoviniste në marrëdhëniet me ne. Është pikërisht mendësia dhe djallëzia bizantine ajo që e ka karakterizuar dhe vazhdon ta karakterizojë edhe në ditët tona shtetin shovinist grek në qëndrimin ndaj vendit tonë, ndryshe nuk ka si të shpjegohet mbajtja në fuqi e atij ligji të turpshëm. Ndërkohë që mbarë popujt e Evropës ishin ngritur më këmbë për t’i bërë ballë murtajës fashiste, shteti shovinist grek, i cili edhe vetë ra viktimë e saj, në vend që të forconte lidhjet me forcat atdhetare, nacionaliste të Shqipërisë fqinje, viktimës së parë të fashizmit në Evropë, përkundrazi, kërkonte të aneksonte territoret e pushtuara. Prof. Meta argumenton me fakte se shteti shovinist grek hodhi poshtë kërkesën e shqiptarëve për luftë të përbashkët kundër pushtuesve italianë dhe kundërshtoi përpjekjet për organizimin e rezistencës së popullit shqiptar, me të vetmin qëllim që të mos hiqte dorë nga pushtimi i Shqipërisë së Jugut. Kështu, “një grup nacionalistësh me influencë, të cilët gjatë luftës italo-greke ishin mbledhur në Tiranë, i propozuan Komandantit të Armatës së 9-të greke, që ishte dislokuar në rajonin e Gjirokastrës, gjeneralit Teholakoglu, organizimin e një revolte kundër italianëve në të gjithë Shqipërinë, në bashkëpunim me grekët, me kusht që Greqia të njihte integritetin territorial të Shqipërise dhe pavarësinë e saj. Gjenerali grek u përgjigj se nuk ishte kompetent për këtë çështje, por premtoi se do t’ia përcillte këtë propozim qeverisë së tij në Athinë. Përgjigjja u prit gjatë por nuk erdhi asnjëherë. Edhe agjentët britanikë që vepronin në terren vunë re se shefat e ushtrisë greke dëshironin ta aneksonin rajonin dhe po bënin gjithçka që të parandalonin përpjekjet britanike për të nxitur revoltën e shqiptarëve kundër italianëve, kryesisht duke ndaluar armatosjen e tyre” (f.55).

Ky pozicionim i shtetit shovinist grek ishte rezultat i tolerimit flagrant të Britanisë së Madhe ndaj qëndrimeve të shovinizmit grekomadh në raport me Shqipërinë. Asokohe Britania kishte zgjedhur për aleat kryesor në Ballkan shovinizmin grekomadh, duke bërë lëshime edhe para pretendimeve dhe politikave të tij shoviniste. Këtë qëndrim të diplomacisë angleze autori na e zbulon përmes faqeve të një dokumenti të Forin Ofisit, në të cilin Shefi i Departamentit të Jugut të dikasterit në fjalë, P.Nichols, më 27 qershor 1940 shprehej shkoqur: “…është e drejtë që për momentin ne nuk duhet ta përdorim nacionalizmin shqiptar kundër italianëve dhe është krejtësisht e mundur që ne asnjëherë nuk do të duam ta bëjmë këtë gjë” (f.61). Madje autori nxjerr në shesh edhe dyfytyrësinë e shtetit grek në qëndrimin ndaj britanikëve dhe nazizmit gjerman: “…Metaksai (në bashkëpunim me gjermanët - E.Y.) dëshironte t’i jepte fund luftës italo-greke dhe se ishte përgatitur t’u kërkonte britanikëve të largoheshin nga Greqia, me kusht që Greqia të mbante territoret e pushtuara në Shqipëri… Nga ana tjetër, duke dashur të qëndrojë në dy karrige, Metaksai, “me shumë vendosmëri” e siguroi ministrin britanik në Athinë se ai “asnjëherë nuk do të miratonte ndonjë përpjekje për të krijuar ndonjë çarje midis Britanisë dhe Greqisë”. Forin Ofisi përfitoi nga rasti për ta gozhduar Metaksain, duke shprehur “falënderimet e ngrohta” për siguritë e tij lidhur me qëndrimet ndaj Gjermanisë” (f.51-52). Synimet e shovinizmit grekomadh  “për të mbajtur të pushtuara pjesët jugore të territorit shqiptar Metaksai ua shprehu gjermanëve tërthorazi edhe më 20 dhjetor” (f.52-53).

Përpjekjet e Londrës dhe të Vashingtonit për t’i dhënë shtetit shovinist grek gjithë përkrahjen e mundshme që ai të mos përfundonte në prehrin e komunizmit ortodoks rus të kujtojnë sforcimet e jashtëzakonshme të Perandorisë Romake, të Kishës Romane dhe të kryqtarëve në koncilin e Lionit të vitit 1274 për romanizimin e Perandorisë Bizantine dhe të Konstandinopojës, sforcime këto që çuan në thellimin edhe më shumë të hendekut që i ndante nga njëra-tjetra. [Trashëgimtarë të kulluar të urrejtjes bizantine ndaj Perëndimit, sidomos ndaj SHBA, sot janë grekët, urrejtje kjo që erdhi e u shtua edhe më shumë në gjysmën e dytë të shek.XX për të vetmen arsye se amerikanët e miratuan zbarkimin në vitin 1974 të trupave turke në Qipron e Veriut, ku grekët po përgatiteshin për të kryer një spastrim tërësor etnik nëpërmjet largimit me dhunë të turkoqipriotëve, dhe nuk lejuan në asnjë mënyrë pushtimin e Shqipërisë së Jugut].

 

 Pafytyrësia e shtetit shovinist grek

 Në kreun e parë autori na njeh edhe me dy fakte të tjera interesante. Së pari, emigrantët shqiptarë në Greqi kërkuan të merrnin pjesë në luftë kundër italianëve. Sipas B.J.Fischer, të cituar nga autori, një fakt të tillë e ka bërë të ditur në ditarin e vet drejtori i Fondacionit “Near East” në Athinë, Laird Archer. Së këtejmi prof.Meta vjen në përfundimin se “arsyeja më e rëndësishme se pse patriotët shqiptarë nuk morën pjesë masivisht në anën e grekëve, ishte refuzimi i vazhdueshëm i qeverisë greke për bashkëpunim. Në këtë përfundim kanë arritur edhe historianë të njohur perëndimorë” (f.65-66). Së dyti, duke parë se Mbreti Zog në mërgim, nën presionin e egër të shtetit shovinist grek, nuk u njoh nga Aleatët Perëndimorë, rrymat e ndryshme politike të emigrantëve shqiptarë i hynë punës seriozisht për krijimin e një qeverie të ligjshme në emigracion. Përpjekjet e emigrantëve kishin si qëllim të ruanin statusin juridiko-territorial të shtetit shqiptar dhe sidomos të mbronin tërësinë e tij tokësore. Por edhe në këtë rast përpjekjet për njohjen e qeverisë shqiptare në mërgim nga ana e Aleatëve Perëndimorë hasën në murin e heshtjes së këtyre të fundit, të cilët, duke fshehur rezerva për rregullime territoriale në Ballkanin Jugor pas luftës, u tërhoqën para trysnisë diplomatike të shtetit shovinist grek.

Pas pushtimit të Greqisë nga trupat hitleriane më 12 prill 1941, gjenerali grek Tsolakoglu, me pëlqimin e Shtabit të Ushtrisë Greke, u dorëzua te gjermanët. Qeveria greke synonte të nënshkruante një marrëveshje me Feldmareshalin gjerman List, në të cilën të thuhej se ushtria greke lejohej të mbante territoret e pushtuara në Shqipërinë e Jugut. Ishin pikërisht këto qëllime djallëzore të qeverisë greke, e cila, që para pushtimit gjerman, gjoja për të përballuar frontin e luftës me trupat italiane, vazhdonte të mbante të dislokuara në Shqipërinë e Jugut 14 divizione, ndërkohë që në territorin grek ndodheshin vetëm tre divizione. Dhe autori vëren me shumë vend, duke nxjerrë në pah bashkëpunimin e shtetit shovinist grek me nazizmin gjerman: “Kaq e madhe ishte dëshira nacionaliste e politikanëve dhe e gjeneralëve grekë për aneksimin e Shqipërisë së Jugut, saqë edhe pse armiku u kishte zënë shtëpinë, grekët vazhdonin me këmbëngulje të mbanin ushtrinë dhe frontin në tokat shqiptare” (f.77). Bashkëpunimi i njëkohshëm me Britaninë e Madhe (e cila mbante 100 mijë trupa në Greqi për mbrojtjen e saj nga sulmi i trupave gjermane) dhe me nazizmin gjerman, për të siguruar prej këtij të fundit premtimin për t’i mbajtur të pushtuara territoret e Shqipërisë së Jugut nga trupat greke, tregon se deri në ç’derexhe ishte katandisur dyfytyrësia e shtetit shovinist grek.

Pra, marrëzia e shtetit shovinist grek vazhdoi të shfaqej edhe më thekshëm pas pushtimit të Greqisë nga trupat gjermane. Megjithësë ndodhej në mërgim, qeveria greke vijonte të këmbëngulte për aneksimin e të ashtuquajturit Vorio Epir, për çka autori e njeh lexuesin me memorandumin e saj, drejtuar Forin Ofisit më 29 shtator 1941. Të njëjtin memorandum qeveria greke ia kishte dërguar paraprakisht edhe presidentit Ruzvelt më 12 qershor 1941. Në këtë memoranduam qeveria greke kishte pafytyrësinë ta rendiste Shqipërinë përkrah forcave të Boshtit Romë-Berlin, duke mohuar poshtërsisht pushtimin fashist italian të 7 prillit. Në këtë mënyrë, qeveria greke e kishte marrë me vete në mërgim frymën e egër të shovinizmit grekomadh dhe “nuk mendonte seriozisht për të kundërshtuar invadimin gjerman, por vetëm si e si të ruante një kapital politik, që do t’i vlente pas luftës për aneksimin e Shqipërisë së Jugut” (f.76).

Po në këtë kapitull autori na njeh  më hollësisht me veprimtarinë konkrete të Mbretit Zog në mërgim në mbrojtje të tërësisë tërritoriale të Shqipërisë, kundër politikës aneksioniste të shovinizmit grekomadh, veprimtari kjo e panjohur deri më sot për lexuesin e gjerë dhe e injoruar qëllimisht nga historiografia komuniste për gati një gjysmë shekulli.

Në kushtet e veprimtarisë së ethshme diplomatike të qeverisë greke në mërgim, e cila kishte vënë në lëvizje edhe Federatën “Pan-Epirote” të Amerikës për jetësimin e aneksimit të Shqipërisë së Jugut nëpërmjet pushtimit të saj nga trupat greke pas përfundimit të luftës, qe bërë e njohur deklarata e qeverisë amerikane e 10 dhjetorit dhe e qeverisë britanike e 17 dhjetorit 1942, në përgjigje të kërkesës këmbëngulëse të qeverisë greke për aneksimin e Jugut të Shqipërisë. Në kundërshtim me pretendimin e qeverisë greke në mërgim, e cila, për forcë të urrejtjes së saj kundër popullit shqiptar, shtrembëronte të vërtetën dhe e vlerësonte Shqipërinë si vend agresor, meqenëse nga territori i saj qe kryer sulmi i Italisë fashiste, në deklaratën e qeverisë amerikane theksohej se “…Shqipëria nuk ka qenë në gjendje të ushtrojë të drejtën e sovranitetit pas 7 prillit të vitit 1939 dhe, megjithëse grekët mund të kenë vuajtur nga veprimet e disa shqiptarëve, qeveria e Shteteve të Bashkuara nuk është (e përsërisim nuk është) e përgatitur t’u rekomandojë autoriteteve ushtarake respektive që forcat greke të pushtojnë territorin shqiptar, sepse një hap i tillë do të ishte i dëmshëm për rregullimin paqësor të çështjeve territoriale” (f.115).

Ndërkohë,  deklara e 17 dhjetorit e  qeverisë britanike, ku thuhej se kjo e fundit “…e konsideronte çështjen e kufijve të Shqipërisë si një nga çështjet që do të diskutohej në Konferencën e Paqes, ishte një koncension i rëndësishëm që u bëhej pretendimeve territoriale të Greqisë në dëm të Shqipërisë. Ajo tregonte se pretendimet e Greqisë peshonin ende në përcaktimin definitiv të pozitës së qeverisë britanike ndaj së ardhmes së Shqipërisë” (f.98).

Deklarata e qeverisë britanike linte të kuptohej fare hapur se djallëzia e diplomacisë dhe e propagandës greke kishte pasur një efekt të drejtpërdrejtë në shtimin e pakënaqësisë së popullit shqiptar ndaj Aleatëve Perëndimorë e sidomos ndaj britanikëve, të cilët i krijuan shumë hapësirë shovinizmit grekomadh në valët radiofinike ta BBC-së.

Nisur nga qëndrimi progrek i diplomacisë angleze, autori vë në dukje se në Shqipëri forcat nacionaliste e bënë edhe më të theksuar pozicionimin e tyre antigrek. Megjithatë, nëpërmjet një dokumenti arkivor prej nëntë pikash, autori na njeh me një nismë të majit 1944 të forcave nacionaliste shqiptare, të përfaqësuara nga Balli Kobëtar dhe Legaliteti, të cilat, për t’i bërë ballë rrezikut të vendosjes së një regjimi komunist në Shqipëri, për të ngritur një gardh mbrojtës para politikës shoviniste greke dhe për të siguruar edhe mbështetjen e Greqisë për bashkimin me Shqipërinë të Kosovës dhe të viseve të tjera shqiptare në Jugosllavi, kërkuan të zhvillonin bisedime me forcat e djathta greke për krijimin në perspektivë të një Federate Ballkanike me Greqinë dhe me Turqinë. Por kjo nismë nuk do të kishte sukses sepse përfaqësuesit grekë “më vonë do të sugjeronin krijimin e një federate greko-shqiptare, ku ata mendonin se do të mund të siguronin lehtë supremacinë ndaj shqiptarëve dhe të ndiqnin me sukses politikat e tyre për greqizimin e Shqipërisë së Jugut. Por ata ishin kategorikisht kundër përfshirjes së Turqisë në këtë federatë, ashtu siç e kërkonin shqiptarët, për arsye se kjo do ta ndryshonte balancën politike në disfavor të tyre, duke u hequr çdo mundësi që të ushtronin presion ndaj shqiptarëve apo t’u impononin atyre politikat e veta” (f.126). Madje ambasadori grek në Romë, në gusht të vitit 1944,  iu përgjigj Mehmet Konicës se “asnjë grek nuk ishte i dispozuar për të lënë mënjanë të drejtat e pakontestueshme të Greqisë në këtë territor” (f.127).

Tek analizon me shumë kujdes marrëdhëniet e qeverisë greke me Aleatët Perëndimorë lidhur me pretendimet e saj për aneksimin e viseve tona jugore dhe arsyet e mosnjohjes së qeverisë shqiptare në mërgim nga ana e këtyre të fundit gjatë tërë viteve të Luftës së Dytë Botërore, prof.Meta bën një vlerësim shumë realist të pozitës ndërkombëtare të Shqipërisë, të cënuar asokohe padrejtësisht:

“Greqia, me insistimin e saj, arriti të ndikojë mbi politikën e Fuqive Perëndimore për të mos përkrahur organizimin e rezistencës së popullit shqiptar gjatë gjithë periudhës së pushtimit dhe për të bllokuar njohjen e qeverisë së ligjshme shqiptare në ekzil. Në këtë mënyrë ajo ndikoi drejtpërdrejt dhe fuqimisht që populli shqiptar të mbetej pa një përfaqësi zyrtare jashtë vendit, e cila duhej të mbronte interesat e tij dhe të përpiqej për organizimin e rezistencës antifashiste. Duke plotësuar ose toleruar kërkesat greke, Aleatët e vunë Shqipërinë në kondita inferiore për mbrojtjen dhe propagandimin e të drejtave të veta kombëtare, në raport me fqinjët ballkanikë, qeveritë në mërgim të të cilëve u njohën dhe u trajtuan si partnerë prej tyre. Ky qëndrim, i cili nuk është analizuar sa e siç duhet deri më sot, jo vetëm që ka qenë një padrejtësi dhe një veprim shumë amoral e i rrezikshëm në marrëdhëniet ndërkombëtare, por ai e cënoi rëndë pozitën ndërkombëtare të Shqipërisë, rrezikoi të ardhmen, pengoi ndjeshëm dëshirën dhe realizimin e vullnetit të popullit shqiptar për t’i rezistuar agresionit. Gjithashtu, tërthorazi, ai ndikoi për krijimin e një situate anarkike të zhvillimeve politike në Shqipëri. Lëshimi që i bënë Greqisë Aleatët gjatë kësaj kohe, duke mos ndihmuar organizimin dhe mbështetjen ndërkombëtare të rezistencës shqiptare dhe duke mos njohur qeverinë legjitime shqiptare, i dha shtytje dhe ndezi fushatën aneksioniste të Greqisë ndaj Shqipërisë. Për rrjedhojë, këtu e ka origjinën edhe rindezja e armiqësive greko-shqiptare, të cilat do të vazhdonin shumë gjatë, për dekada të tëra” (f.129).

 Çështja çame dhe egërsia e shovinizmit grekomadh

 Një tjetër çështje e dhimbshme që trajtohet në këtë vëllim është edhe problemi çam. Këtë problem dhe, në tërësi, problemin e minoritetit shqiptar në Greqi, të analizuar më vete, autori nis ta trajtojë që asokohe kur doli në skenë për herë të parë - pas copëtimit të trojeve etnike shqiptare në Konferencën e Londrës më 1913. Aty, në mënyrë të dokumentuar, bëhet një historik i hollësishëm i krimeve që shovinizmi grekomadh ka kryer kundër minoritetit shqiptar në Greqi, me qëllim që të realizohej zhdukja, dëbimi dhe asimilimi tërësor i tij. Në themel të gjenocidit grek kundër minoritetit shqiptar në Greqi, të ushtruar sidomos që nga viti 1913, 1915, 1917, 1923-1925, 1937-1939 dhe gjatë Luftës II Botërore, deri më 28 qershor 1944, ka qenë ideja teokratiko-shoviniste e shtetit grek, sipas së cilës grekët duhet të kenë një shtet, një fe, një atdhe. Këtu do të mjaftohem vetëm me trajtimin që autori i ka bërë kësaj çështjeje gjatë luftës dhe sidomos me qëndrimin që kanë mbajtur ndaj saj komunistët shqiptarë, si tradhtarë të interesave tona kombëtare.

Siç del edhe  në faqet e librit, në prag të luftës italo-greke, një numër i madh (prej 2 000 vetësh) ushtarësh çamë, që ishin duke kryer shërbimin ushtarak si shtetas grekë, në vend që të dërgoheshin në front, morën urdhër të pajiseshin me kazma dhe me lopata për të ndërtuar rrugë në prapavija.

Kësisoj, shteti shovinist grek, qytetarët e vet, në vend që t’i trajtonte si bashkëluftëtarë, i fyente dhe i poshtëronte, sikur ata të ishin robër lufte. Dhe këtë qëndrim të ulët ndaj tyre e mbante për të vetmen arsye se ata i përkisnin një tjetër kombësie dhe një tjetër feje.

Qëndrimi racist i shtetit shovinist grek ndaj popullsisë çame ishte aq agresiv, saqë qe bërë i njohur edhe përtej kufijve të Greqisë. Nga një dokument italian që autori e citon në faqet e librit mësojmë se Çiano, që në gusht të vitit 1940, pavarësisht nga motivet që e shtynin të mbronte interesat e Italisë fashiste, i tërhiqte vëmendjen ambasadorit grek në Romë: “Greqia…ka diskriminuar në mënyrë tepër të rëndë shqiptarët në favor të grekëve. Dhe këtë e ka bërë në të gjitha fushat e veprimtarisë, që nga ajo e lirisë përsonale e në atë ekonomike, deri në atë të mësimit të gjuhës…” (f.147).

Po cilat ishin arsyet që shteti shovinist grek mbante këtë qëndrim kaq armiqësor ndaj pakicës shqiptare? Autori jep këtë përgjigje bindëse: “Synimi ka qenë ende më i largët dhe njëkohësisht shumë më antishqiptar. Edhe në situatat e vështira dhe të ndërlikuara, kur Greqisë po i trokiste lufta në derë, autoritetet greke, me gjakftohtësi, u përpoqën të përfitonin ç’të mundnin. Ata gjykuan se ishte krijuar një moment i përshtatshëm në marrëdhëniet ndërkombëtare për spastrimin etnik përfundimtar të Çamërisë” (po aty).

Edhe pse regjimi i Metaksait kishte ushtruar një dhunë dhe terror të pashembullt kundër shqiptarëve të Çamërisë, prapëseprapë çamët (me ndonjë përjashtim të rrallë) nuk u bashkuan me trupat pushtuese italiane gjatë luftës italo-greke, çka pohohet nga vetë autorë grekë, si J.Sharra, i cili, sipas një citimi të prof.Metës, në vitin 1985 shkruante: “Edhe kur italianët pushtuan Igumenicën, rrallë ndonjë çam u bashkua me ta” (f.149). Por edhe gjatë pushtimit gjerman të Greqisë popullsia çame, në trojet e veta, megjithëse ishte e armatosur, nuk pranoi të hynte në bashkëpunim me gjermanët dhe as t’i kthente armët kundër elementit grek. Përfaqësuesit më në zë të nacionalizmit çam, siç del nga dokumentet arkivore që citon autori, rrugën e çlirimit të tyre e shikonin jo te bashkëpunimi me pushtuesin nazi-fashistë, por te bashkimi i mbarë forcave politike shqiptare. Prandaj, ashtu si mbarë nacionalistët shqiptarë, nacionalistët çamë e vlerësonin Marrëveshjen e Mukjes si të vetmen rrugë për zgjidhjen e çështjes kombëtare shqiptare. Për këtë fakt autori thotë se Nuri Dino, më 21 shkurt 1944, i dërgonte Shefqet Peçit një letër,  në të cilën konstatonte se në Greqi po bëhen përpjekje për bashkimin e dy forcave kryesore politike të EAM-it dhe të EDES-it, me synimin që “grekët të shkatërrojnë Shqipërinë edhe nën maskën komuniste…” (f.157). Ai i bënte këtë thirrje patetike Shefqet Peçit: “Mjaft gjak shqiptari vaditi tokën tonë, mjaft larg u dëgjua afshi i popullit tonë për liri dhe kjo mjafton për të nesërmen, por e nesërmja duhet të na gjejë të bashkuar më shumë se kurrë” (po aty). Në bazë të ditarit të Rexhep Dinos, pjesë të të cilit autori i citon në këtë vëllim, lexuesi mëson për herë të parë se çarmatosja e popullsisë çame qenka bërë me urdhër të drejtpërdrejtë të vetë Hitlerit, në mënyrë që të ishte gati terreni për masakrat dhe spastrimin etnik që po përgatiste aleati i trupave pushtuese gjermane, oficeri fashist grek, Zerva, nën frymëzimin e shovinizmit grekomadh. Në qershor të vitit 1944, Zerva dhe oficerët e lartë të tij, në marrëveshje të plotë me gjermanët, në bashkëpunim me trupat e Divizionit X të EDES-it, hynë në Çamëri, iu betuan popullsisë çame nën flamurin grek dhe në nderin ushtarak, me qëllim që të mashtronin parinë vendase të Paramithisë se askush nuk do të pësuakësh gjë! Por grekët nuk kanë as besë as nder. Besa dhe nderi janë atribute të kombit fisnik shqiptar. Prandaj, më 27 qershor, filloi  masakrimi i tmerrshëm i popullsisë çame, i cili u mbyll me një spastrin etnik përfundimtar, paçka se nga radhët e saj kishin dalë 1 000 luftëtarë, pjesëmarrës në formacionet e Ushtrisë Nacionalçlirimtare Greke (ELAS) dhe të EAM-it dhe prej tyre kishin rënë 65 dëshmorë. Autori hedh dritë mbi të vërtetën e spastrimit etnik të Çamërisë, i cili, sipas një raporti të oficerit britanik, Palmerit, dërguar Forin Ofisit në prill të vitit 1945, qe kryer jo për shkak të bashkëpunimit të popullsisë çame me gjermanët. Spastrimi etnik i Çamërisë ishte pjesë e strategjisë së shtetit shovinist grek kundër shqiptarëve, i cili kishte filluar ta jetësonte që nga koha e vendimit kriminal të Konferencës së Londrës të vitit 1913. Autori thekson gjithashtu se spastrimi etnik i Çamërisë ishte rezultat edhe i politikës  britanike, “e cila, e preokupuar seriozisht për ruajtjen e pozitave të saj në Greqi, u mbështet në forcat e djathta ultranacionaliste greke. Në rivalitetin e ashpër midis forcave të majta dhe të djathta, Britania e Madhe u bëri këtyre të fundit lëshime për realizimin e objektivave të vjetra politike të spastrimit etnik të Çamërisë” (f.179).

Popullsinë çame, të strehuar në Shqipëri, e pllakosi një gjendje e mjerueshme. Nga raportet që ka shfrytëzuar autori të Komisionit të Minoritetit Shqiptar Çam në Emigracion lexuesi mëson se “populli i emigruar vuan tmerrësisht për bukë, pasi nuk është në gjendje të blejë. Vetëm një pjese të emigrantëve iu caktua një ndihmë prej 250 gram bukë në ditë, e cila ishte krejtësisht e pamjaftueshme” (f.185). Nga faqet e këtij libri lexuesi mëson edhe një tjetër të vërtetë tronditëse: deri në fillim të qershorit 1946 mes popullsisë çame, të strehuar në Shqipëri, kishte pasur 2755 të vdekur nga uria dhe nga sëmundjet e ndryshme (po aty). Këto janë të dhëna zyrtare, por miqtë e mi, Agush Veliu dhe Neki Myderrizi mund të dinë hollësi edhe më tronditëse për fatkeqësitë që i pllakosën vëllezërit e tyre çamë në ato vite në Shqipëri.

Tek ndjek me kujdes analizën që i bën autori përkrahjes së paparim të komunistëve shqiptarë për PK Greke dhe ndërhyrjes së tyre në konfliktin e brendshëm ushtarak grek, lexuesit  i lind në kokë një pyetje e thjeshtë: vallë nuk e dinte Enver Hoxha se cila ishte pikëpamja e PK Greke lidhur me synimet e shovinizmit grekomadh për aneksimin e Shqipërisë së jugut? Faktet flasin se PK Greke i ka përkrahur pa asnjë rezervë këto synime të shovinizmit grekomadh. Konkretisht. Janë katër deklarata publike të PK Greke, në të cilat ajo radhitet përkrah forcave ultrashoviniste greke në synimet e tyre agresive për pushtimin e Shqipërisë së Jugut. E para: në fillim të tetorit të vitit 1945 qe mbajtur Kongresi i 7-të i PK Greke, i cili kishte vendosur: “Në qoftë se një shumicë demokratike favorizon pushtimin e menjëhershëm ushtarak të “Epirit të Veriut” nga ushtria greke, partia do të bëjë objeksionet e saj, por do të respektojë vendimin e shumicës” (f.340). E dyta: një delegacion i PK Greke, i cili ndodhej në Moskë në shkurt të vitit 1946, i kërkoi qeverisë sovjetike “që ajo të përkrahte pretendimet territoriale greke” (f.520). E treta: PK Greke, që në vitet e luftës, “por edhe në prag të Konferencës së Paqes në vitin 1946, u shpreh publikisht në mbështetje të pretendimeve të qeverisë greke për aneksimin e Shqipërisë së Jugut” (f.355). E katërta: Kur Konferenca e Paqes hodhi poshtë kërkesën e diplomacisë greke për diskutimin e pretendimeve territoriale ndaj Shqipërisë, PK Greke “akuzoi, për “falimentimin total” të pretendimeve greke, politikën e Caldarisit në shërbim të imperializmit anglosakson” (f.281).

 

 Fushata e ethshme e shovinizmit grekomadh

për aneksimin e Shqipërisë së Jugut

 

Kapitulli i tretë përbën pjesën më interesante të këtij vëllimi. Aty del në pah më së miri politika armiqësore e shovinizmit grekomadh, e cila, pas përfundimit të luftës, erdhi e u bë edhe më kërcënuese, edhe më e rrezikshme kundrejt Shqipërisë. Një qëndrim i tillë i shtetit shovinist grek ndaj vendit tonë, siç është folur edhe më lartë, ka pasur në themelin e vet pikësynimin e përhershëm për shpërbërjen e Shqipërisë. Ky pikësynim ka qenë “thelbi i politikës greke, ndërsa ëndrra e “Vorio-Epirit” kishte dominuar për një kohë të gjatë vetëdijen e politikanëve grekë. Por, me përfundimin e luftës, vërehet një kulm i ri dhe një intensifikim i politikës për aneksimin e Shqipërisë së Jugut” (f.228).

Autori na njeh me disa faza të ofensivës diplomatike të shtetit shovinist grek. Kështu, faza eparë përfshin periudhën janar-shtator 1945. Vetëm gjatë këtij harku kohor qeveria greke ka bërë 8 kërkesa, nota dhe memorandume, drejtuar diplomacisë se Fuqive Perëndimore, personaliteteve me peshë të botës dhe organizatave të tjera të rëndësishme, duke filluar nga Forin Ofisi, Departamenti i Shtetit etj. Faza e dytë nis nga shtatori i vitit 1945 dhe vazhdon deri në korrik të vitit 1946. Gjatë kësaj periudhe dhjetëmujore qeveria greke bën edhe 21 kërkesa, nota dhe memorandume të tjera për arritjen e të njëjtave synime shoviniste. Periudha nga 29 korriku deri më 15 tetor 1946, kur zhvillon punimet Konferenca e Paqes në Paris, përbën fazën e tretë të histerisë diplomatike të shovinizmit grekomadh për aneksimin e Shqipërisë së Jugut. “Në këtë periudhë politika e Greqisë arriti kulmin e agresivitetit të saj. Për të argumentuar gjendjen e luftës me Shqipërinë, qeveria greke gjatë kësaj periudhe veproi në disa plane: ajo vazhdoi të kundërshtonte kërkesën e Shqipërisë për pranimin në OKB. Intensifikoi goditjet në kufi, duke shkaktuar një gjendje shumë të acaruar, me qëllim që të krijohej përshtypja në opinionin botëror se vërtet midis dy vendeve ekzistonte një gjendje lufte, së cilës vetëm Konferenca e Parisit dhe Këshilli i MPJ mund t’i jepnin fund. Diplomacia greke vijoi të kërkojë me këmbëngulje dhe pa ngurrim aneksimin e Shqipërisë së Jugut, si kusht për kapërcimin e gjendjes së luftës midis dy vendeve” (f.269-270).

Në periudhën në fjalë të bien në sy edhe 18 ndërhyrje  të qeverisë greke me fjalime të udhëheqësve të saj shovinistë, nota dhe memorandume, në të cilat çekani rrihte në të njëjtin vend - në aneksimin e Shqipërisë së Jugut.

Fazën e katërt të çmendurisë diplomatike greke e përbëjnë kërkesat e saj për diskutimin e pretendimeve territoriale ndaj vendit tonë në Këshillin e Ministrave të Punëve të Jashtme, pas përfundimit të Konferencës së Paqes. Në këtë kohë qeveria greke bën edhe 27 ndërhyrje të tjera në instancat ndërkombëtare dhe në takime me përfaqësues të diplomacisë evropiane dhe amerikane për të njëjtin qëllim. Kur, më në fund, të gjitha këto aksione diplomatike - 74 gjithsej - të diplomacisë së marrë greke nuk gjetën përkrahjen e duhur, kryesisht nga ana e diplomacisë amerikane, atëherë shovinizmi grekomadh vendosi të ndërmerrte një tjetër hap të dëshpëruar. Përmes zëvendësministrit të Punëve të Jashtme, Panajotis Pippinelis, ajo i paraqiti Departamentit të Shtetit një plan për aneksimin tërësor të Shqipërisë nga ana e Greqisë. Duke e njohur lexuesin hollësisht me Planin Pippinelis, autori shtjellon tre variantet e tij, të cilët mund të renditen si më poshtë: 1. Copëtimi iShqipërisë mes Greqisë dhe Jugosllavisë ose midis Greqisë, Jugosllavisë dhe Italisë (një plan i vjetër ky për zhdukjen e Shqipërisë nga harta e Ballkanit, i diskutuar në fshehtësi mes Greqisë dhe Serbisë në vitin 1913, pra, një vit pas shpalljes së pavarësisë sonë, dhe midis Britanisë së Madhe dhe Francës në vitin 1919). 2. Administrimi i Shqipërisë nga një organizëm ndërkombëtar ose nga një fuqi e painteresuar. Këtë lloj protektorati ndërkombëtar, megjithëse e propozonte si variant të dytë, vetë Pippinelis nuk e pëlqente si zgjidhje, meqenëse ekzistenca e shtetit shqiptar në Ballkan, qoftë edhe nën një protektorat ndërkombëtar, binte në kundërshtim me objektivat e politikës greke dhe jugosllave. “Pra, ai përjashtonte çdo mundësi të qytetërimit, të zhvillimit dhe të evropianizimit të Shqipërisë… Këtu janë shfaqur qartë konceptet politike shoviniste dhe paragjykimet raciste të politikës greke të kohës” (f.306). 3. Bashkimi iShqipërisë me një nga vendet fqinje dhe pikërisht me Greqinë. Këtë variant Pippinelis e vlerësonte si zgjidhjen më racionale.

Plani Pippinelis përfaqësonte në thelb një pabesi tipike greke dhe një hipokrizi të theksuar politike. Në mbështetje të variantit të fundit Pippinelis sillte si argumente: 1. Marrëveshjen e parë midis kapedanëve grekë dhe shqiptarë, në Sul, më 15 janar 1821, për të formuar një aleancë dhe zotimin që i kishin dhënë njëri-tjetrit se “do të ishin vëllezër të bashkuar në një trup dhe në një shpirt”. 2. Propozimin që gjoja i paskëshin bërë shqiptarët qeverisë greke më 2 qershor 1829 për përfshirjen e krahinës së Vlorës në shtetin grek, me kusht që atyre t’u garantohej liria e besimit dhe të ruhej nderi i haremeve të tyre. 3. Memorandumin e një “numri të madh” shqiptarësh, nën udhëheqjen e Gjolekës, dërguar mbretit të Greqisë, Otto-s, për bashkimin e Shqipërisë me Greqinë. 4. Memorandumin dërguar Lordit Bikonsfild (Beaconsfield) nga Komiteti Shqiptar gjatë zhvillimit të Kongresit të Berlinit, në të cilin sugjerohej ideja e bashkimit greko-shqiptar dhe pohohej se “fuqia jonë mbrojtëse mund të dyfishohet në një Federatë dhe nëpërmjet një aleance me Greqinë” (f.310). 5. Mbështetjen historike nga ana e opinionit grek të Konfederatës Greko-Shqiptare të Athinës, e cila në vitin 1899 kishte propozuar “bashkimin e të dyja racave sipas modelit të Austro-Hungarisë”. 6. Tratativat e Ismail Qemalit në vitet 1904-1906 dhe marrëveshjen e tij me kryeministrin grek George Theotoki më 1908 për çlirimin e Shqipërisë dhe bashkimin e saj me Greqinë. 7. Propozimin e ish-kryeministrit të Shqipërisë, Koço Kota, në shkurt të vitit 1944, bërë guvernatorit ushtarak të Selanikut për bashkimin e grekëve dhe të shqiptarëve.

Pavarësisht nga përrallat që Pippinelis kërkonte t’ia shiste Departamentit të Shtetit për të vërteta, përvoja e marrëdhënieve të deriasokohshme, -  siç  ndërhyn me vend prof.Meta, - “nuk krijonte asnjë shkëndijë besimi e shprese për një bashkëjetesë politike me kombin dhe shtetin grek. Arsyet më kryesore ishin pengesat që u kishin nxjerrë shteti dhe kisha greke përpjekjeve të shqiptarëve për çlirim kombëtar, arsimit në gjuhën shqipe, afirmimit të identitetit të tyre kombëtar, pavarësisë dhe, mbi të gjitha, synimet e vazhdueshme të Greqisë për aneksimin e trojeve shqiptare. Masakrat greke të viteve 1914-1915 në Shqipërinë e Jugut dhe ato më të freskëtat, që ishin kryer në vitet 1944-1945 kundër popullsisë shqiptare të Çamërisë, të cilat kishin përfunduar me spastrimin e dhunshëm etnik të saj, nuk linin asnjë shpresë mirëkuptimi dhe bashkëpunimi” (f.308). Prandaj propozimi i paraqitur nga diplomacia dhelparake greke përmes Planit Pippinelis s’ishte gjë tjetër, veçse një hile djallëzore e shovinizmit grekomadh “për aneksimin e Shqipërisë së Jugut nëpërmjet krijimit të një shteti konfederativ shqiptaro-grek. Karakterin e vërtetë antishqiptar të Planit Pippinelis e zbulonin konsideratat politike, ekonomike, gjeopolitike etj., të cilat, sipas tij, e bënin të domosdoshme zhdukjen e Shqipërisë nga harta e Ballkanit” (f.311).

 

 Diplomacia amerikane

  kundër shovinizmit grekomadh

 

 Siç u bë e ditur më lart, Departamenti i Shtetit deklaratën për Shqipërinë e pat bërë një javë para deklaratës së Edenit, më 10 dhjetor 1942. Kështu, Sekretari i Shtetit, Hulli, në kundërshtim me qëndrimet e diplomacisë angleze, shprehej se “SHBA nuk e kishin njohur kurrë aneksimin e Shqipërisë nga Italia dhe se restaurimi i pavarësisë së Shqipërisë ishte një rrjedhojë natyrale e Kartës së Atlantikut” (f.440). Në krahasim me deklaratën e Edenit, deklarata e Hullit ishte shumë më pozitive, shumë më e drejtë dhe pa ekuivoke. Ajo nuk e vinte në diskutim integritetin e Shqipërisë, siç bënte deklarata britanike. Këtë të fundit Departamenti i Shtetit e pati vlerësuar si të tillë, që nuk ishte krejtësisht në përputhje me interesat amerikane. Por edhe diplomacia angleze nuk u kënaq nga përmbajtja e deklaratës amerikane. Me këtë rast autori citon një shënim të Diksonit që ndodhet në rojtinat e Forin Ofisit: “Unë mendoj se është për të ardhur keq që qeveria e SHBA bëri një deklaratë për restaurimin e një Shqipërie të lirë,pikërisht si një konsekuencë e Kartës së Atlantikut” (po aty).

Aty nga fillimi i vitit 1945 Departamenti i Shtetit përgatiti një “Studim mbi Gjendjen Aktuale të Shqipërisë”. Në këtë studim përjashtohej kategorikisht plotësimi i kërkesave greke për “Epirin e Veriut”. Veç të tjerash, aty vlerësohej orientimi politiko-shpirtëror i kombit shqiptar, “si një komb me orientim të theksuar dhe të konsoliduar perëndimor, ku rryma proamerikane zinte peshën kryesore” (f.469). Nga ana tjetër, në studimin në fjalë theksohej edhe një fakt tjetër - lindja e një rryme prolindore në Shqipëri, e cila, megjithëse e paktë në numër, po e shtynte vendin drejt Rusisë e Jugosllavisë, “duke asgjësuar inteligjencien shqiptare, qoftë edhe me çmimin e një banje gjaku” (po aty).

Shqetësimet e diplomacisë amerikane, të bëra publike këtu e gjashtëdhjetë vjet të shkuara, rezultuan me të vërtetë profetike: komunistët shqiptarë e detyruan vendin tonë të lidhte aleanca paradoksale me Jugosllavinë dhe Rusinë, duke zhdukur fizikisht përfaqësuesit e shquar të nacionalizmit shqiptar. Edhe diçka tjetër, mjaft thelbësore, binte në sy  në Studimin e Departamentit të Shtetit: në të kërkohej që politika britanike të rishikonte qëndrimin e saj ndaj Shqipërisë, meqenëse “Britania e Madhe ishte më shumë e interesuar për të forcuar Greqinë sesa Shqipërinë dhe se ajo mbështeste pretendimet greke ndaj “Epirit të Veriut”.., po i jepte kapital politik grupit prolindor në përpjekjet e tij për ta riorientuar Shqipërinë nga Lindja, drejt Jugosllavisë dhe Rusisë” (f.469-470).

Autori merr në analizë edhe një tjetër fakt thelbësor të qëndrimit proshqiptar të politikës amerikane. Aty nga fundi i vitit 1945 dhe fillimi i vitit 1946 synimet aneksioniste greke i analizuan edhe Shefat e Shtabit të Bashkuar të ushtrisë amerikane. Këta përgatitën një memorandum për Departamentin e Shtetit, në të cilin shpreheshin prerazi “kundër ndonjë pozicionimi amerikan në mbështetje të synimeve greke në Konferencën e Parisit” (f.470-471). Rekomandimet që jepnin Shefat e Shtabit të Bashkuar paskëtaj “do të përbënin argumentet kryesore, mbi të cilët u mbështet administrata amerikane në sprapsjen e përpjekjeve të Athinës për të çuar përpara pretendimet e saj territoriale kundrejt Shqipërisë” (f.471).

Këtu autori na njeh edhe me pikëpamjet e ish-ambasadorit amerikan në Shqipëri, Çarlz (Charles) C.Hart, i cili asokohe ishte edhe kryetar i shoqatës “Miqtë Amerikanë të Shqipërisë”. Në një artikull, të botuar në gazetën “Vashington Post” më 30 shtator 1943, ai denonconte fushatën që nxiste lobi grek në SHBA në përkrahje të pretendimeve territoriale të shovinizmit grekomadh ndaj Shqipërisë. Fushatën në fjalë ai e vlerësonte si një “komplot që binte erë të qelbur”. Qëndrimin arrogant të politikës greke ndaj Shqipërisë ai e krahasonte “me taktikat e Musolinit dhe të Hitlerit për nënshtrimin dhe grabitjen e kombeve të vegjël dhe më të dobët. Dallimi midis tyre qëndronte vetëm në faktin se “Hitleri priste që pushtimet e tij të njiheshin në fund të luftës nga të gjitha kombet e frikësuara prej egërsisë së tij, kurse Greqia kërkon aprovimin më përpara” (f.451). Dhe më poshtë vazhdonte: “Udhëheqësit e sotëm grekë janë, si gjithmonë më parë, reaksionarë krustacianë. Ata nuk kanë mësuar asgjë nga kjo luftë dhe nga gjithë vuajtjet e popullit të tyre. Ata nuk kuptojnë se ne luftojmë për një ideal, për t’i dhënë fund skllavërisë së popujve të pafuqishëm prej fqinjëve më të fortë. Greqia do të bënte mirë t’i harrojë kërkesat e rreme të saj kundër Shqipërisë. Grabitja është grabitje, qoftë e kryer nga Musolini ose Hitleri apo nga ndokush tjetër” (po aty). Duke qenë një njohës i thellë i Shqipërisë, “ai pohonte se Shqipëria e Jugut banohej në mënyrë dërrmuese nga popullsia shqiptare dhe se edhe në Epirin e jugut popullsia mbizotëruese ishte shqiptare. Ai mbështeste zhvillimin e një referendumi të ndershëm, në të dyja këto krahina. Hart denoncoi edhe histerinë shqiptarofobe që po kultivohej në Greqi” (po aty). “Armiqësia që ushqejnë grekët ndaj Shqipërisë, - shkruante ai, - nuk është më e vogël se ajo që ushqente Hitleri ndaj Artur Roenit, kur ai e zgjoi në mesnatë për t’ia hedhur trutë në erë” (po aty). “Hart bëri kritika të hapura edhe ndaj politikës britanike. Ai pohonte se Edeni ishte zotuar në mënyrë të fshehtë për të përkrahur pretendimet greke. Këtë përfundim ai e argumentonte me përmbajtjen e deklaratës së Edenit dhe me frenimin e përpjekjeve të Hartit për të organizuar një front shqiptar në muajin shkurt të vitit 1943” (po aty).  

I admirueshëm ka qenë asokohe edhe qëndrimi i misionit amerikan në Shqipëri në përkrahje të mbrojtjes së tërësisë territoriale të Shqipërisë. Nga hulumtimet që ka bërë autori del se shefi i atij misioni, Jakobs (Jacobs) i pati dërguar një sërë informacionesh dhe rekomandimesh Departamentit të Shtetit që synonin arritjen e një marrëveshjeje midis Fuqive të Mëdha për zgjidhjen e çështjes së kufirit shqiptaro-grek.

Deklarata e Departamentit të Shtetit të 10 nëntorit 1945, ku këmbëngulej për të mos futur rezerva për kufijtë dhe shprehej gatishmëria për lidhjen e marrëdhënieve diplomatike me Shqipërinë, ngjalli kundërshtimin më të egër të shtetit shovinist grek. Qëndrimi i diplomacisë amerikane në këtë rast ndikoi pozitivisht edhe mbi Forin Ofisin, i cili arriti ta kapërcente pozicionin e vet të mëparshëm antishqiptar, të pasqyruar në Deklaratën e Edenit të 17 dhjetorit. Këtë zhvillim të ngjarjeve, të shoqëruar me një ripozicionim edhe të diplomacisë angleze në qëndrimin ndaj vendit tonë, autori e vlerëson si një goditje serioze kundër shovinizmit grekomadh.

 Edhe në vëllimin e dytë analizohet me hollësi tërë informacioni që ka grumbulluar autori për marrëdhëniet shqiptaro greke pas përfundimit të luftës civile në Greqi, informacion ky, i cili për herë të parë bëhet i njohur për publikun shqiptar në një vepër shkencore.

Megjithëse lufta civile në Greqi po shkonte drejt fundit dhe po mbyllej me disfatën e Partisë Komuniste Greke, çka duhej të shoqërohej edhe me uljen e tensionit greko-shqiptar, qeveria shoviniste greke, duke shfrytëzuar edhe acarimin e skajshëm të mërrëdhënieve mes Jugosllavisë dhe Shqipërisë në fundin e vitit 1948, i drejtohej Vashingtonit dhe Londrës me një kërkesë këmbëngulëse për pushtimin e Shqipërisë së Jugut, kërkesë kjo që u hodh poshtë si nga Departamenti i Shtetit, ashtu edhe nga Forin Ofisi. Madje “amerikanët shkuan deri atje sa të kërcënonin me rishikimin e gjithë politikës së SHBA kundrejt Greqisë në rastin e pushtimit të territorit shqiptar” (f. 24). Ndërkohë, “nënsekretari i atëhershëm i Shtetit, Din Rask (Dean Rusk) ishte më se i prerë në përcaktimin e SHBA për të ruajtur dhe për të siguruar kufijtë shtetërorë të Shqipërisë nga synimet dhe shkeljet e fqinjëve të saj” (po aty). Edhe ambasadori amerikan në Beograd, Kanon (Cannon), informonte Titon: “Ne i kemi dhënë këshilla të forta Greqisë që të rrijë mënjanë dhe se SHBA gjithmonë kanë qenë për pavarësinë e Shqipërisë” (f.25).

Tek lexon me shumë kujdes vëllimin në fjalë, lexuesit i bien në sy po ato shfaqje të hapura të qëndrimit agresiv të shovinizmit grekomadh ndaj territoreve të jugut të Shqipërisë. Që nga viti 1949 e deri më 6 maj 1971, dita kur u botua teksti i plotë i komunikatës së Ministrisë së Punëve të Jashtme të Greqisë për vendosjen e marrëdhënieve diplomatike me Shqipërinë, nuk kanë reshtur aksionet diplomatike të shtetit shovinist grek për aneksimin e Shqipërisë së Jugut. Lexuesit të vëmendshëm nuk mund të mos i bien në sy hapat konkretë që ka ndërmarrë qeveria greke për realizimin e synimeve të saj aneksioniste ndaj vendit tonë, të konkretizuara në 90 kërkesa, nota, memorandume, drejtuar Fuqive të Mëdha, të shoqëruara këto me krijimin e organizatave terroriste, me nxitjen për rebelim të minoritetit grek në Shqipëri, me nxitjen edhe më shumë të urrejtjes së kishës shoviniste greke ndaj kombit shqiptar, me vënien në lëvizje të lobit shovinist grek në SHBA, Kanada dhe në Australi për ta mbajtur të ndezur histerinë antishqiptare në diasporën greke në mbarë botën.

 

 Qëndrimi servil i diplomacisë shqiptare

 ndaj shovinizmit grekomadh

 

 Interes të veçantë paraqert kreu III, që bën fjalë për përpjekjet e diplomacisë shqiptare për vendosjen e marrëdhënieve diplomatike me Greqinë. Autori na zbulon një faqe që mund ta quash me të vërtetë të turpshme në historinë e diplomacisë shqiptare, e cila, me servilizmin e saj të pështirë, ka njollosur dinjitetin tonë kombëtarë me hapat që ka ndërmarrë për vendosjen e marrëdhënieve diplomatike me shtetin shovinist grek. Janë 49 aksione të pastra diplomatike të qeverisë shqiptare, të fiksuara në periudhën mes viteve 1954 - 6 maj 1971, kur ajo s’la gur pa lëvizur për ta zbutur qeverinë greke që kjo të pranonte vendosjen e marrëdhënieve diplomatike me vendin tonë.

Si shpjegohet ky poshtërim që i ka bërë vetvetes diplomacia shqiptare? Si shpjegohet që Enver Hoxha këmbëngulte aq shumë për vendosjen e marrëdhënieve diplomatike me Greqinë, të cilat na përfaqësuakëshin një “çështje që u interesonte më shumë shqiptarëve”, siç shkruhej në një shënim të tij mbi një propozim të Ministrisë së Punëve të Jashtme të datës 8 dhjetor 1970 (f.230). Mos vallë ai e kishte ngritur ndonjëherë zërin pas vitit 1949 në mbrojtje të çështjes çame dhe të minoritetit shqiptar në Greqi (i cili është disafish më i madh se minoriteti grek në Shqipëri), që kështu lexuesi të bindet që shqiptarëve me të vërtetë u paska interesuar më shumë vendosja e marrëdhënieve diplomatike me Greqinë, në mënyrë që të jenë të pranishëm në Athinë me ambasadën e tyre? Aspak! Atëherë çfarë e ka shtyrë Enver Hoxhën të mbante një qëndrim kaq servil ndaj diplomacisë shoviniste të një shteti armik për vdekje, siç ka qënë, është dhe do të vazhdojë të mbetet shteti shovinist grek? Qëllimi kryesor i Enver Hoxhës, me siguri, ka qenë ruajtja dhe forcimi i pushtetit personal, i cili e çoi në braktisjen  e interesave kombëtare, madje në tradhti kombëtare. Nuk ishte aspak e nevojshme që diplomacia shqiptare të hiqej zvarrë para shtetit shovinist grek për vendosjen e marrëdhënieve diplomatike. Nga analizat e prof.Metës lexuesi e kupton fare qartë që Enver Hoxha dhe diplomacia shqiptare, para se të kërkonin vendosjen e marrëdhënieve diplomatike me Greqinë, duhej të shtronin tri kërkesa kryesore para saj. E para: të abrogohet ligji i luftës me Shqipërinë. E dyta: të njihet tërësia territoriale e Shqipërisë dhe të respektohen kufijtë ekzistues. E treta: popullsia e dëbuar çame të kthehet në trojet e veta stërgjyshore dhe të njihet minoriteti shqiptar në Greqi.

Pikërisht këto tri kërkesa duhej të përbënin tri shtyllat kryesore, ku duhej të mbështetej Enver Hoxha dhe diplomacia e tij në hapat që ndërmerreshin për vendosjen e marrëdhënieve diplomatike.

Çdo shqiptar i thjeshtë, me vetëdije kombëtare, çdo nacionalist shqiptar e ndien veten të fyer në dinjitetin e tij kombëtar kur në faqet e këtij vëllimi njihet me qëndrimet arrogante, përbuzëse, shpërfillëse të shtetit shovinist grek ndaj kërkesave pa bosht kombëtar që ka bërë diplomacia shqiptare për vendosjen e marrëdhënieve diplomatike me Greqinë, ndërkohë që kjo e fundit nuk ka pranuar të vendosë as marrëdhënie tregtare me vendin tonë, siç bëhej e ditur në një informacion të Behar Shtyllës të vitit 1959, pas një takimi që kishte pasur me të ngarkuarin me punë të Bashkimit Sovjetik në Tiranë, Novikovin (f.151-152).

Këto qëndrime arrogante të diplomacisë shoviniste greke kanë shërbyer si mjet i përhershëm presioni ndaj diplomacisë shqiptare, me qëllim që kësaj të fundit t’i zhvateshin sa më shumë lëshime në interes të shovinizmit grekomadh. Dhe këto lëshime, në fund të fundit, diplomacia greke arriti t’ia zhvaste me shumë sukses diplomacisë shqiptare, në dëm të interesave tona kombëtare. Madje këto lëshime, siç vëren prof.Meta, “ishin shumë të mëdha. Mosinsistimi për njohjen e vlefshmërisë së kufijve shqiptaro-grekë nga Greqia, kalimi në heshtje i konservimit të ligjit të luftës dhe injorimi i spastrimit etnik të Çamërisë gjatë procesit të diskutimeve dhe në deklaratën përfundimtare ishin koncensione të mëdha, të cilat Tirana i bëri me shpresën se vendosja e marrëdhënieve diplomatike do ta ulte tensionin. Në të vërtetë, tensioni u ul, por nuk u eleminua. Rreziqet dhe kërcënimet ndaj Shqipërisë mbeteshin në trajtë latente. Por kjo s’do të thotë se ato tani ishin më të vogla e më të zbehta. Ndërkohë u hodh edhe një hap tjetër drejt varrosjes së problemit çam. Pala greke, me siguri, ishte e kënaqur se ajo nuk u tërhoq prej pozitave të saj të mëparshme dhe, njëkohësisht, po konstatonte se presioni i saj 30-vjeçar kishte dhënë disa rezultate.Së pari, kishte shuar vullnetin e qeverisë shqiptare për të rihapur problemin e spastrimit etnik të Çamërisë. Së dyti, kishte arritur ta zbuste dhe ta thyente këmbënguljen e mëparshme të qeverisë shqiptare për të mos pranuar vendosjen e marrëdhënieve diplomatike me Greqinë, në qoftë se kjo nuk do të deklaronte qartë, më parë, se i njihte kufijtë me Shqipërinë si të përhershëm dhe në qoftë se nuk deklaronte se e quante të paqenë ligjin absurd të gjendjes së luftës” (f.233-234).

 Shumë shpejt diplomacia shoviniste greke do ta tregonte fytyrën e vërtetë në qëndrimin ndaj diplomacisë shqiptare pa taban kombëtar. Më 5 maj 1971, zëvendësministri i Punëve të Jashtme, Palamas, vuri në dijeni ambasadorin amerikan në Athinë, Taska (Tasca) se “çështja e “Epirit të Veriut” do të lihej “të flinte”, të paktën për momentin” (f.234). Po ky Palamasi, në Konferencën e shtypit që dha më 8 maj 1971, po për çështjen e “Epirit të Veriut” deklaroi se “situata ekzistuese, në fund të fundit, nuk ka ndryshuar në lidhje me pozitat greke. I vetmi ndryshim është se mungesa është zëvendësuar nga prezenca, indiferenca nga interesimi dhe qetësia nga dialogu” (po aty). Ai madje “kishte dhënë garanci se pozita fundamentale e Greqisë kundrejt “Epirit të Veriut” nuk kishte ndryshuar në asnjë mënyrë” (f.235). Kurse drejtori për çështjet ballkanike në Ministrinë e Punëve të Jashtme të Greqisë, Papajoanu, u tha amerikanëve se “Greqia kishte interes të hapte konsullatat e saj në Shqipërinë e Jugut për shkak të ekzistencës së minoritetit grek atje. Por ai e përjashtoi mundësinë që Shqipëria të hapte ndonjë konsullatë në Greqi, sepse, sipas tij, në këtë vend nuk ekzistonte ndonjë minoritet shqiptar” (f.234-235).

Por faktet zbulojnë lakuriq qëndrimin mashtrues të diplomatit grek ndaj diplomatëve amerikanë lidhur me minoritetin shqiptar në Greqi. Kishte kaluar më shumë se një vit pas vendosjes së marrëdhënieve diplomatike, kur ambasadori ynë në Greqi, “bëri një vizitë në Çamëri më 5-9 qershor 1972, i shoqëruar nga zëvendësministri për Epirin, Petro Koceli. Gjatë vizitës ai konstatoi se në zona të caktuara, si në ato të Sulit, afër Janinës, Prevezës, Igumenicës, Pargës, Filatit dhe më pak në atë të Artës, kishte mbetur një numër i konsiderueshëm banorësh me origjinë shqiptare, të cilët jetonin kryesisht në fshatra. Me gjithë këtë prezencë të dukshme të shqiptarëve, vetëm dy prej zyrtarëve grekë e përmendën ekzistencën e popullsisë shqiptare në këtë zonë. Prefekti i Igumenicës i tha ambasadorit shqiptar se në këtë rajon kishte shumë njerëz që flisnin shqip dhe që kishin të afërm në Shqipëri. Gjithashtu edhe kryetari i Bashkisë së Igumenicës, i cili ishte me origjinë shqiptare dhe fliste shqip, pohoi se ende këtu kishte fshatra të tjerë që flasin shqip. Ndërsa mjeku me origjinë shqiptare nga Grapshi i Gjirokastrës, Thoma Luçi, kishte pohuar se në Prefekturën e Prevezës, ose midis saj dhe Igumenicës, kishte 40 fshatra që flisnin shqip. Gjatë vitit 1973 funksionarë të tjerë të ambasadës shqiptare bënë vizita në Igumenicë, ku konstatuan ekzistencën e disa fshatrave të krishterë që flisnin shqip. Ata vizituan fshatin Kastro me 1 800 banorë, i cili njihej si “Tirana e Greqisë”, për arsye se të gjithë fshatarët flisnin shqip dhe dëgjonin Radi-Tiranën. Mirëpo, përveç këtyre vizitave, nga qeveria dhe nga diplomacia shqiptare nuk u ndërmor asnjë veprim tjetër në drejtim të problemit të madh të spastrimit etnik të Çamërisë dhe të ruajtjes së identitetit shqiptar të asaj pjese të popullsisë shqiptare që kishte mbetur në Greqi” (f.252-253).

Por qeveria dhe diplomacia shqiptare nuk mund të ndërmerrnin ndonjë veprim tjetër se ato kishin rënë në bark para diplomacisë shoviniste greke, se ato e kishin zhveshur veten nga dinjiteti kombëtar!

Po diplomacia shoviniste greke a ndërmori vallë ndofarë hapash konkretë për vendosjen e marrëdhënieve diplomatike me Shqipërinë? Nga materialet burimore që ka shfrytëzuar autori, lexuesi mëson për herë të parë se vetëm në tre raste ajo ka ndërmarrë ca nisma të vakta: në mars të vitit 1966, në maj të po atij viti dhe në shtator të vitit 1968. Madje që në nismën e parë ambasadori grek në Bukuresht, në takimin që kërkoi me ambasadorin tonë atje,  theksoi që “çështjen e “Vorio Epirit”, të cilin shqiptarët e quanin Shqipëria Jugore, të mos e përmendim fare” (f.203). Diplomacia shoviniste greke pikërisht të tilla gracka i ka ngritur diplomacisë sonë, në të cilat kjo e fundit ka rënë me lehtësi, duke mos u udhëhequr nga parimi bazë i mbrojtjes së interesave mbarëkombëtare. Duke pasur parasysh qëndrimin e pandryshueshëm armiqësor të shtetit shovinist grek ndaj shtetit shqiptar që prej vitit 1944 e deri në mars të vitit 1966, nuk e di se sa dinjitoze mund të vlerësohet deklarata e Enver Hoxhës, i cili, pasi u njoh me nismën e parë të diplomacisë greke, në takimin me ambasadorin kinez Shy Gjien Guo, më 4 prill 1966, tha: “Ata (grekët - E.Y.) për 22 vjet me radhë donin të na kafshonin dorën, tani kërkojnë të na e puthin” (f.203). Gjatë gjithë kësaj kohe (1949 - 4 prill 1966) shënoheshin 83 aksione të diplomacisë greke dhe të shtetit shovinist grek për aneksimin e Shqipërisë së Jugut, pa llogaritur këtu provokacionet e rënda në kufi, të cilat vetëm brenda 10 vjetëve (1944-1953) arrinin në 2183 raste (shih tabelën në f.62 të këtij vëllimi). Ndërkohë, vetëm prej vitit 1954 e deri më 4 prill 1966 qeveria shqiptare pati ndërmarrë 46 aksione diplomatike për vendosjen e marrëdhënieve me Greqinë. Atëherë, për ç’arsye Enver Hoxha dhe diplomacia shqiptare, gjatë 22 vjetëve, patën këmbëngulur aq shumë për t’ia afruar dorën nepërkës greke, kur kjo kërkonte veç ta kafshonte? Për ç’arsye Enver Hoxha dhe diplomacia shqiptare mbanin një qëndrim kaq të përulur, kaq servil ndaj shtetit shovinist grek, kur dihet që nuk udhëhiqeshin aspak nga mbrojtja e interesave tona kombëtare, të cilat, në rastin konkret, lidheshin me çështjen çame dhe me minoritetin shqiptar në Greqi? Arsyeja e një qëndrimi të tillë fshihej në pikësynimin e klikës prosllavokomuniste të Tiranës, e cila, siç e vë në dukje prof.Meta, kërkonte qetësi në kufijtë tanë jugorë vetëm e vetëm që të forconte pushtetin personal të Enver Hoxhës!

  Po a nuk do të kishte qenë shumë më bukur sikur Enver Hoxha dhe diplomacia shqiptare, fill pas çlirimit të vendit, të kërkonin të vendosnin menjëherë marrëdhënie diplomatike me “mangustën” turke, e cila do t’i kishte kursyer shtetit shqiptar shumë energji të harxhuara kot me Greqinë dhe do të kishte shërbyer si një ilaç tepër i goditur kundër kafshimeve të nepërkës greke? Marrëdhëniet diplomatike me Turqinë u vendosën me shumë vonesë, në vitin 1958, ndërkohë që vetëm gjatë dy vjetëve - 1954-1956 - shënoheshin 11 aksione diplomatike të qeverisë shqiptare për vendosjen e marrëdhënieve diplomatike me Greqinë! Megjithëse Turqia ishte anëtare e Paktit Ballkanik, të themeluar më 9 gusht të  vitit 1954 mes Greqisë, Jugosllavisë dhe Turqisë, kjo e fundit “mbante qëndrim dhe kishte synime krejtësisht të tjera ndaj Shqipërisë. Ajo ishte kundërshtare e pretendimeve tokësore greke në kurriz të Shqipërisë, mbështeste integritetin e saj territorial dhe përpiqej për ta tërhequr shtetin shqiptar në anën e Perëndimit dhe në Paktin Ballkanik” (f.83).

Enver Hoxha, që jargavitej pas komunizmit rus në interes të ruajtjes së kolltukut personal, nuk donte ta kuptonte se kush ishte dashamirësi i vërtetë i Shqipërisë dhe i mbarë kombit shqiptar. I tillë në Ballkan ishte dhe mbetet shteti turk, aq më tepër që atje kishte një komunitet të madh shqiptar. [Më 15 maj 2000, kur po kthehesha për në Shqipëri me autobusin e linjës Tetovë-Tiranë, u njoha me një shqiptaro-turk që banonte në Izmir. Quhej Orhan Ademoglu. Tel.: 0266-3962551. Ai kishte qenë gjatë disa vjetëve sekretar i Shoqatës së Miqësisë Turqi-Shqipëri. Ai më tregoi se në evidencat e Shoqatës, në mbarë Turqinë, figuronin 7 milionë shqiptarë, nga të cilët 2 milionë flisnin në familje një shqipe të pastër].

Por qeveria shqiptare Paktin Ballkanik e vlerësonte si të tillë, “që drejtohej kundër Bashkimit Sovjetik, “Demokracive popullor”, veçanërisht kundër Republikës Popullore të Shqipërisë e Bullgarisë dhe si një pjesë të pandarë të Paktit “agresiv” të Atlantikut Verior. Sigurisht që kjo ishte pikëpamja e Kremlinit” (f.102).

Nga vendosja e marrëdhënieve diplomatike me Greqin përfitoi tërësisht diplomacia shoviniste greke, shteti shovinist grek, shtypi shovinist grek, lobi shovinist grek në SHBA dhe kisha shoviniste greke, të cilët frytet e veprimtarisë së tyre antishqiptare do t’i vilnin më vonë, pas vitit 1990, me vendosjen e sistemit neokomunist demokratiko-socialist. Faktet e përfitimeve të shtetit shovinist grek dhe të të gjitha strukturave ndihmëse të lartpërmendura në kurriz të vendit tonë prof.Meta i ndriçon fare mirë në faqet e këtij vëllimi, kur thekson se nismat e vakta greke për vendosjen e marrëdhënieve diplomatike  nuk ishin aspak të favorshme për ne sepse “Greqia nuk njihte vlefshmërinë e kufijve me Shqipërinë, nuk hiqte ligjin e luftës dhe kishte mbyllur diskutimin e problemit çam, të cilin dukej qartë se edhe qeveria shqiptare ia kishte lënë historisë. Këto avantazhe u siguronin grekëve kushte më të favorshme se në vitin 1949 që, në të ardhmen, kur ata ta shihnin të volitshme, të rigjallëronin përsëri pretendimin mbi ekzistencën e gjendjes së luftës dhe… të parashtronin përsëri kërkesën dhe të vazhdonin përpjekjet për aneksimin e Shqipërisë së Jugut dhe organizimin e një konference ndërkombëtare për këtë qëllim, pa pasur shqetësimin se do të ishin të detyruar të përballeshin me problemin çam, i cili, që prej vitit 1948, nuk ishte përmendur më nga qeveria shqiptare” (f.228)

       Duke hequr dorë nga mbrojtja e interesave mbarëkombëtare me lënien në harresë të tragjedisë çame dhe të spastrimit etnik të Çamërisë, qeveria shqiptare e kishte katandisur veten në një pozicion të mjerë në qëndrimin ndaj diplomacisë greke dhe kishte bërë të mundur që qeveria greke të “kishte fituar një avantazh të madh, që në të ardhmen ta rriste presionin ndaj Shqipërisë, duke përdorur kartën e të drejtave të minoritetit grek në Shqipëri. Ajo (qeveria greke - E.Y.) dëshironte t’i zgjeronte kufijtë gjeografikë dhe standardet politike të tij përtej kufijve realë e të pranueshëm nga normat ndërkombëtare, me synimin që të rriste influencën e vet në Shqipërinë e Jugut. Me spastrimin etnik të Çamërisë ishte krijuar një disbalancë politike në dëm të shqiptarëve, e cila do të ndikonte në rritjen e presionit grek dhe do të pakësonte mundësinë e shanset për marrëdhënie të balancuara, korrekte, për mirëkuptimin dhe besimin reciprok të të dy vendeve” (f.228-229).

       Shqetësimet dhe parashikimet e prof.Metës dolën me të vërtetë profetike. Provokimet e drejtpërdrejta të shtetit shovinist grek për acarimin e situatës në Himarë me rastin e zgjedhjeve lokale në tetor të vitit 2003 vërtetuan më së miri se neotradhtarët në pushtet të interesave tona kombëtare janë trashëgimtarë të tradhtisë kombëtare të klikës veteranokomuniste shqiptare: shteti shovinist grek synoi haptas t’i zgjeronte me të vërtetë kufijtë gjeografikë të minoritetit grek në Shqipëri, duke kërkuar që edhe Himara të shpallet zonë minoriteti. Prandaj nuk ka asgjë për t’u çuditur që, sot, shovinizmi grekomadh, mes himariotëve, ka arritur të peshkojë edhe elementë të shitur, tradhtarë, si puna e Kolilës, e Bollanos dhe e përkrahësit të këtij të fundi, lakeut Dule, të cilët, duke i detyruar t’u bien  borive në të katër anët, i vuri në lëvizje për “përgatitjen” e memorandumit shtatëpikësh,  drejtuar parlamentit grek për greqizimin e Shqipërisë, përndryshe parlamenti shovinist grek do të vërë veton kur të vijë koha për të diskutuar çështjen e firmosjes së MSA-së dhe të pranimit të Shqipërisë në NATO. Duke pasur parasysh krejt politikën tradicionalisht armiqësore të shtetit shovinist grek ndaj kombit shqiptar, kemi plotësisht të drejtë të mendojmë se memorandumi shtatëpikësh, në fshehtësi të plotë, duhet të jetë përgatitur fillimisht në kancelaritë e kryeministrit Karamanlis dhe në skutat e mykura të kishës shoviniste greke, para se t’i dërgohej për firmë tradhtarit Bollano dhe për informin lakeut Dule. Ja, ky është rezultati i gjëmave që i përgatiti çështjes sonë kombëtare tradhëtia veterane, enverhoxhane, e  komunistëve shqiptarë me lëshimet që i bëri shovinizmit grekomadh para se të vendoseshin marrëdhëniet diplomatike me shtetin shovinist grek, tradhti kjo, që i çeli udhën sulmit frontal, në të gjitha fushat, të greko-ortodoksisë kundër vendit tonë dhe që, sipas fjalëve të arta të zotit Abdi Baleta, do të duhet të përballohet me një kosto shumë të lartë!

             Por edhe pas vendosjes së marrëdhënieve diplomatike, shteti shovinist grek nuk i reshti përpjekjet e tij të ethshme për aneksimin e Shqipërisë së Jugut. Katër vjet më vonë, diplomacia shqiptare, siç nënvizon prof.Meta, po provonte një zhgënjim të madh. Për forcë të këtij zhgënjimi, “Ambasada shqiptare në Athinë  konstatonte në fillim të vitit 1975 se qeveria e Karamanlisit, “i cili më parë kishte dhënë prova si një shovinist”, në fillim të aktivitetit të saj po mbante një qëndrim të moderuar… Megjithëkëtë, pikëpamja e ambasadës shqiptare për udhëheqësit e rinj grekë ishte jo fort pozitive. Ajo i cilësonte ata “po aq shovinistë sa edhe më parë”, por vinte në dukje se ata “vetëm se po e vazhdonin këtë rrugë me mjete dhe me metoda të tjera”. Amasada i shfaqte MPJ këtë mendim: “Nuk duhet ushqyer asnjë iluzion, se qeveria greke do të vazhdojë të mbajë këtë qëndrim edhe në të ardhmen. Ajo, sikurse grekët në përgjithësi, e ka të ngulitur thellë në shpirt “Vorio-Epirin” (f.282-283).

       Pas këtij informacioni të ambasadës sonë në Athinë, Enver Hoxha dhe diplomacia shqiptare, gjashtë vjet më vonë, kishin rast për t’u bindur edhe një herë tjetër për natyrën e pandryshueshme armiqësore të shtetit shovinist grek dhe për kotësinë e vendosjes së marrëdhënieve diplomatike me të, pa respektimin paraprakisht të të tri kërkesave të lartpërmendura. Rasti u paraqit në pranverën e vitit 1981. Në Prishtinë shpërthyen demonstratat e fuqishme të rinisë studentore kosovare kundër tiranisë serbe, në  të cilat shtrohej si kërkesë kryesore shpallja e Kosovës “Republikë”. Asokohe tërë mjetet e propagandës së shkruar dhe pamore, mbarë opinioni publik grek, bashkë me kishën shoviniste greke, mbajtën një qëndrim unik kundër kombit shqiptar, duke përkrahur fuqimisht shovinizmin serbomadh në ushtrimin e masakrave shtazarake ndaj rinisë dhe inteligjencies kosovare. Kjo përkrahje shpjegohej me faktin se “Greqia, tradicionalisht, ka qenë dhe është kundërshtare e rritjes së standardit të lirive të shqiptarëve në Ballkan. Ajo është kampione e propagandës mbi rrezikun e “Shqipërisë së Madhe”. Thelbi i kësaj politike bazohet në logjikën se sa më i  dobët të jetë shteti dhe kombi shqiptar, aq më lehtë do të realizohen objektivat greke për zgjerimin dhe fuqizimin e helenizmit në Veri” (f.314).

       Në harkun kohor 6 maj 1971 - 1990 shënohen edhe 59 aksione të tjera diplomatike të shtetit shovinist grek për aneksimin e Shqipërisë së Jugut, të mishëruara në veprimtarinë e diplomacisë shoviniste greke, në organizimin e demonstratave antishqiptare, siç ishte rasti i atyre që “ filluan më 3 mars 1982 me marshimin drejt ambasadës shqiptare në Athinë, arritën kulmin në shkurt të vitit 1984, me një miting ku morën pjesë më shumë se 40 000 mijë vetë. Demonstrata të tilla dhe aktivitete të tjera të ndryshme u zhvilluan edhe në qytete të tjera të Greqisë” (f.316).

 Frymëzuesi i heshtur i të gjitha këtyre aktiviteteve antishqiptare ishte shteti shovinist grek, ndërsa iniciatorë të hapur “të zhvillimit të tyre ishin peshkopët grekë, Komiteti Qëndror për Çlirimin e “Epirit të Veriut” (KEVA), Shoqata “Vorio-epirote”, shoqatat fetare, Lëvizja Studentore Kristiane dhe lëvizjet politike të rinisë. Më aktivja ishte Shoqata Koordinuese e Studentëve universitarë për Çlirimin e “Vorio-Epirit” (SEVA)” (po aty).

 

 Urrejtja  ndaj  kombit  shqiptar - themeli i politikës  së ditës dhe i strategjisë së  shovinizmit grekomadh

 Këtij vëllimi autori i ka vënë nëntitullin “Paqja e vështirë”. Kam bindjen se me shtetin shovinist grek nuk do të jemi kurrë në paqe, qoftë kjo edhe e vështirë. Për mendimin tim, paqja me grekët është e pamundur. Prandaj ka plotësisht të drejtë një miku im i nderuar nacionalist, i cili më thoshte para ca kohësh se me grekët mund të kemi vetëm armëpushim, por jo paqe, se shovinizmi grekomadh nuk e ka dashur dhe nuk do ta dojë kurrë paqen me kombin shqiptar!

Siç e theksuam edhe më lart, në këtë vëllim autori analizon marrëdhëniet greko-shqiptare nga viti 1949 e deri në vitin 1990. Jam i bindur se ai do të vazhdojë t’i ndjekë nga afër marrëdhëniet greko-shqiptare edhe pas vitit 1990 dhe, me siguri, përmes materialeve burimore, do të na njohë me të tjera fakte tronditëse nga sfera e veprimtarisë armiqësore të shtetit shovinist grek kundër Shqipërisë dhe kombit shqiptar gjatë periudhës së tranzicionit që po e përjetojmë kaq pafundësisht, jo vetm për mëkatet e rënda të klasës sonë politike, por edhe për disfatat e suksesshme që po na shkakton fqinjësia me Greqinë.

Periudha pas vitit 1990 e deri tani është karakterizuar nga zhvillime tepër dramatike në marrëdhëniet greko-shqiptare. Shovinizmi grekomadh gjeti bash kohën më të përshtatshme për të shpërthyer tërë urrejtjen e vet kundër shqiptarëve. I bindur se tashmë kishte ardhur çasti më vendimtar për helenizimin pa luftë të viseve tona jugore apo edhe të krejt Shqipërisë, në dhjetor të vitit 1990, shteti shovinist grek i “hapi kat e kat” kufijtë me Shqipërinë për dyndjen e mijëra të rinjve shqiptarë, duke shfrytëzuar varfërinë e tyre të skajshme dhe duke shtruar si kusht kryesor për punësimin e tyre ndërrimin e emrave.

Me kalimin e viteve, emigrantët shqiptarë ranë pre e racizmit të tërbuar grek, i cili u konkretizua me keqtrajtime shtazarake, me dëbime masive në kuadrin e operacioneve të fëlliqura me etiketën “Fshesa”, me dhunime të të drejtave të tyre, me vrasje të shumta, me të ashtuquajtura aksidente automobilistike, me demaskime dhe poshtërime publike nga mjetet e propagandës së shkruar dhe pamore për akuza të paqena (për krime të kryera nga emigrantë të tjerë, nga vende ortodokse), me nxitjen e histerisë dhe të urrejtjes kombëtare greke kundër tyre në veçanti dhe kundër kombit shqiptar në tërësi. Dhe të gjitha këto ngjarje të dhimbshme shpaloseshin në kuadrin e miqësisë së pështirë të shtetit shovinist grek me klasën politike shqiptare, e cila nuk e ngriti zërin as edhe një herë të vetme në mbrojtje të bashkatdhetarëve të vet nga barbaria greke. Përkundrazi, klasa jonë politike, që mban në ballë damkën e tradhtisë së interesave kombëtare, heshti në mënyrën më të turpshme, kur personalitetet më të larta të shtetit shovinist grek u shprehën haptazi kundër interesave të kombit shqiptar. Le të kujtojmë për një çast deklaratën antishqiptare të 14 korrikut 1993 të kryeministrit Micotaqis,  deklaratën antishqiptare të 22 marsit 1999 të kryeministrit Simitis, i cili, dy ditë para fillimit të bombardimeve të NATO-s kundër Serbisë, u shpreh: “Ne kemi deklaruar që në fillim se nuk do të marrim pjesë në asnjë operacion ushtarak”, ndërkohë që makina ushtarake serbe bënte kërdinë kundër popullsisë civile në Kosovë. Kurse më 4 maj 1999 ai foli edhe në parlamentin grek, ku tha: “Unë dyshoj në korrektësinë e bombardimeve të NATO-s, të cilat nuk kanë dhënë asnjë rezultat”. Le të kujtojmë, gjithashtu, deklaratën e Karamanlisit, kryetar i Demokracisë së Re (tani kryeministër), i cili, po më 4 maj 1999, tha: “Partia ime mbështet fuqimisht idenë e pandryshueshmërisë së kufijve, është plotësisht kundër krijimit të një shteti të pavarur kosovar dhe kërkojmë fuqimisht ndalimin e bombardimeve nga ana e NATO-s që po viktimizon jetë të pafajshme”. Për viktimat kosovare të terrorit serb Karamanlisit as që i bëhej vonë fare!

Madje gjatë bombardimeve të NATO-s kundër Serbisë, në Greqi organizoheshin demonstrata të fuqishme kundër SHBA. Në ato demonstrata shprehej përkrahja e plotë për kriminelët serbë që po bënin spastrimin etnik të Kosovës. Ishin të shumtë demonstruesit që bllokuan shinat e hekurudhës Selanik-Shkup, për të mos lejuar lëvizjen e trenave, të ngarkuar  me amartime konvencionale të NATO-s për në Maqedoni, prej nga do të bëhej transportimi i tyre për në Kosovë, gjatë hyrjes së trupave të këmbësorisë. Të gjithë e mbajmë mend se me çfarë demonstratash të tërbuara antiamerikane u prit vizita e presidentit Klinton në Athinë. Asokohe nuk dëgjuam as edhe një lajm të vetëm, me të cilin të na bëhej e ditur, qoftë edhe për ndonjë grek të vetëm, që të mund të kishte pasur burrërinë dhe të ishte ngritur në mbrojtje të popullit shqiptar të Kosovës! Në asnjë kanal TV nuk na zunë sytë, qoftë edhe ndonjë grup të vogël demonstruesish grekë, që të guxonte të protestonte kundër shovinizmit serbomadh dhe të ngrinte zërin në përkrahje të popullit shqiptar të Kosovës! Asokohe do të ishte me të vërtetë paradoksale sikur vetëm nëpër mend ta shkoje një gjë të tillë. S’u pa kurrkund ndonjë “elitë politike, qytetare e demokratike greke” që të ngrihej në përkrahje të hapur të popullit shqiptar të Kosovës.

Madje në urrejtjen e tyre kundër shqiptarëve grekët kanë zbritur deri në  të tilla nivele shëmtimi, saqë është e pamundur edhe të përfytyrohet. Kështu, në tërbimin që i kishte pushtuar kundër Anastas Kulluriotit ata arritën deri aty, saqë “në gjelltoret s’i jepnin të hajë me të hollat e tija… duke i thënë: s’shesim gjellë për ty, shqiptar i ndyrë (paloarvaniti)!” (Faik Konica, vëll. 3, f. 65-66). Prandaj ka plotësisht të drejtë Konica kur thotë se “…urrejtja për grekët është rrënjosur aq shumë në zemrat e gjithë shqiptarëve të vërtetë… (vëll.4, f.277). Dhe më poshtë vazhdon: “…çdo gjë që t’i ketë bërë Italia Shqipërisë ka qenë e natyrës politike. Ndërsa ajo që i ka bërë Greqia Shqipërisë, më shumë se politike, ka qenë agresion ndaj shtëpive dhe nderit të familjes” (po aty).

Pra, kur është fjala për të manifestuar urrejtjen kombëtare greke kundër kombit shqiptar, në Greqi vendoset një unitet me të vërtetë i hekurt mes të gjitha forcave politike, të të gjitha strukturave të shtetit shovinist grek, duke filluat që nga fëmijët e kopshtit e deri te kreu i shtetit, të të gjithë grekëve, që nga Athina e deri në diasporë në mbarë botën. Grekët duhen pasur zili për këtë unitet që kanë arritur të realizojnë, por ama si unitet në vetvete, jo si   unitet i  së mirës, por si unitet i së keqes, si unitet i urrejtjes për një komb tjetër, që s’ka asgjë të përbashkët me kodin moral të kombit tonë. Shovinizëm shqiptaromadh s’ka pas ekzistuar, që grekët dhe serbët të kishin arsye pse të na urrenin. Por ata kanë arritur të ndërtojnë një unitet unikal urrejtjeje për kombin shqiptar, çka përbën një rast të rrallë në historinë e marrëdhënieve mes kombeve. Sikur ne ta kishim urryer shovinizmin serbomadh dhe grekomadh po me këtë forcë uniteti, me siguri që trojet tona etnike sot do të ishin të bashkuara në një shtet të unifikuar kombëtar. Shqiptarët s’kanë ditur ta përvetësojnë mirë Shkencën e Urrejtjes për shovinizmin e fqinjëve, prandaj edhe sot shovinizmi evropian vazhdon t’i mbajë të hallakatur “kashtë e koqe” nëpër pesë shtete të ndryshme të Evropës Juglindore. Dhe kështu do të vazhdojë t’i mbajë, në qoftë se shqiptarët nuk do të zgjohen nga gjumi i gjatë letargjik dhe t’i hyjnë me zell studimit të Shkencës së Urrejtjes për shovinizmin serbo-grek. Disa muaj pas agresionit gjerman kundër Bashkimit Sovjetik, Shollohovi shkroi një tregim shumë të bukur me titull “Shkenca e Urrejtjes” (Nauka Njenavisti)), i cili shërbeu si trakt nëpër të gjitha llogoret e Ushtrisë së Kuqe, përgjatë gjithë vijës së saj të frontit, që nga Deti Balltik deri në Detin e Zi. Ideja e tregimit i frymëzoi ushtarët e kuq të kryenin akte të pashembullta heroizmi gjatë Luftës së Madhe Patriotike. Shollohovi, me atë tregim, u jepte këtë frymëzim ushtarëve të kuq: që të fitosh mbi armikun gjerman, atë duhet të dish ta urresh, por, që të dish se si urrehet armiku, duhet të mësosh “Shkencën e Urrejtjes”.

Kurse klasa jonë politike s’bëhet e gjallë kur qytetarin shqiptar Vasil Begolli, nga Korça, ushtarët grekë e dhunojnë, e poshtërojnë, duke i lëshuar qentë për ta masakruar, për të vetmen arsye se ai, në kërkim të djalit të tij 13-vjeçar, aksidentalisht ishte futur 50 m në thellësi të tokës greke (“Shekulli”, 26 mars 2004, f.3). Pse u sollën kësisoj ushtarët grekë me një qytetarë të thjeshtë shqiptar, i cili shkeli kufirin pa ndonjë qëllim të keq? Normalisht, ushtarët grekë  mund ta arrestonin dhe  ta çonin në postën e kufirit. Paskëtaj mund  t’ua përcillnin organeve përkatëse, të cilat, në përputhje me legjislacionin grek për shkelësit e kufirit, mund ta gjobisnin ose ta burgosnin, duke vënë në dijeni edhe organet shqiptare të kufirit. Por jo! Ushtarët grekë nuk mund të vepronin në këtë mënyrë, se ata nuk i linte të qetë instinkti i urrejtjes për shqiptarët, se Shkencën e Urrejtjes për këta të fundit, të cilën ua kanë kultivuar në shpirt shovinizmi grekomadh dhe kisha shoviniste greke, ata e kanë studiuar shumë mirë.

Klasa jonë politike mbetet pa gojë kur Nikolas Geixh, armik i betuar i kombit shqiptar, me porosi të heshtur të shtetit shovinist grek, vjen që nga Amerika dhe ditën për diell bën thirrje në Sarandë për tjetërsim të sipërfaqeve shtetërore nga ana e minoritarëve grekë (“Albania”, 4 prill 2004) dhe kur gjykata e Sarandës, me vendim nr. 568, datë 19.07.2004, të firmosur nga gjyqtari Rasim Doda, i zbaton në praktikë ato porosi! (“Albania”, 15 shtator 2004, f. 6-8).  Klasa jonë politike hesht kur mëson se vetëm gjatë 9 muajve të parë të vitit 2004 nga Kapshtica janë kthyer kufomat e 20 emigrantëve shqiptarë (“Sot”, 22 shtator 2004). Asaj as që i intereson të dijë se kufomat e sa emigrantëve janë kthyer nga Greqia që prej fundit të dhjetorit të vitit 1990 e deri tani dhe sa emigrantë janë zhdukur pa nam e pa nishan nga shteti shovinist grek. Klasa jonë politike heshti kur katër vjet më parë u bë e ditur se 300 emigrantë vetëm në prefekturën e Elbasanit figuruakëshin të zhdukur në Greqi dhe se shumica e tyre paskan përfunduar “me një plumb pas koke e të humbur nëpër humnera” (“Ballkan”, 14 tetor 2004 f. 2). Klasa jonë politike heshti kur disa organe shtypi dhe mjete të komunikimit pamor më 22 prill 2004 njoftonin se Parlamenti Evropian (sigurisht, nën presionin e Greqisë) hodhi poshtë amendamentin për rifutjen e Korridorit 8 në listën e objekteve ndërtimore prioritare transevropiane (“Sot”, 22 prill 2004). Çuditërisht, atë ditë të 22 prillit, kur njoftohej për këtë vendim të gjëmshëm për ekonominë e vendit tonë, heshtja kishte pllakosur vetëm “Zërin e Popullit” dhe “Rilindjen Demokratike”. Madje “RD”-ja pikërisht atë ditë na paskësh zgjedhur si kryeartikull një njoftim për dëbimin e Nanos nga një restorant i Nju-Jorkut, ku ndodhej për një vizitë pune, meqenëse e paskëshin gjetur duke pirë duhan. “RD”-ja ngazëllonte, sikur Nanoja të qenkësh kryeministër vetëm i socialistëve, jo i shqiptarëve të mbarë Shqipërisë, sikur dëbimi i tij nga ai restorant të mos përbënte një turp për mbarë shqiptarët!

Klasa jonë politike heshti kur mësoi më 13 gusht 2004 për ndotjen e rëndë të ujërave të Jonit me derdhje të shumta nafte, solari dhe fekalesh, duke filluar nga Gjiri i Vlorës deri në Ksamil, ndotje kjo e shkaktuar nga anije greke. Qytetarë, të intervistuar nga TV “Klan” (14 gusht 2004) deklaruan se ndotja e bregdetit tonë bëhej nga Greqia për të sabotuar turizmin në Shqipëri. Shteti shqiptar, të cilin klasa jonë politike e ka kthyer në pronë të vetën, nuk dëshiron t’i mbrojë kufijtë e vet detar! Për të larguar sadopak erën e rëndë të skandalit të ndotjes së bregdetit të Jonit nga anije greke, më 18 gusht 2004 u sajua incidenti me helikopterin italian mbi fshatin Lazarat. Duhej tërhequr vëmendja e opinionit publik shqiptar mbi diçka tjetër, që ky të mos vazhdonte të akumulonte urrejtje kundër shtetit “mik” grek. Por kjo “gjethe fiku” nuk mjaftoi. Duhej një tjetër gjethe, më e përmasshme, për ta hedhur përsipër ndotjeve të qelbura greke në ujërat e Jonit. U sajua shpejt e shpejt vizita në Tiranë e ministrit grek të turizmit, Dhimitris Avramopulos, i cili, në intervistën që i dha kanalit TV “Top Channel” më 22 gusht 2004, me një hipokrizi të shpifur, tipike greke, premtoi për një zhvillim të turizmit rajonal, duke thënë se Shqipëria ka një natyrë të virgjër. Edhe më skandaloze, edhe më hipokrite tingëlluan fjalët e Avramopulosit, kur deklaroi se Greqia, demek, na qenka e interesuar për zhvillimin ekonomik dhe kulturor të Shqipërisë! Nepërka greke kërkuakësh që ne të zhvillojmë ekonominë dhe kulturën! Ç’t’i bësh, kur intervistuesi nuk e pyeti ballazi ministrin hipokrit grek: Ju, ore zotëri, që qenkeni kaq i interesuar për zhvillimin e turizmit rajonal, ç’patët që na i ndytë ujërat e pastra të bregdetit tonë me pisllëqet e natyrës suaj të zhvirgjëruar me kohë? Ose të paktën intervistën e hipokritit grek ta kishte shoqëruar me një koment të fortë, në mbrojtje të dinjitetit tonë kombëtar. Prandaj intervista e gazetarit të mjerë na la një përshtypje të mjerë se s’kishte bosht kombëtar!

Klasa jonë politike hesht përballë varfërimit të çdoditshëm të vendit tonë, të cilin ajo vetë e ka shndërruar në koloni të Greqisë, në një shtojcë të ekonomisë greke, në një treg për zbrazjen e prodhimeve të posaçme greke të një cilësie të dobët. Klasa jonë politike hesht për çmimet shumë të larta (në krahasim me vendet fqinje) të telefonisë së lëvizshme, pronë e kompanive zhvatëse greke, të cilat, çdo vit, dërgojnë nga Shqipëria në Greqi 350 milionë euro. Nga emigrantët tanë në Greqi futen çdo vit në Shqipëri vetëm 200 milionë euro, kurse prej saj dalin, për çdo vit gjithashtu, dhe shkojnë në Greqi 600 milionë euro (“Shekulli”, 8 prill 2004). Sigurisht që s’mund të ndodhë ndryshe, se kompanitë greke AMC dhe VODAFONE përbëjnë krahun financiar të shovinizmit grekomadh në Shqipëri, krahas krahut politik të tij - kishës shoviniste greke, me Janullatosin në krye.

Klasa jonë politike heshti para histerisë dhe tërbimit të shfrenuar të shovinizmit grekomadh, që u shpalos pas disfatës së përfaqësueses greke të futbollit në Tiranë (4 shtator 2004), kur emigrantët tanë, nëpër rrugët e qyteteve greke, u bënë pre e dhunës policore, vetëm e vetëm se ngazëllonin me flamuj në duar për fitoren e skuadrës sonë.

Takimi i dy  përfaqësueseve shqiptare dhe greke ishte thjesht një ndeshje futbolli dhe në raste të tilla, si në të gjitha stadiumet e botës, dashamirësit e kësaj loje të bukur kanë organizuar dhe organizojnë manifestime entuziazmi për fitoren e skuadrave të tyre kombëtare. Pra, entuziazmi i rinisë sonë natën duke u gdhirë 5 shtatori2004 ishte një dukuri tepër e zakonshme dhe s’kishte kurrfarë arsyeje  që shteti shovinist grek të turrej me atë histeri aq shtazarake kundër të rinjve tanë emigrantë, të cilët, në një mënyrë krejtësisht paqësore, po manifestonin nëpër rrugët e qyteteve greke. Por shovinizmi grekomadh e vlerësoi si tepër të përshtatshëm rastin për të shfryrë tërë urrejtjen e vet kundër kombit shqiptar. Shovinizmi grekomadh s’kishte pse të shpërthente aq dhunshëm kundër emigrantëve shqiptarë pas mposhtjes së përfaqësueses greke në stadiumin “Qemal Stafa”. Ai nuk kishte pse të befasohej aq shumë nga fitorja jonë. Në “Qemal Stafa” dajakun e përfaqësueses sonë kombëtarja greke e ka provuar edhe herë tjetër. Veç asaj, në këtë stadium ne kemi mposhtur skuadra ku e ku më të fuqishme se skuadra greke, siç ka qenë përfaqësuesja e Gjermanisë Perëndimore, e Belgjikës etj. Më 29 mars të vitit 2003 ne mposhtëm edhe përfaqësuesen ruse në stadiumin “Vojo Kushi”. Kjo do të thotë se në Shqipëri  luhet futboll i nivelit evropian. Por kjo do të thotë se edhe përfaqësuesja greke, siç ndodhin shpesh në futboll gjëra aksidentale, nuk e kishte merituar titullin kampione e Evropës. Prandaj dajakun që hëngri nga skuadra jonë e meritonte plotësisht.

Po sikur ne të kishim vrarë disa grekë këtu, në Tiranë, si hakmarrje për vrasjet e emigrantëve tanë në Greqi? Me siguri që shovinizmi grekomadh jo vetëm që do të na kishte vrarë sa e sa emigrantë të tjerë nëpër rrugët e qyteteve greke, por, në shenjë kërcënimi, do të fillonte, besoj, edhe të na kërcëllonte dhëmbët, duke filluar lëvizjen e trupave të veta drejt kufirit tonë, sepse ligjin e luftës vazhdon ta ketë në fuqi.

Pra, klasa jonë politike heshti pas vrasjes së emigrantit Gramoz Palushi dhe masakrimit të 300 të tjerëve, duke u mjaftuar veç me një rezolutë të thatë në parlament sa për të larë gojën para opinionit publik shqiptar. Megjithatë, për të gjithë nacionalistët shqiptarë, në mbarë trojet tona etnike dhe në diasporë, analizën më të shkëlqyer të ngjarjeve që u shpalosën qoftë në qytetet shqiptare, qoftë në qytetet greke natën duke u gdhirë 5 shtatori 2004 e bëri zoti Abdi Baleta në disa numra të gazetës “Rimëkëmbja”. Artikulli i tij i gjatë me titull “Gëzimi dhe dhimbja e pamatë e fitores së përgjakur” zbulon rrënjët e shkaqeve të vërteta të rindezjes së histerisë antishqiptare atë natë shtatori nga ana e shovinizmit grekomadh; nxjerr në pah me fakte servilizmin e diplomacisë shqiptare, e cila, në qëndrimin ndaj diplomacisë greke, e ka katandisur veten në nivele të mjerueshme; u jep një mësim të mirë gjithë sahanlëpirësve grekë për vlerësimet antinacionaliste që i bënin entuziazmit të rinisë sonë në faqet e shtypit të Tiranës; u nxjerr bojën gjithë kalemxhinjve të tjerë, të cilët, ende të paçliruar nga prangat e terminologjisë komuniste, egërsinë e shovinizmit grekomadh kundër emigrantëve shqiptarë kërkonin ta shisnin si “vepër të disa segmenteve të caktuara të shoqërisë greke”; argumenton bukur fare se hareja që shpërtheu në mbarë qytetet shqiptare dhe mes emigrantëve tanë në Greqi ishte një manifestim fantastik dhe me shumë kulturë i nacionalizmit shqiptar, të denigruar me dhunë nga sistemi i vjetër komunist dhe të braktisur tradhtisht nga sistemi i tanishëm neokomunist.

 

 Një burg demokratik

me emrin “Greqi”

 

 Ai manifestim i shkëlqyer i nacionalizmit shqiptar, që nuk pati fyer asgjë kombëtare greke, ishte njëkohësisht edhe një reagim i hapur ndaj racizmit grek dhe shovinizmit grekomadh, i cili shfaqet lakuriq në qëndrimin ndaj gjithçkaje shqiptare në veçanti dhe ndaj kombit shqiptar në tërësi, përmes trajtimit të padenjë që u bëhet emigrantëve tanë në Greqi. Dëshminë më demaskuese për këtë trajtim e jep një i ri shqiptar, emigrant në Greqi, nëpërmjet një e-mail-i që dërgonte në Shqipëri para disa vjetësh: “Kemi dëgjuar, lexuar e ndier për racizmin dhe racistët, persekutimet, përbuzjet e të tjera sjellje antinjerëzore. Racizmi është një realitet që e takojmë në punë, në rrugë, në shoqëri, në media etj… Karakteri dhe krenaria shqiptare i nervozon. Më 16 maj 2004, një ditë pas Festivalit Evropian, ku Shqipëria u prezantua me Anjezën, në shtëpinë e shtetasit grek, ku unë punoj, ishin ftuar miq të tij. Vura re se kur fillova të flisja për Anjezën, këngën dhe veshjen e saj, unë, “shqiptari i mirë”, u bëra mosmirënjohës i paarsyeshëm e të tjera si këto. E pse ky ndryshim? Vetëm e vetëm sepse me fjalët e mia po mbroja emrin, karakterin dhe krenarinë shqiptare. Biseda arriti deri aty, sa një prej të ftuarve më pyeti nëse i kisha në rregull dokumentet e qëndrimit në Greqi. Në diskutim e sipër, ai filloi të nervozohej nga fjalët e mia. Por kësaj radhe nuk u tërhoqa. Zëri im ishte më i fortë, ndieja se mund ta mbaja kokën lart. Kësaj radhe kisha në krah Anjezën, zanën shqiptare, zëri i saj meritonte më shumë. Nuk duhej të tërhiqesha, pavarësisht se ishin duke më parë të gjithë me zemërim. Dhe u thashë prapë se zëri i saj ishte i mrekullueshëm, se ajo ishte e mbuluar me nur bukurie. Që atë natë ajo kishte “veshur” Shqipërinë,.. veshja e natës finale e hirushes Anjezë ka qenë e përkryer. Ka qenë vetë Shqipëria. Këtë i thashë dhe mysafirit grek të punëdhënësit tim. Por ai u tërbua, e humbi gjakftohtësinë… Nejse, këtë letër në “Shekulli”  po e nis  sepse doja t’i thosha faleminderit Anjezës. Ti je krenaria e kombit, ambasadorja e gjithë shqiptarëve. Me gjithë zemër faleminderit. Ti je zonja e parë e vendit.” Dhe letra e djaloshit trim dhe nacionalist shqiptar mbyllet me këto fjalë kuptimplote, të cilat i vënë damkën e turpit racizmit grek, shovinizmit grekomadh dhe kishës shoviniste greke, racizëm ky që e ka pushtuar Greqinë në çdo qelizë të jetës së saj dhe që sot përfaqëson njollën e turpit në ballin e Evropës trufishkur: “Lexuesi juaj - nga një burg demokratik me emrin Greqi” (“Shekulli”, 22 maj 2004, f.14).

Sapo pata mbaruar së lexuari këto fjalë të këtij djaloshi të shkëlqyer shqiptar, aty për aty më erdhi ndër mënd një poezi katërvargshe, sa e bukur, aq edhe e dhimbshme e mikut tim të vjetër, ushtarakut, poetit dhe piktorit të talentuar, z.Novruz Dervishi, të cilin valët e jetës, që dalldisën pas vitit 1990, nga komandat divizioni, e degdisën si emigrant në Greqi. Në një çast përsiatjeje, në një ballafaqim të përfytyruar me grekët, ai hodhi në letër këtë poezi, me katër vargje tronditëse për fatin e një ushtaraku aq të talentuar, por tashmë të lëshuar, të braktisur nga shteti i tij. Poezia titullohet: “Në Greqi”: Shok, e di, s’më bëni dot, / Sepse s’jam nga ana juaj, / Ju shikoni që derdh lot, / Po s’kuptoni përse vuaj”.

 Pra, ai manifestim ishte edhe një mësim i madh për klasën e politikanëve shqiptarë, të cilët janë dhënë tërësisht pas interesave personale, janë bërë “më të dëmshëm së karkalecët” (“Ballkan”, 14 tetor 2003, f.3) dhe notojnë në batakun e tradhtisë kombëtare, ishte një përkujtesë për këtë klasë të urryer për faktin se kombin shqiptar, siç thotë zoti Baleta, e shpëton vetëm nacionalizmi. Pra, artikulli i zotit Baleta i kujton klasës politike shqiptare se, pavarësisht nga qëndrimi tradhtar që ajo mban ndaj çështjes  kombëtare shqiptare, nacionalizmi është i pranishëm në çdo qelizë të rinisë shqiptare, se ai është e ardhmja dhe shpëtimi i kombit shqiptar.

 

 Armiku  njihet  për  armik

      keq dhe në rrezik

 

 Ky nëntitull, në të vërtetë, është një deformim i fjalës së urtë Miku njihet që është mik në të keq dhe në rrezik. Por mëqenëse në historinë e marrëdhënieve greko-shqiptare nuk gjendet as edhe një rast i vetëm që të shërbejë si kontekst i goditur i përdorimit të kësaj fjale të urtë kuptimplote, mua s’më mbetej gjë tjetër, veçse, mbi bazën e asaj ekzistueses, të sajoja një tjetër të tillë, e cila shpreh në mënyrë të koncentruar natyrën agresive të shovinizmit grekomadh në qëndrimin ndaj kombit shqiptar në çastet më të vështira të jetës së tij

Këtu nuk është nevoja të ndalem aspak në krimet e shtetit shovinist grek dhe të kishës shoviniste greke kundër Lëvizjes Kombëtare Shqiptare, kur na helmoi pionierët e saj, si Naum Veqilharxhin, Anastas Kulluriotin, Papa Kristo Negovanin, Koto Hoxhin, Petro Nini Luarasin dhe na vrau shumë të tjerë. Këtu, me fakte, do të përmend vetëm disa nga çastet më të vështira që ka përjetuar kombi shqiptar në historinë e vet, pas shpalljes së pavarësisë, kur Greqia, si shtet fqinj, paçkas e nuk na ka dashur kurrë, të paktën duhej të tregohej korrekte me ne. Ajo mund edhe të mos e ndihmonte Shqipërinë për kapërcimin e situatave të vështira, madje të rrezikshme, që ia ka imponuar shovinizmi evropian i Fuqive të Mëdha, i cili, për interesin e ortodoksisë sllavo-greke, është munduar ta zhdukë fare Shqipërinë nga harta e Evropës. Shqipëria Londineze duhet t’u jetë mirënjohëse vetëm armëve të veta dhe SHBA për mbijetesën e saj. [Prof.Meta na jep në dy vëllimet e veta një mori faktesh, që tregojnë se SHBA kanë ndërhyrë drejtpërdrejt për të shpëtuar këtë ngastër Shqipërie që mbeti pas copëtimit që i bënë paturpësisht ujqit evropianë në Londër në vitin 1913]. Pra, Greqia të mbante, së paku, një qëndrim asnjanës ndaj vendit tonë dhe të na linte t’i përballonim vetë fatkeqësitë tona. Jo! Përkundrazi! Greqia, pikërisht atëherë kur vendi ynë përpëlitej për të mbijetuar në kulmin e fatkeqësive që e kishin pllakosur, është turrur për ta gllabëruar pabesisht, pikërisht si nepërka që rri strukur në pusi, në pritje të presë së vetë. Le t’i shikojmë faktet me radhë.

Së pari, disa ditë pas shpalljes së pavarësisë, shteti shovinist grek, tamam si bandit, dërgoi në ujërat e Gjirit të Vlorës kanonieret e veta dhe filloi bombardimin e qytetit, duke prerë, në të njëjtën kohë, edhe kabllon e lidhjes telegrafike me Italinë (shih: Eqrem bej Vlora. Kujtime, 2, f.18, 21-22).

 Së dyti, në vitin 1913,  kur populli shqiptar, ende i paorganizuar mirë në një shtet të centralizuar, për shkak të pazareve që po bënin Fuqitë e Mëdha në Londër për copëtimin e trojeve tona etnike, shteti shovinist grek shfrytëzoi pabesisht rastin për të kryer barbarizma në Shqipërinë e jugut. Ja se çfarë shkruan Faik Konica për ato çaste tragjike në një letër që u dërgonte nacionalistëve Dervish Duma dhe Andon Logoreci, më 6 dhjetor 1940: “Nuk do t’ju mërzis duke iu referuar historisë së shkuar, për t’ju treguar se çfarë i ka bërë Greqia Shqipërisë Jugore.., që do t’ju rifreskojë kujtesën rreth barbarizmave greke të vitit 1913: vrasje të shumta, djegie sistematike, përdhunime pa numër, madje edhe vajzash nën 15 vjeç”  (vëllimi 4, f.276-277).

Së treti, me fillimin e Luftës I Botërore, shteti shovinist grek organizoi pabesisht në Jug të Shqipërisë të ashtuquajturën “lëvizje popullore” dhe formoi “Qeverinë Autonome Vorio-Epirote”, me qëllim që, në kundërshtim me vendimet e Konferencës së Ambasadorëve të 11-12 gushtit 1913 për përcaktimin e kufijve jugorë dhe juglindorë të Shqipërisë (edhe pse Greqisë i ishte aneksuar një ndër “thelat më të majme” të trojeve shqiptare - Çamëria), të realizonte aneksimin e “Epirit të Veriut”. “Kjo formë qeverie ishte ngrehur nga qeveria greke, vënë në veprim prej saj, e paguar prej saj, e përkrahur politikisht dhe ushtarakisht prej saj” (Sejfi Vllamasi. Ballafaqime politike në Shqipëri. 1897-1942, f.73).  Dhe “ndërkaq “bandat vorio-epirote” (8070 ushtarë grekë dhe vullnetarë kretanë, së bashku me oficerët e tyre të liruar nga ushtria e rregullt) kryen masakra të tilla të turpshme, që mund të krahasohen mbase vetëm me mizoritë e hunëve, siç tregojnë kronikat e Mesjetës” (Eqrem bej Vlora, po aty, f.39). Madje ushtria greke, në kulmin e Luftës I Botërore, e ripushtoi Shqipërinë e Jugut “dhe në mars rë vitit 1916 Greqia e shpalli, me dekret mbretëror, aneksimin e saj…” (Tensioni greko-shqiptar…, f.20).

Së katërti, pas Luftës I Botërore, në Konferencën e Paqes në Paris, kur Fuqitë e Mëdha përsëri po diskutonin për copëtimin përfundimtar të Shqipërisë mes ortodoksisë sllavo-greke, gjë që s’u realizua falë ndërhyrjes së presidentit amerikan, Uillson, kryeministri shovinist grek, Venizellosi, “u përpoq me të gjitha forcat të fitonte bekimin për realizimin e ambicieve territoriale në kurriz të Shqipërisë. Më 13 shkurt 1919 ai i kërkoi Konferencës aneksimin e Shqipërisë së Jugut nga Greqia” ( po aty, f. 22).

 Për realizimin e qëllimeve të veta aneksioniste ndaj Shqipërisë së Jugut, pikërisht në çastet e luftës për mbijetesë të kombit shqiptar, shteti shovinist grek ka vënë në funksionim edhe mekanizmin e shpifjes, e cila në Greqi është një “shkencë” me arritje shumë të shënuara. Falsifikimi i së vërtetës, mashtrimi dhe shpifja kanë qenë dhe mbeten tipare karakteristike të kodit moral të diplomacisa greke. Zhan Zhak Ruso thotë: “Të gënjesh vetveten për përfitime personale do të thotë të bësh një falsifikim, të gënjesh për një tjetër njeri do të thotë të mashtrosh, kurse të gënjesh me qëllim që të dëmtosh dikë do të thotë të merresh me shpifje”. Dhe shovinizmi grekomadh ka shpifur pikërisht për ta dëmtuar kombin shqiptar. Kështu, Faik Konica, në një letër që i dërgonte Fan Nolit më 26 gusht 1940, e njoftonte si më poshtë: “… po ju komunikoj juve një lajm me rëndësi, nga një burim diplomatik grek i sigurt: Greqia ka përgatitur një memorandë për Konferencën e Paqes, ku do të provojë se Shqipëria është bërë një vatër panislamike dhe një sukursalë e Mustafa Qemalit” (vëll.4, f.218). Pra, diplomacia greke, për të “shpëtuar” Evropën nga “krijimi” i një vatre “panislamike” shqiptare, kërkonte që Shqipërinë ta fuste në “gjirin” e ortodoksisë greke. Gjynah që s’ia dëgjoi fjalën presidenti Uillson! Greqia për “të mirën” e krishtërimit evropian “po përpiqej”!

Në një informacion të ambasadës sonë nga Moska për Behar Shtyllën, datë 8 tetor 1956, thuhej: “MPJ e B. Sovjetik i ushqeu shpresat e udhëheqjes shqiptare se mundësitë për vendosjen e marrëdhënieve me Greqinë ishin reale. Ajo njoftoi ambasadorin shqiptar në Moskë, se nga bisedimet me deputetët grekë dhe me të dërguarin special të qeverisë greke, kishte arritur në konkluzionin që tani Greqia dëshironte të përmirësonte marrëdhëniet me Shqipërinë, porse ajo gjente kundërshtim nga amerikanët” (Shqipëria dhe Greqia…, f.125).

Një shpifje tipike greke kjo, sa e poshtër, aq edhe cinike, që kishte si qëllim pikërisht armiqësimin edhe më shumë të Shqipërisë me SHBA. Po si qëndronte e vërteta? SHB vazhdimisht kanë qenë për normalizimin e marrëdhënieve të Greqisë me Shqipërinë, jo vetëm sapo mbaroi lufta civile atje, por edhe në vijim, deri sa ato u vendosën faktikisht më 6 maj 1971. Le t’u drejtohemi fakteve që hedhin poshtë shpifjet e ulëta greke: “Ambasadori amerikan (në Beograd më 1949 - E.Y.) Kanon pohonte: “Ne do të presim që zhvillime të tilla të bëjnë të mundur marrëdhënie të mira të Shqipërisë me Greqinë… dhe ta orientojmë Shqipërinë nga Perëndimi” (Tensioni greko-shqiptar…, f.625). Ja edhe një tjetër fakt i vitit 1963, që hedh poshtë shpifjen greke: “Me qëllim që Shqipëria të hapej drejt Perëndimit, amerikanët e mirëprisnin një dialog të saj me vendet perëndimore. SHBA dëshironin marrëdhënie të reja tregtare dhe, gradualisht, të zgjeronin njohjen diplomatike të Shqipërisë, duke pasur parasysh që kjo njohje të bëhej edhe nga Greqia” (Shqipëria dhe Greqia…, f.197). Ja edhe një fakt i tretë i vitit 1966: “Qeveria amerikane e konsideronte çështjen e vendosjes së marrëdhënieve me Shqipërinë si një vendim, që duhej ta merrtë vetë qeveria greke, në bazë të interesave të saj dhe se qeveria greke ishte në gjendje të gjykonte për perspektivat dhe rrjedhojat më mirë se Vashingtoni. Qeveria e SHBA, as në të shkuarën, dhe as në të ardhmen, nuk kishte kundërshtuar dhe nuk do të kundërshtonte përpjekjet e qeverisë greke për të hequr gjendjen e luftës dhe për të vendosur marrëdhëniet diplomatike” (po aty, f.200).

Ja edhe një tjetër shpifje e vitit 1966 kundër Shqipërisë nga arsenali i shpifografisë greke, që kishte për qëllim armiqësimin e Evropës me Shqipërinë, një shpifje e fëlliqur kjo, që mbështetej edhe nga Moska, “mikja” e deridjeshme e popullit shqiptar:

“Ndërsa Tirana po përsëriste ofertat për normalizimin e marrëdhënieve, shtypi grek ngriti në këmbë opinionin vendas mbi rrezikun që i kanosej Greqisë dhe Evropës nga instalimi i raketave kineze në territorin shqiptar… Ajo (Shqipëria - E.Y.) u krahasua me rrezikun që paraqiste Kuba për SHBA. Gazeta “Eleftheros Kosmos” theksonte se… ekzistonte mundësia që Kina komuniste të kërcënonte Evropën nëpërmjet Shqipërisë në të ardhmen… Pikërisht në këtë kohë, edhe Agjencia Sovjetike e lajmeve njoftoi se Shqipëria po ndërtonte një bazë raketash bërthamore me ndihmën kineze, rrezja e të cilave mbulonte gjithë zonën e Evropës” (po aty, f.204-205).

Si gjithmonë, edhe këtë herë diplomacia amerikane doli në mbrojtje të Shqipërisë: “… Departamenti i Shtetit e vuri në dyshim vlerën e këtyre informacioneve sepse: nuk kishte të dhëna që kinezët të kishin aftësi për ndërtimin e një baze të tillë; nuk kishin arsye të dukshme që të ndërtonin një bazë të tillë në Evropë dhe sepse as shqiptarët as kinezët nuk mund të fitonin ndonjë gjë duke ndërtuar një bazë të tillë. Madje, përkundrazi, në rastin e ndonjë krize, ekzistenca e një baze të tillë do ta shndërronte Shqipërinë në një objekt primar goditjeje” (po aty, f.205).

Pas shembjes së komunizmit,   në vitet 90-të të shekullit të kaluar, një tjetër pinjoll i shovinizmit grekomadh, një armik i betuar i kombit shqiptar dhe i kombit turk, një gjeneral ultrashovinist grek me emrin Nikolaos Grilakis, ish-këshillëtar i kryeministrit Micitaqis, në një libër me kujtime, të botuar në vitin 2001 me titull: “…zbuloj ngjarjet dramatike të dhjetëvjeçarit të fundit të shekullit të 20-të në Greqi dhe në Ballkan, siç i jetova”, vazhdon të notojë në ujërat e fëlliqura me shpifjet e diplomacisë shoviniste greke dhe të shtetit shovinist grek. Greqia nuk rri dot pa shpifje kundër kombit shqiptar. Në artin e shpifjes ajo gjen ngushëllim për mosrealizimin e objektivave “madhore” të shovinizmit grekomadh - kthimin e trojeve të Perandorisë Bizantine, për trashëgimtare të së cilës e mban veten edhe sot e kësaj dite.

 Ky gjenerali Grilakis shkruan: “Personalisht e kisha bërë të qartë  qysh në fillim se isha kundër një mendimi për dhënie ndihme partive të djathta në vendet myslimane, si Shqipëria, me mendimin se partitë e djathta shqiptare do të përfundojnë në serat e kultivimit të shtrirjes turke në Ballkan. Parashikova, gjithashtu, se imamët e Turqisë shumë shpejt do të mbillnin në mendjet ateiste të shqiptarëve hashashin e myslimanizmit me idetë kanceroze të shtrirjes turke në Ballkan” (“Shekulli”, 8 maj 2004, f.3). I shkreti Grilakis! Megjithëse ishte në shërbim të kabinetit të djathtë të Micotaqisit, atë e paska torturuar dashuria përvëluese për të majtën shqiptare, së cilës, tërthorazi, gjenerali i gjorë  ia zbulon keq ca vende delikate faqe miletit dhe e lë zbuluar, si tradhtare të çështjes kombëtare shqiptare: të majtës shqiptare nuk na i pëlqeka “çallma” myslimane, ajo na qenka e djegur për kamillafin e greko-ortodoksisë!

Në kujtimet e veta gjenerali Grilakis pretendon se kur e ftoi Kryepeshkopi Serafim për të biseduar lidhur me helenizimin e “Vorio-Epirit” pas rënies së komunizmit, ai nuk e vuri në dijeni kryeministrin Micitaqis. Këto përralla gjenerali i zhgënjyer le t’ua shesë atyre grekëve që vuajnë nga trashtina e trurit, jo shqiptarëve. Deklarata shoviniste e Micotaqisit e 14 korrikit 1993 vërteton më së miri se sa “i painformuar” paska qenë ai për veprimtarinë armiqësore kundër Shqipërisë të prapavijave të kabinetit të tij kryeninistror!

Së pesti, pas pushtimit të Shqipërisë nga Italia fashiste dhe fillimit të luftës italo-greke më 28 tetor 1940, shovinizmi grekomadh përsëri iu kthye realizimit të ëndrrës së vjetër për aneksimin e Shqipërisë së Jugut, duke shfrytëzuar pabesisht rastin që vendi ynë e kishte humbur tashmë sovranitetin e vet dhe, si subjekt juridik, figuronte vetëm nën kurorën e Viktor Emanuelit III. “Duke shfrytëzuar terrenin e thyer dhe organizimin e dobët të sulmit italian, forcat greke e thyen shpejt atë dhe në mesin e nëntorit kaluan në kundërsulm. Më 22 nëntor grekët pushtuan Korçën, më 6 dhjetor Sarandën dhe më 8 dhjetor Gjirokastrën” (Tensioni greko-shqiptar…,  f.50).

Së gjashti, pas prishjes së marrëdhënieve të Jugosllavisë me Shqipërinë në vitin 1948 dhe përfundimit gradual të luftës civile në Greqi, vendi ynë u gjend i rrethuar nga dy shtete armiq. Pikërisht këtë situatë të rrezikshme që po përjetonte Shqipëria shovinizmi grekomadh u mundua ta shfrytëzonte pabesisht. Atij iu nxitën edhe më shumë epshet shoviniste për pushtimin e Shqipërisë së Jugut. “Në fillim të prillit të vitit 1949 qeveria greke i dërgoi një memorandum tjetër Londrës dhe Vashingtonit, i cili sugjeronte dhe argumentonte nevojën e pushtimit të Shqipërisë” (po aty, f.621). Disa muaj më vonë qeveria greke bëri një tjetër kërkesë këmbëngulëse për pushtimin e Shqipërisë. “Në gusht të vitit 1949 u zhvilluan luftimet vendimtare të UKG kundër gueriljeve. Qeveria greke e shtopi presionin ndaj Aleatëve Perëndimorë që ushtria e saj të lejohej të pushtonte territorin shqiptar” (po aty, f.622).

Së shtati, Greqia shfrytëzoi pabesisht edhe situatën e rrezikshme që u krijua për vendin tonë pas prishjes së marrëdhënieve të Bashkimit Sovjetik me Shqipërinë. “Udhëheqja shqiptare, tani në marrëdhënie krejt të ndryshme me Moskën, e ndiente se ajo po e kërcënonte, duke përkrahur synimet greke ndaj Shqipërisë së Jugut” (Shqipëria dhe Greqia…,  f.166). Synimet shoviniste të shovinizmit grekomadh i kishte përkrahur vetë Hrushovi në takimin që kishte pasur me Sofokli Venizellosin më 5 qershor 1960. Ndërkohë, “perveç deklaratave të hapura të qeveritarëve grekë mbi “Epirin e Veriut”, qeveria e Athinës kishte pyetur qeverinë austriake se cili do të ishte reagimi i saj në rast se Greqia sulmonte ushtarakisht Shqipërinë për të aneksuar Shqipërinë e Jugut” (po aty, f.169-170).

Së teti, me daljen në pah të acarimit të marrëdhënieve të Shqipërisë me Kinën, shovinizmi grekomadh u hodh përsëri në veprime agresive kundër vendit tonë. “Qeveria greke…dha një sinjal tjetër se planet e saj kundrejt Shqipërisë së Jugut nuk ishin arshivuar. Në vitin 1976, në parlamentin grek u aprovua një ligj i ri mbi emigracionin. Ai ishte shtojcë e ligjit të vjetër të Venizellosit, i cili ndalonte dhënien e shtetësisë greke emigrantëve me origjinë nga Shqipëria e Jugut, me synimin që, në rastin e zhvillimit të ndonjë referendumi të mundshëm, ata të votonin pro aneksimit të saj nga Greqia” (po aty, f.300).

Së nënti, në vitin 1990, kriza e regjimit komunist, që ishte në kulmin e saj, ashtu edhe periudha e gjatë e tranzicionit të vështirë,  “e nxitën më tej aktivizimin e lobit grek, sepse ai pa hapësira të reja për të realizuar objektivat e tij të vjetra. Vazhduan përpjekjet e qeverisë dhe të shtetit grek për të mobilizuar dhe nxitur diasporën si një vegël për zbatimin e politikës së saj ndaj Shqipërisë. Madje ajo ka krijuar një përvojë të madhe dhe mekanizma shumë efektive për të realizuar një politikë të tillë” (po aty, f.326).

Përveç organizimit të të gjitha strukturave shtetërore kundër Shqipërisë, shovinizmi grekomadh, në këto kushte, përveç lobit shovinist greko-amerikan, si gjithmonë në historinë e tij, nxiti për veprime të shpejta kishën shoviniste greke për helenizimin e Shqipërisë së Jugut. Gjenerali Grilakis kujton: “…më ftoi Kryepeshkopi i Greqisë, Serafimi, për të shkëmbyer pikëpamje rreth çështjeve të helenizimit të Vorio-Epirit pas rënies së komunizmit. E pranova me kënaqësi…” (“Shekulli”, 9 maj 2004, f.3). Pikërisht në kohën e amullisë politike dhe të varfërisë së skajshme që kishte pllakosur vendin tonë, shovinizmi grekomadh, si gjithmonë me pabesinë që e ka karakterizuar, harton “Planin Lotos”, në themel të strategjisë së të cilit qëndronte çlirimi i “Epirit të Veriut” nga “sundimi shqiptar”. Me hollësitë e këtij Plani lexuesi është njohur në fjalën e Kryetarit të SHIK-ut, zotit Bashkim Gazidede, të mbajtur në Kuvendin popullor në pranverën e vitit 1997 dhe të botuar në gazetën “Albania” më 4 mars 2004.

Së dhjeti, rënien e firmave piramidale dhe tragjedinë që shkaktuan neokomunistët socialistë në Shqipërinë e Jugut, të përkrahur tërësisht nga shteti shovinist grek, në bashkëpunim më tradhtarë shqiptarë, që sot ndodhen në në opozitë, shovinizmi grekomadh u mundua ta shfrytëzonte pabesisht për të futur trupat e veta pushtuese në Shqipërinë e jugut. Në emisionin “Shqip” të gazetares Rudina Xhunga, të transmetuar në TV “Top channel” më 18 mars 2004, Prof.Sherif Delvina deklaroi: “Më 1997 Greqia, përmes zonjës Ollbrait (Allbright), u kërkoi SHBA që të fuste trupat e veta në Shqipërinë e Jugut, por zonja Ollbrait u tha: “Po ç’do të bëjë Turqia? Do t’ju bjerë nga pas”. Dhe Greqia nuk u fut në Shqipëri”.

Ja, kjo ka qenë fytyra e vërtetë e shtetit shovinist grek, i  cili e ka manifestuar me fakte armiqësinë e egër ndaj Shqipërisë, sa herë që kësaj i është dashur të përjetojë çaste kthesash vendimtare dhe situata të rrezikshme në historinë e saj të vështirë që prej shpalljes së pavarësisë.

Në vëllimin e parë prof.Meta na njeh edhe me një fakt tjetër interesant. Gjatë periudhës së Mbretërisë së Ahmet Zogut, kur vendi kishte zot, Greqia s’pati  guxuar kurrë të paraqiste hapur synime aneksioniste ndaj Shqipërisë. “Arsyet më kryesore të mbajtjes në prapaskenë të aspiratave territoriale greke ishin stabilizimi i shtetit shqiptar dhe situata e pafavorshme ndërkombëtare” (f.43). Por, kur Greqia “e ka ndier veten të fuqishme ekonomikisht e politikisht, kur i janë krijuar kushte e rrethana të favorshme ndërkombëtare dhe kur ka parë se shteti shqiptar është ndodhur në vështirësi dhe nuk ka mundur të kontrolloje efektivisht këtë territor, ka fuqizuar politikën dhe veprimtarinë e saj aneksioniste, e cila ka kaluar përmes rritjes së ndikimit dhe të ndërhyrjes politike dhe ekonomike në rajon…Kjo përvojë historike mund të shërbejë edhe si një mësim për të ardhmen” (po aty, f.23).

 

Popull “vëlla” grek, popull “mik” grek,

 popull  “i mirë” grek,

 apo popull shovinist grek

 

Shprehjet popull “vëlla” dhe popull “mik” na janë bërë bozë në fjalimet e shpëlara të Enver Hoxhës dhe të udhëheqësve të tjerë të periudhës së komunizmit. Vetëm Enver Hoxha dhe klika rreth tij, që kishin tradhtuar interesat kombëtare dhe ishin lidhur kokë e këmbë me sllavët, mund të përdornin shprehje të tilla që nuk kishin asnjë taban historik. Më 1 shkurt 1948 Enver Hoxha deklaronte: “…kush cënon territorin tonë, ka cënuar pavarësinë e sovranitetin e tre popujve - të Shqipërisë, Bullgarisë e Jugosllavisë, tre shtete, të lidhura me aleanca gjer në vdekje” (Tensioni greko-shqiptar…, f.565).

Vallë nuk e dinte Enver Hoxha që Traktati i Miqësisë dhe i Bashkëpunimit Reciprok midis Shqipërisë dhe Jugosllavisë (i nënshkruar më 9 korrik 1946) nuk ishte gjë tjetër veçse një parapërgatitje për gllabërimin tërësor të vendit tonë ng Federata Jugosllave, se “aleanca gjer në vdekje” me sllavët dhe bashkëjetesa e tyre me shqiptarët ka qenë, është dhe do të mbetet e pamundur, siç e ka vërtetuar dhe po e vërteton historia çdo ditë e më shumë? Etja për pushtet personal Enver Hoxhës ia kishte turbulluar vetëdijen deri në atë shkallë, saqë ai arrinte të bënte të tilla deklarata bajate, të cilat koha i zhvlerësoi shumë shpejt. Për të tilla “miqësi” ka shkruar Enver Hoxha edhe kur ka qenë fjala për popullin grek. Madje ai shkroi edhe një libër të tërë për këtë “temë” me titull “Dy popuj miq”. Por marrëdhëniet “miqësore” ose “vëllazërore” nuk ekzistojnë dhe nuk zyrtarizohen dot kurrë midis popujve. Marrëdhëniet “miqësore” apo “vëllazërore” ekzistojnë vetëm mes shteteve, të përfaqësuar nga qeveritë përkatëse. Në themel të tyre, domosdoshmërisht, qëndrojnë interesat ekonomike dhe politike dhe në disa rrethana të caktuara mund të marrin sipërinë herë të parat, herë të dytat. Kur nuk ka përputhje sidomos të interesave ekonomike, marrëdhëniet mund të vendosen, por ato janë formale. Nuk ka asnjë arsye që marrëdhëniet me një shtet tjetër të quhenvëllazërore, miqësore, aq më tepër për ne, shqiptarët, që ua kemi parë sherrin “miqësive” dhe“vëllazërive” të tilla, të cilat na kanë lënë në baltë në çastet më kritike. Marrëdhëniet mes shteteve mund të jenë të afërta, të rregullta, korrekte, dashamirëse, gjykuar vetëm nga këndvështrimi i mbrojtjes së interesave kombëtare. Duhet theksuar se Enver Hoxha, siç e pamë më lart, s’la gur pa lëvizur për vendosjen e marrëdhënieve diplomatike me Greqinë. Madje ai, siç del nga faqet e vëllimit të dytë të prof.Metës, e zbriti vetveten dhe diplomacinë shqiptare deri në nivele të tilla servilizmi, saqë kjo e fundit, me 49 nismat diplomatike që ndërmori vetëm nga viti 1954 deri më 6 maj 1971, pa u udhëhequr aspak nga mbrojtja e interesave kombëtare, siç janë çështja çame dhe çështja e minoritetit shqiptar në Greqi, arriti  të tërhiqej zvarrë para shovinizmit grekomadh. Sot, pas gati 60 vjetësh, diplomacia shqiptare, në rojtinat e saj, nuk ka të dokumentuar kurrfarë tradite në lëmin e nismave diplomatike në mbrojtje të çështjes çame dhe të minoritetit shqiptar në Greqi. Prandaj presidenti grek, Stefanopulosi, gjatë konferences së shtypit të datës 18 tetor 2004, me një gjakftohtësi revoltuese, e quajti të mbyllur çështjen çame! Kishte shumë të drejtë një dëgjues nga Durrësi, i cili, në emisionin e mëngjesit të kanalit TV “Teuta” të datës 19 tetor 2004, vizitën e Stefanopulosit e krahasoi me vizitën e Viktor Emanuelit dhe politikanët tanë të tanishëm i krahasoi me kolaboracionistët e atëhershëm!

Shëmbullin më kuptimplotë të marrëdhënieve “miqësor dhe vëllazërore” mes “popujve” e dhanë popujt sllavë. Kur ngrehina e perandorisë komuniste sovjetike po shembej, të parët që u larguan prej saj ishin ukrainasit dhe bjellorusët, paçka se që të dy janë pjesëtarë të të njëjtit grup popujsh sllavianolindorë! Madje një grup gazetarësh ukrainas, kur po i shoqëroja si përkthyes në Kosovë në korrik të vitit 1999, më thanë: është fatkeqësi për ne që Rusinë e kemi në kufi!

 S’kaloi shumë kohë pas përmbysjes së komunizmit në Lindjen Evropiane, kur çekët dhe sllovakët, të “velur” nga “miqësia vëllazërore” gjatë disa dhjetëvjeçarëve, i ndanë “lakrat” me njëri- tjetrin, i vunë kufij shoqi-shoqit dhe formuan gjithsekush shtetin e vet të pavarur, paçka  se që të dy janë pjesëtarë të të njëjtit grup popujsh sllavianoperëndimorë!

E njëjta gjë ndodhi me popujt sllavë të ish-mikroperandorisë jugosllave, të cilët, megjithëse qenë pompuar gjatë më shumë se 70 vjetëve me dogmat e “miqësisë vëllazërore”, s’donin t’ia shikonin më bojën njëri-tjetrit në të njëjtën vathë të “bashkim-vëllazërimit”, paçka se përbëjnë të njëjtin grup popujsh sllavianojugorë!

Në një artikull në “Zërin e Popullit” të datës 19 shtator 1957 Enver Hoxha e vinte theksin te“miqësia historike, tradicionale” shqiptaro-greke. Madje ai thoshte se “populli shqiptar dhe populli grek, me gjithë pëpjekjet e atyre elementëve që përpiqen të thellojnë artificialisht përçarjen me pretendimet absurde, kanë qenë kurdoherë miq dhe kanë luftuar kurdoherë së bashku kundër të njëjtëve armiq”  (Shqipëria dhe Greqia…, f.132).

Enver Hoxha këtu përdor terma të përgjithme, të cilat përbëjnë stereotipa të propagandës komuniste. Nuk njihet ndonjë rast kur  grekët dhe shqiptarët të kenë luftuar “së bashku kundër të njëjtëve armiq”. Kur shqiptarët shprehën dëshirën të luftonin bashkërisht kundër pushtuesve italianë dhe gjermanë gjatë Luftës II Botërore, klasa politike greke bëri gjithçka që ishte e mundur për të mos lejuar koordinimin e veprimeve të përbashkëta, çka sqarohet me fakte në faqet e vëllimit të parë të prof.Metës, sepse asaj i rrihte mendja te pushtimi i Shqipërisë së Jugut. Në qoftë se Enver Hoxha e kishte  fjalën për luftën e grekëve, përkrah kapedanëve shqiptarë,  kundër armikut “të përbashkët” - Perandorisë Otomane, atëherë ai zbulonte cektësinë e gjykimit të tij. Kapedanët shqiptarë që morën pjesë në revolucionin grek luftuan jo për të mirën, por për  të zezën e tyre. Ngjarjet që rrodhën pas shpalljes së pavarësisë së Greqisë vërtetuan në praktikë se armiku më i egër i kombit shqiptar nuk ishte aspak Perandoria Otomane, por shovinizmi grekomadh, që e gjeti mishërimin e tij në të gjitha strukturat e shtetit shovinist grek, bëmat e të cilit kunder Lëvizjes Kombëtare Shqiptare janë të dokumentuara mirë nëpër faqet e historisë së popullit shqiptarë. Ata kapedanët shqiptarë, që luftuan për grekët, vërtetë që ishin shumë trima, por  ishin edhe shumë  pak të zgjuar, ishin shumë dritëshkurtër. Dhe dritëshkurtësia e tyre do të na kushtonte shtrenjtë!

Në një deklaratë të qeverisë shqiptare të vitit 1973, në përputhje me retorikën enveriane, thuhej se nga territori i Shqipërisë “nuk do t’i vinte asnjë e keqe popullit vëlla grek” (Shqipëria dhe Greqia…, f.254). Ku e kishte gjetur këtë popullin grek qeveria shqiptare që na e quante “vëlla”? S’kemi dëgjuar as edhe një herë të vetme që qeveria greke ta quante popullin shqiptar “popull vëlla”. Pse mbante një qëndrim kaq të përulur qeveria shqiptare? Vërtetë që nga territori ynë s’do t’i vinte ndonjë e keqe popullit “vëlla” grek, por është halli se nga territori i atij popullit “vëlla” grek popullit shqiptar i kanë ardhur dhe po i vijnë përherë gjëma të rënda!

Në një artikull të zotit Kastriot Demi, të botuar para disa vjetësh me titull: “Greqia, fqinja jonë jugore”, thuhet: “Populli shqiptar është i ndërgjegjshëm se ato që ndodhën me bijtë e tij nuk janë vepër e popullit grek, për të cilin ne kemi respekt, por vepër e atyre qarqeve, të cilat e njollosin qytetërimin grek” (Gazeta “Çamëria”, mars 2004, f.11). Personalisht nuk e di që në Greqi të ekzistuakan qarqe, që vepruakan kundër shqiptarëve pa dijeninë e shtetit grek dhe të strukturave të tij. Edhe organizatat terroriste greke kanë vepruar me dijeninë dhe nën mbrojtjen e shtetit grek kur në vitet ’80-të filluan të vrisnin anglezë dhe amerikanë që ndodheshin me shërbim në Greqi. Le të përmendim vetëm grupin terrorist “17 nëntori”.  “Kur Papandreu erdhi në fuqi, ai e shkriu njësinë e posaçme të policisë që merrej me hetimin e grupit terrorist “17 nëntori”. Grupi “17 nëntori” do të mbetej gjatë gjithë periudhës së fillimit të viteve 1990 skuadra më enigmatike terroriste dhe më e pamundura për t’u penetruar, në krejt Evropën dhe në Lindjen e Mesme” (Robert D.Kaplan. Greqia: dashnorja e Perëndimit, gruaja e Lindjes, f.68). Nuk e di pse nuk e kuptuakësh zoti Demi, që në Greqi mbizotëron një histeri antishqiptare, e frymëzuar nga shteti shovinist grek, gjë që nuk e shpëton nga përgjegjësia edhe mbarë popullin grek, ashtu siç nuk e kanë shpëtuar nga përgjegjësia popullin gjerman krimet që kreu nazizmi në mbarë Evropën. Ndërsa për atë “qytetërimin” grek s’ka nevojë të merakosemi shumë   ne, shqiptarët, kur për të s’e çajnë fare kokën vetë grekët, para se të kryejnë krime kundër shqiptarëve!

Në artikullin e zotit Baleta me titull “Gëzimi dhe dhimbja e fitores së përgjakur” kemi lexuar: “…gjatë emisionit të Xhungës me ambasadorët Karkabasis e Zeneli dëgjuam dëshmitë e një shqiptari nga Patosi, të rrahur për vdekje nga policët grekë në rrugët e Athinës, i cili këmbënguli të kuptohet mirë se dhunën kundër shqiptarëve nuk e bëri populli i mirë grek, as huliganët e këqinj grekë, por e bëri policia greke” (Rimëkëmbja, 21 shtator 2004, f.6). Jo, ore zotëria nga Patosi, ne ty nuk të keqkuptojmë. Ne veç e kuptojmë që ty të rrahu shteti grek dhe të rrahu padrejtësisht thjesht pse gëzoje për fitoren e përfaqësueses sonë të futbollit. Por, çuditërisht, ti nuk e kupton që shteti grek të lejon të gëzosh vetëm për fitore greke, jo për fitore shqiptare. Ti nuk e kupton që mes atij popullit “të mirë” grek shqiptarët nuk kanë të drejtë të gëzohen për veten e tyre, nuk kanë të drejtë të krenohen me veten e tyre, me historinë e tyre, me traditat e tyre, me heronjtë e tyre, me artistët e tyre, me talentet e tyre, me bukurinë e tyre, me fisnikërinë e tyre, me zakonet e tyre, me kodin moral të tyre, se shteti shovinist grek i ndëshkon, i përbuz, i poshtëron, i bën objekt shpifjesh të ulëta. Dhe populli “i mire” grek hesht. S’kemi parë dhe as kemi dëgjuar që në Greqi të shpërthejë ndonjë demonstratë e fuqishme e ndonjë grupi qytetarësh grekë në përkrahje të emigrantëve shqiptarë. Heshtja e qytetarëve grekë para krimeve që kryhen kundër emigrantëve shqiptarë është përkrahje e plotë për dhunën dhe terrorin policor që shteti shovinist grek ushtron kohë pas kohe kundër tyre.

Tani së fundi, gazetarja Fatime Kulli i qe drejtuar me këtë pyetje kolonel Kastriot Lushës: “Cili është qëndrimi juaj dhe çfarë rrezikojmë ne si komb me fenomenin Bollano?”. Dhe kolonel Lusha përgjigjet” “…Sa për rrezikun, nuk dua ta besoj, se edhe elita politike, qytetare e demokratike greke nuk i bazon fatet e marrëdhënieve të të dy vendeve fqinje te aventurat e aventurierë të tipit Bollano…” (Gazeta “Ndryshe”, 20 dhjetor 2008, f. 16). Çudi, kolonel Lusha “paska” informacione se “elita politike, qytetare e demoktratike greke” na qenka mbrojtëse e shqiptarëve dhe se ajo nuk ndaka të njëjtat pikëpamje me shtetin shovinist grek, me kishën shoviniste greke dhe me sahanlëpirësit e tyre në Shqipëri, si puna e lakejve Dule e Bollano, në pretendimet për greqizimin e Shqipërisë së Jugut! Ndërsa mbarë shqiptarët me formim nacionalistë, tek “elita politike, qytetare e demokratike greke” kanë parë vazhdimisht përkrahësen pa rezerva të shovinizmit grekomadh dhe të kishës shoviniste greke në pretendimet e tyre territoriale ndaj Shqipërisë që prej vitit 1912.

Po cilat janë faktet që na ofrohen në të dy vëllimet e prof.Metës për këtë popullin “vëlla” grek, për këtë popullin “mik” grek, për këtë popullin “e mirë” grek, nga gjiri i të cilit vjen e krijohet ai që quhet opinion publik grek. Paraprakisht u kërkoj ndjesë lexuesve për ndonjë përsëritje të detyrueshme për efekt ilustrimi.

1. Në notën e qeverisë greke drejtuar Edenit më 14 dhjetor 1942 thuhej se “në qoftë se deklarata britanike nuk do të njihte në mënyrë eksplicite të drejtat e Greqisë në “Epirin e Veriut”, do krijohej një përshtypje e hidhur në popullin grek dhe do të dobësohej rezistenca greke” (Tensioni greko-shqiptar…f.96). Madje në fund të notës nënvizohej se “qeveria greke e cilësonte aq jetik problemin e “Epirit të Veriut”, saqë ajo deklaronte botërisht sekombi grek nuk do të pranonte asnjë zgjidhje të këtij problemi, e cila do të injoronte të drejtat e ligjshme të Greqisë” (po aty). Pra, qeveria greke e pranonte vetë në një notë zyrtare se populli grek dhe kombi grek ishte dhe mbetet popull dhe komb shovinist!

2. Në një takim të Mehmet Konicës në Romë në verën e vitit 1944 me përfaqësuesin grek, ky i fundit tha se “asnjë grek nuk ishte i dispozuar për të lënë mënjanë të drejtat e pakontestueshme të Greqisë në këtë territor” (po aty, f.127). Kështu, diplomati grek e pranonte me gojën e tij se të gjithë grekët ishin shovinistë!

       3. Më 1946, në Konferencën e Paqes në Paris, Caldarisi “këmbënguli në kërkesën për aneksimin e Shqipërisë së Jugut se midis të gjithë grekëveekziston një harmoni e plotë për këtë çështje” (po aty, f.272). Domethënë, edhe vetë kryeministri grek e pranonte se të gjithë grekët ishin shovinistë!

       4. “Pretendimet territoriale kryeministri grek ia parashtroi edhe delegacionit britanik… Sipas tij,opinioni publik grek  s’do të ishte në gjendje të qëndronte indiferent, në qoftë se Konferenca do të përforconte pozitat e Shqipërisë nëpërmjet Traktatit të Paqes me Italinë…” (f.273). Sipas kryeministrit grek, del se opinioni publik grek ishte shovinist!

       5. Meqënëse Konferenca e Paqes në Paris nuk pranoi të diskutonte për pretendimet territoriale greke ndaj Shqipërisë së Jugut, kryeministri grek, Caldaris, “deklaroi më 2 tetor se ngjarjet në Paris kishin shkaktuar një zemërim që kuptohej qartë në popullin grek për arsye të padrejtësisë që iu bë atij. Themistokles Sofulis, njëri nga krerët e opozitës, e vlerësoi dështimin në Paris si një zi të rëndë, ndërsa lideri tjetër opozitar, ish kryeministri George Papandreu, në mënyrë solemne, deklaroi se “zia e kombit kishte arritur në infinit…” (po aty, f.281). S’kemi ç’bëjmë! Udhëheqësit e të dy krahëve të politikës greke e kanë deklaruar vetë, me gojën e tyre, që populli dhe kombi grek ishin shovinistë, se i kishte pllakosur zija e rëndë që kishte arritur në infinit, për të vetmen arsye se nuk u qenkëshin plotësuar tekat shoviniste në Paris!

       6. “Në prill të vitit 1946, Ndihmësatasheu Ushtarak i SHBA në Athinë, Uilliam McNeill, i shkruante Departamentit të Shtetit: “Pavarësisht nga fakti se pretendime të tilla duken qartë se e dëmtojnë, më tepër se sa e ndihmojnë, sigurimin e Greqisë, pavarësisht se realitetet ndërkombëtare janë në kundërshtim me plotësimin e këtyre pretendimeve dhe pavarësisht nga karakteri i dyshimtë i shumë argumenteve të paraqitura,shumë,  dhe ndoshta  shumica e grekëve, besojnë fort dhe në mënyrë entuziaste se sakrificat e tyre gjatë luftës duhet dhe do të shpërblehen me përfitime substanciale territoriale në kurriz te vendeve fqinjë… Në qoftë se qeveritë britanike dhe ajo amerikane nuk do të mbajnë qëndrim të ngrohtë dhe nuk do të mbështesin në mënyrë efikase pretendimet territoriale greke…, shumë, dhe ndoshta të gjithë grekët, do të ndiejnë se ata janë tradhtuar nga Aleatët Perëndimorë” (po aty, f.501). Kurse i ngarkuari me punë i SHBA në Athine, Karl Rankin, paralajmëronte se “do të ketë një shpërthim të ndjenjave kundër Fuqive Perëndimore” (po aty, f.501-502). Pra, edhe diplomatët amerikanë dëshmonin se shumë dhe ndoshta shumica, apo të gjithë grekët ishin shovinistë!

       7. Ambasadori amerikan në Athinë, McVeagh u udhëzua, “t’i transmetonte kryeministrit Caldaris një mesazh, në të cilin thuhej se ishte jashtëzakonisht e vështirë për qeverinë amerikane që të mbështeste pretendimet territoriale greke në Këshillin e MPJ, pasi shumë arsye të përgjithshme diktonin që kufijtë e Greqisë të mbeteshin ato që kishin qenë para luftës. Jo vetëm qeveria, por edheopinioni publik grek duhej ta kuptonte këtë pozicion… Ambasadori amerikan u kërkoi politikanëve grekë të ushtronin të gjithë influencën e tyre që këto vendime (për mospranimin e pretendimeve territoriale greke ndaj Shqipërisë -E.Y.) të pranoheshin në Greqi me minimumin e pakënaqësisë dhe të zemërimit kundër Kombeve të Bashkuara. Me këtë rast qeveria amerikane shfaqi pakënaqësinë se, në vend që të përgatiste opinionin publik për dështimin në këto çështje, shtypi dhe radioja greke, gjatë javëve të fundit, po nxisnin sistematikisht, në shumë mënyra, opinionin publikkundër Britanisë dhe SHBA, për arsye se këto pretendime nuk ishin realizuar”  (po aty, f.514-515). Siç del edhe nga këto porosi të Departamentit të Shtetit për ambasadorin amerikan në Athinë, qeveria amerikane kishte krijuar bindjen se në Greqi ekzistonte një opinion publik grek shovinist!

       8. “…më 8-9 korrik (1956 - E.Y.) ishte mbajtur në Athinë Kongresi Ndërkombëtar Panepirot, i cili doli me thirrjen për çlirimin e “Vorio-Epirit” duke përdorur forcën. Kongresi kishte hedhur parullën e krijimit të Frontit Nacional për çlirimin e “Vorio-Epirit”, me pjesëmarrjen e të gjithë grekëve dhe kishte vendosur krijimin e një organi ekzekutiv kombëtar për zbatimin e vendimeve të tij” (Shqipëria dhe Greqia… f.124). Sipas parullës së këtij Kongresi, të gjithë grekët ishin shovinistë!

       9. “Në fund të nëntorit (1956 - E.Y.) B.Shtylla takoi Kasimatin në Nju-Jork dhe i propozoi vendosjen e marrëdhënieve diplomatike, me anë të një komunikate fare të thjeshtë. Përfaqësuesi grek dha një përgjigje të rezervuar dhe deklaroi se qeveria greke dëshironte normalizimin e marrëdhënieve por më parë duhej përgatitur psikologjikisht opinioni” (po aty, f.126). Diplomati grek e pranonte se në Greqi ekzistonte një opinionantishqiptar, shovinist!

       10. “Pas stabilizimit të Juntës, aty nga fundi i vitit 1968, udhëheqja shqiptare po konstatonte disa nuanca të reja të një qëndrimi armiqësor dhe provokues ndaj Shqipërisë. Të tilla vlerësoheshin fjalimet armiqësore dhe mbështetja e pretendimeve për aneksimin e Shqipërisë së Jugut në ceremoninë e varrimit të peshkopit Kotokos, në të cilën morën pjesë edhe qeveritarë grekë. Përshtypje negative la në Tiranë edhe deklarata e zëvendëskryeministrit grek D.Patilis mbi  “vendosmërinë e grekëve për të mos hequr dorë nga aneksimi i “Epirit të Veriut”. (po aty, f.219-220). Edhe sipas fjalëvë të këtij politikani të lartë grek, del se grekët janë shovinistë, të gjithë, pa përjashtim!

       11. “Më 8 dhjetor 1963 ministri i jashtëm dhe zëvendëskryeministri Venizelos bëri publik një propozim që “grekëve të “Epirit të Veriut” t’u jepej vetëqeverisja në kuadrin e shtetit shqiptar. Nga ana tjetër, më 6 dhjetor ai i kishte deklaruar agjencisë “Rojter” se marrëdhëniet e Greqisë me Shqipërinë janë në gjendje negative, për arsye të shqetësimit që ka i gjithë kombi grek  lidhur me të ardhmen e vëllezërve tanë që jetojnë në këtë vend” (po aty, f.191). Po a shfaqi vallë ndonjë shqetësim ky kombi grek edhe për vëllezërit tanë çamë, ish-shtetas grekë, të cilët i masakroi aq barbarisht shteti shovinist grek, apo synimet shoviniste ndaj Shqipërisë kërkon të na i shesë për shqetësime për bashkëkombasit e tij minoritarë në vendin tonë?

        12. “Studiues grekë, me të drejtë,  kanë konstatuar se politika e Karamanlisit kundrejt Shqipërisë dallonte nga politika që ndoqi ai ndaj fqinjëve të tjerë veriorë. Ata kanë veçuar tri arsye të këtyre diferencave” (po aty, f.281). Këtu do të mjaftohem me përmendjen e arsyes së parë, e cila ka qenë mungesa “e mbështetjes publike për një afrim me Shqipërinë në nivelin që Greqia ishte afruar në atë kohë me shtetet e tjera ballkanike” (po aty). Rrjedhimisht, edhe vetë studiuesit grekë e paskan pranuar se në Greqi paska munguar njëmbështetje publike për vendosjen e marrëdhënieve diplomatike me Greqinë për arsye të ngarkesave të forta shoviniste në mesin e saj!

       13. “Në një informacion të ambasadës sonë në Athinë për MPJ, të datës 23 prill 1975, thuhej: ”…qeveria greke do të vazhdojë të mbajë këtë qëndrim edhe në të ardhmen. Ajo, sikurse grekët në përgjithësi, e ka të ngulitur thellë në shpirt “Vorio-Epirin”” (po aty, f.283). Më në fund, edhe ambasada jonë në Greqi qenkësh bindur se jo vetëm qeveria greke, por edhe grekët në përgjithësi ishin shovinistë! Nuk e di nëse arriti ta krijonte këtë bindje edhe vetë udhëheqja e lartë shqiptare, këtu, në Tiranë!

       14. “Diplomatët shqiptarë në Athinë raportonin edhe për disa shenja të tjera negative. Kështu, në Muzeun e Luftës të Greqisë ishte vendosur një stendë për luftën në “Vorio-Epir” dhe për “Qeverinë Autonome” të “Vorio-Epirit”. Në tekstet shkollore ishin futur mësime të reja për “Vorio-Epirin”, të cilat kishin përmbajtje shoviniste” (po aty, f.286). Tani lind pyetja: këto  tekste shkollore me përmbajtje shoviniste shërbenin për edukimin me shovinizëm të bijve të popullit grek, apo të popullit të “Zullulandit”?

       15. “Ligji i luftës me Shqipërinë nuk u hoq nga parlamenti grek, i cili ishte i vetmi institucion kushtetues që mund ta bënte atë. Vendimi i qeverisë së Papandreut ishte një akt, që i mungonte baza kushtetuese. Ai u shpall pa aprovimin e presidentit Kristos Sarçetaqis dhe nuk u miratua në parlament, pasi atje, me sa duket, ekzistonte një shumicë që e kundërshtonte këtë vendim. Gjithashtu, edhe kisha greke, e cila kishte ndikim të madh në politikën dhe në opinionin grek, ishte kundërshtare e fortë e heqjes së gjendjes së luftës” (po aty, f.312). Prandaj, besoj se kam pasur të drejtë kur në këtë material kam përdorur shpesh herë shprehjen kisha shoviniste greke, e cila, po të mos ishte e tillë, do të merrej me punët e Zotit dhe qetësimin e shpirtrave të njerëzve. Por ajo, duke u marrë me edukimin e ndjenjave shoviniste në shpirtrat e grekëve, ka dëshmuar se ushtron një politikë të pastër shoviniste kundër popullit shqiptar dhe, si mbështetëse e fuqishme e shovinizmit grekomadh, farkëton urrejtjen kombëtare greke kundër kombit shqiptar. Për dijeninë e lexuesve, prof.Meta jep një informacion interesant. “Kështu, sipas ligjit 1566, të miratuar në vitin 1985, synohet fuzioni i helenizmit dhe i kristianizmit nëpërmjet ortodoksisë. Për herë të parë në historinë e arsimit grek, u miratua një ligj për  zhvillimin e ndërgjegjes fetare në përputhje me teologjinë e Kishës Lindore Ortodokse. Pavarësisht se ka një tendencë për fuqizimin e shekullarizmit, prezenca e kishës ortodokse është reale, duke e bërë Greqinë një aurorë teokratike” (po aty, f.315).

       Duke edukuar në opinionin publik grek dhe në mbarë kombin grek urrejtjen dhe armiqësinë ndaj një kombi tjetër, siç është kombi shqiptar, kisha greke është marrë me punët e djallit dhe vetë është shndërruar në një strehimore të djallit!

       16. Për ngjarjet e pranverës së vitit 1981 në Prishtinë, “ndonëse Athina zyrtare heshti kur tanket serbe shtypnin shqiptarët, dy komponentë të fuqishëm të politikës dhe të shoqërisë greke, kisha dhe shtypi grek, manifestuan fuqimisht përkrahjen e tyre për shovinizmin serb” (po aty,  f.314). Pra, dy leva të fuqishme të mbjelljes dhe të ngulitjes së urrejtjes kombëtare greke për kombin shqiptar,kisha dhe shtypi grek, funksionojnë me ngarkesë të plotë pikërisht atëherë kur opinionit publik grek i duhet thënë e vërteta. Atëherë ky opinion publik grek, ky popull grek, ky komb grek nuk mund të mos edukohet me ndjenja shoviniste dhe nuk mund të mos shndërrohet në opinion  shovinist grek, në popull shovinist grek, në komb shovinist grek në qëndrimin ndaj kombit shqiptar, kur ushqimin e tij shpirtëror e helmatisin dy komponentë të fuqishëm të formimit botëkuptimor të tij - feja dhe shtypi, ndërsa politika shtetërore, në rastin konkret, bën sikur nuk di gjë, bën sikur hiqet mënjanë!

        M’u desh t’i qëmtoja gjatë këto fakte, të shpërndara nëpër më shumë se 1 000 faqe të veprës në dy vëllime të prof.Metës, për t’u krijuar mundësinë lexuesve të nderuar të përsiasin për deklaratën e Enver Hoxhës të vitit 1957, të qeverisë shqiptare të vitit 1973, për fjalët e zotit Kastriot Demi, të atij shqiptarit nga Patosi (që u rrah aq barbarisht nëpër rrugët e Athinës nga policia e shtetit shovinist grek) dhe të kolonel Kastriot Lushës.

       Nga sa u citua më sipër, rezulton se ekzistuaka me të vërtetë një opinion publik grek, një popull grek, një komb grek, një kishë greke, një shtyp grek që shërbyekan si taban i fuqishëm i shovinizmit grekomadh në synimet e tij për aneksimin e Shqipërisë së Jugut dhe, në përgjithësi, në urrejtjen e tij kundër kombit shqiptar! Siç u argumentua më lart, me fakte, vetë politikanët kryesorë grekë dhe diplomatë të huaj e kanë pranuar me gojën e tyre se opinioni publik grek, se populli grek, se kombi grek qenka shovinist në qëndrimin ndaj kombit shqiptar! A thua të jetë i çmendur ky opinion publik grek, ky popull grek, ky komb grek, ky shtyp grek? A thua të jetë e çmendur kjo kishë greke? Nuk e di! Veçse duhet të kujtojmë fjalët e njërit nga politikanët më kryesorë grek, si Kostandin Karamanlisi, ish-kryeministër dhe president i Greqisë, i cili e përshkruante vendin e vet si një “azil i madh të çmendurish” (Robert D.Kaplan.Vepër e cituar, f.40). Natyrshëm lind pyetja: po a ka vallë njerëz në radhët këtij opinioni publik grek, e këtij populli grek, e këtij kombi grek, të cilët i kundërvihen shovinizmit grekomadh në qëndrimin ndaj kombit shqiptar? Sigurisht që edhe mund të ketë aty-këtu. Por ata, besoj,  duhet të jenë aq të paktë, saqë, me sa duket, kanë humbur si gjilpëra në kashtën e shovinizmit grekomadh! Më shumë se katër vjet më pare, në mjediset e hotelit “Dajti”, u njoha rastësisht me një profesor grek të filozofisë. Në bisedë e sipër  më shkoi gjuha atje ku “më dhemb dhëmbi”: te qëndrimi që mbahet në Greqi ndaj emigrantëve shqiptarë. Profesori më tha: “Më vjen turp për pronarët grekë që sillen keq me shqiptarët!”

       Në emisionin kryesor të lajmeve të TV “Top Channel” të datës 8 shtator 2004, gjatë një “demonstrate”, të organizuar në qytetin e Selanikut (ku morën pjesë rreth 2 000 vetë) në përkrahje të emigrantëve shqiptarë, që u masakruan nga shteti shovinist grek pas përfundimit të ndeshjes së futbollit të 4 shtatorit, një qytetar grek deklaroi para kamerës: “Qëndrimi arrogant i shtetit dhe i policisë greke nuk është qëndrimi ynë”!!! Vini re! Demonstrata organizohej katër ditë pas gjakosjes së rrugëve të qyteteve greke me gjak emigrantësh shqiptarë të pafajshëm! Shteti shovinist grek atë ditë kishte nxjerrë në rrugët e qytetit ca turma që i kishte marrë “me qira” (siç i quante me të drejtë Robert D.Kaplan turmat që nxirrte në rrugë Andreas Papandreu në përkrahje të martesës së tij të re me ish-stjuardesën Lian), për të larë sadopak turpin që e mbuloi, kur, faqe botës, lëshoi policinë e ndërkryer kundër emigrantëve paqësorë shqiptarë, që i gëzoheshin fitores nëpër rrugët e qyteteve greke. Komedi të tilla shteti shovinist grek le t’ua shesë, përsëri, atyre grekëve që vuajnë nga trashtina e trurit, jo shqiptarëve!

        Nga sa u tha dhe u argumentua më sipër me fakte të pakundërshtueshme, vetvetiu mund të lindë pyetja: Po parlamenti grek a do të mundet ta ratifikojë MSA-në me Shqipërinë?” Gazetari Fatos Çoçoli thotë: “…janë ndoshta me mijëra arsye pse shumica e anëtarëve të parlamentit grek duhet dhe do të votojë për fqinjësinë e mirë dhe për të ndihmuar një vend fqinj e mik, si Shqipëria” (“Ballkan”, 20 dhjetor 2008, f. 18). Edhe unë kam dëshirë të besoj që Greqia mund edhe ta ndihmojë një vend fqinj, si Shqipëria. Por tradita e pasur e politikës agresive që shteti shovinist grek ka ndjekur ndaj Shqipërisë në veçanti dhe ndaj kombit shqiptar në tërësi, më bëjnë të jem skeptik ndaj shpresave të zotit Çoçoli. Nëse Greqia do të ishte me të vërtetë dashamirëse me ne, ajo, si një vend fqinj, duhej ta kishte ratifikuar e para MSA-në me Shqipërinë. Por çuditërisht, edhe tani, kur të 26 parlamentet e Bashkimit Evropian e kanë ratifikuar MSA-në, Greqia vazhdon të mos e ratifikojë ende, sepse ajo kërkon t'i zhvasë sa më shumë lëshime klasës politike të Tiranës. Dhe unë jam i bindur që klasa politike e Tiranës, kjo tradhtare e kombit shqiptar, ka për t'i bërë shumë lëshime të turpshme shovinizmit grekomadh dhe kishës shoviniste greke. Kjo vonesë pikërisht nga ana e Greqisë në firmosjen e MSA-së, dëshmon më së miri se Athina zyrtare nuk është shëruar dhe nuk ka menduar ndonjëherë të shërohet kurrsesi nga ethet e shovinizmit grekomadh për gllabërimin e Shqipërisë së Jugut. Mirë do të ishte që parlamenti grek të mos e ratifikonte MSA-në dhe pranimin e Shqipërisë në NATO, në mënyrë që të merrte përsipër rolin e kaut balash në radhët e Bashkimit Evropian.  Kësisoj shqiptarëve dhe mbarë dashamirësve të tyre në Evropë ajo do t’u dukej si dhia në mes të dhenve. Se Greqia, në Bashkimin Evropian, përfaqëson me të vërtetë një vend që duhet treguar me gisht. Sepse ky është vendi më paradoksal i Evropës, është i vetmi vend teokratik i kontinentit tonë, ku ligjin e bën feja, e bëjnë priftërinjtë, është një vend ku sundon terrorizmi shtetëror, prandaj edhe organizatat terroriste, si “17 nëntori”, nuk zbulohen asnjëherë.

Kurse lakejtë e shovinizmit grekomadh, Bollano dhe Dule, janë shtetas të Republikës së Shqipërisë. Firmosja e memorandumit shtatëpikësh nga ana e Bollanos dhe mbrojtja që i bën atij Dulja, është një përpjekje e pastër e tyre për të përgatitur terrenin për gllabërimin e Shqipërisë së Jugut nga ana e shovinizmit grekomadh. Kësisoj, ata, që të dy, kanë kryer një akt të lartë tradhtie ndaj Republikës së Shqipërisë. Me sa duket, ata kanë marrë garanci të forta nga shteti shovinist grek dhe nga kisha shoviniste greke se tradhtia e tyre ndaj Republikës së Shqipërisë nuk do t’u ndëshkuaka një ditë të bukur!

 

(Marrë nga gazeta "Republika", 25, 27 dhjetor 2008)

 

Kundërreagim

I nderuar zoti Kadri,

Zoti Paul Tedeschini, lidhur me artikullin tim me titull "Shteti shovinist grek, ky armik i kombit shqiptar", që ju po e ribotoni në“Shqipëria Etnike”, në organin “Tribuna Shqiptare” që boton zoti Ajet Nuro, paska dërguar reagimin e mëposhtëm: "Ky asht nji shkrim që i fryn zjarrit në Ballkan". Me këtë rast, i nderuar zoti Kadri, ju lutem që përmes revistës suaj t'i përcillni zotit Tedeschini ngushëllimet e mia për botëkuptimin e tij tolstojan, sipas të cilit, "kur dikush të godit në njërën faqe, ti duhet t'i kthesh faqen tjetër". Unë, ashtu si edhe gjithë shqiptarët në mbarë trojet e tyre etnike, asnjëherë nuk i kam fryrë zjarrit në Ballkan. Në të vërtetë, zjarrit në Ballkan, kundër kombit shqiptar, me qëllim shfarosjen e tij, i kanë fryrë dhe vazhdojnë t'i fryjnë vetëm shovinistët serbogrekomëdhenj dhe ortodoksia e tyre, nën përkrahjen dhe nxitjen e fuqishme të shovinizmit rusomadh, i cili urrejtjen më të egër, pikërisht ndaj kombit tonë, e manifestoi në mënyrën më shembullore gjatë dhe pas bombardimit të Serbisë nga forcat e NATO-s, deri në shpalljen dhe pas shpalljes së pavarësisë së Kosovës. Që zotit Tedeschini t'i kthjellohet truri, le të marrë mundimin dhe të lexojë në internet "Dosjen e zezë të Greqisë" dhe të njihet me bëmat e shovinizmit grekomadh dhe të kishës shoviniste greke kundër kombit shqiptar. Sipas zotit Tedeschini, u dashka që shqiptarët të rrinë kryeulur para shovinizmit grekomadh dhe kishës shoviniste greke, të cilët, me politikën e tyre zyrtare, siç argumentohet me fakte në dy veprat shkencore të prof.dr. Beqir Metës, nuk kanë hequr dhe nuk heqin dorë nga epshet e tyre për pushtimin e Shqipërisë së Jugut, tanimë në një formë "të butë", paçka se Greqia sot është shndërruar në një lavire lypsare që bredh dyerve të Evropës dhe të Amerikës për të kërkuar lëmoshë. Kur unë, në artikullin tim-analizë ia kam thënë të katër të vërtetat në sy shovinizmit grekomadh dhe kishës shoviniste greke për qëndrimin që mbajnë ndaj kombit shqiptar, kjo, sipas zotit Tedeschini, u dashka kuptuar sikur i frykam zjarrit në Ballkan. Mendoj se zoti Tedeschini, nëse është shqiptar, duhet të çlirohet nga psikologjia prej skllavi e atyre njerëzve, të cilët, edhe kur padroni i poshtëron, ata duhet të shtrojnë kurrizin se mos prishen marrëdhëniet me të. Sipas zotit Tedeschini, mbrojtja e dinjitetit kombëtar para një shteti karnaval, si puna e Greqisë, na qenka acarim i situatës në Ballkan. Reagimi i zotit Tedeschini më bën të dyshoj se ai duhet të notojë në të tjera ujëra, jo shqiptare, prandaj edhe duhet kuptuar roli i pahijshëm që është i detyruar të luajë për atë që i paguan koromanen.

Me shumë respekt ndaj jush dhe revistës suaj.

Prof.dr. Eshref Ymeri

Santa Barbara, Kaliforni

01 prill 2010

Shkurtimisht për revistën Shqipëria Etnike

 

Ekonomia joformale e bizneseve dhe e (pu)shtetit të Kosovës

 

Nga Isa MULAJ

isa.mulaj@gmail.com 

 

Në mbyllje të vitit fiskal për vitin 2009, kryeministri Hashim Thaçi nënshkruan një vendim sipas të cilit ai e gostitë veten dhe vartësit e tij me nga një pagë marramendëse prej 16.800 euro, ose gjithsej 218.400 euro. Pagën “bingo” për muajin dhjetor të këtij viti prej 16.800 euro, sipas vendimit skandaloz, përpos Hashim Thaçit e gëzojnë edhe 12 anëtarë të kabinetit të tij si vijon: Hajredin Kuçi zëvendës kryeministër nga PDK) Ramë Manaj (zëvendës kryeministër nga LDK), Skënder Hyseni (ministër i Punëve të Jashtme – MPJ), Vlora Çitaku (zëvendëse MPJ-së), Fehmi Mujota (ministër i Forcës së Sigurisë së Kosovës – FSK), Fatmir Limaj (ministër i Transportit dhe Postë Telekomunikacionit – MTPT), Adem Grabovci (zëvendës i MTPT-së), Arsim Bajrami (ministër i Shërbimeve Publike), Enver Hoxhaj (ministër i Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë), Nekibe Kelmendi (ministre e Drejtësisë; cila është drejtësia në këtë rast skandaloz sipas saj!?), Alush Gashi (ministër i Shëndetësisë), dhe Mahir Jagxhillar (ministër i Planifikimit Hapësinor dhe Mbrojtjes së Mjedisit). Të jemi shumë të qartë vetëm për një gjë; mjetet e buxhetit të Kosovës janë gjeneruar nga veprimtaria e ekonomisë formale të bizneseve të cilave u është dashur mund i madh për prodhimin, importimin apo shitblerjen e mallrave për t’i shndërruar në para, ashtu si u është dashur edhe për ofrimin e shërbimeve për para, një pjesë të te cilave e kanë paguar në llogarinë e buxhetit të Koovës në formë të tatimeve dhe taksave. Për dallim nga ekonomia formale të cilës i kërkohet mund i madh të vjen deri te paratë dhe një pjesë të tyre t’ia paguaj shtetit, Qeveria është shumë më e drejtpërdrejtë deri te paratë, dhe atë në mënyrë makabre duke i vjedhur si të gatshme mjetet e buxhetit të shtetit. Në këtë kontekst,vendimi i kryeministrit Thaçi (por edhe pranimi i kësaj oferte nga zëvendës kryeministrat, ministrat dhe zëvendës ministrat) na del si veprimtari edhe më rrezikshme se e kontrabandistëve të armëve, drogës, cigareve, dhe karburanteve. Kontrabandistët shpenzojnë mund të madh për të ardhur deri te paraja për veten e tyre, ndërsa funksionarët e Qeverisë i marrin paratë për vete si në “bashqe t’babës”, dhe më e keqja është se mjetet që i marrin ilegalisht në këtë mënyrë rrjedhin nga ekonomia formale. Edhe presidenca ka filluar t’i bëjë “konkurrencë” këtij bizariteti të Qeverisë meqenëse në të njëjtën kohë (dhjetor 2009) mori vendimin për blerjen e veturave të reja për Zyrën e Presidentit në vlerë prej 350.000 euro.

Këto dy raste janë ekonomia joformale e (pu)shtetit të bëra publike. Meqë ekonomia joformale zhvillohet kryesisht në formë të fshehur për të mos i rënë në sy dhe vesh publikut, nuk jemi në dijeni rreth përmasave të veprimtarisë së tillë nga ana e (pu)shtetit, por dyshojmë se ka edhe shumë raste tjera, ndoshta aq shumë që nuk mund të numërohen.

(Pu)shteti i Kosovës në muajin dhjetor të këtij viti (një prej muajve skandaloz në keqpërdorimin e buxhetit të shtetit) u zotua se në vitin 2010 do të ketë prioritet luftën kundër ekonomisë informale. E përkrahi plotësisht zotimin e tillë, vetëm se, caku i parë i kësaj lufte duhet të jetë kundër ekonomisë joformale të vetë (pu)shtetit dhe brenda vetë (pu)shtetit.

 

                           Lidhur me artikullin: JA, VRASËSIT E ATDHETARIT LUIGJ GURAKUQI...!

Nga Fritz Radovani

Koment:

I nderuar z. Radovani,

        Vërtet dokumentet duhet të jenë bazë për të vërtetën e një ngjarje, që edhe Ju, thirreni në këtë.

        Kërkesa e Zonjës së nderuar Kozeta Zylo, New York, është shumë e qëlluar ku në mes tjerash kërkon:“… Ju lutëm duke pretenduar që të flasim me dokumente, dhe atyre ju qendroj shumë korrekte, a mund të më sillni shkrimin dhe linkun ku është botuar ky material pa nënshkrimin tim? …“

        Edhe unë përkrah kërkesën e z. Kozeta Zylo.

Për fatin tonë të keq, neve po na përcjellin dhe përseriten veprime të shëmtuara në vazhdimësi, me rrënime dhe shkatërrime, të objekteve dhe dokumenteve pa lënë anash edhe faktorin njeri, për dëshmi që duhet me qenë të siguruara e të mrojtura nga institucionet përgjegjëse të shtetit, në të gjitha rrethanat e krijuara të jashtzakonshme qoftë nga fakrori njeri (për shkatërrimin dhe asgjasimin e tyre) apo edhe nga faktori i fenomenit natyrorë, e që nuk varet nga faktori njeri…

 Tani po shërbehem pjesërisht me shkrimin tuaj z. Radovani:

“ Tue mosdashtë me dhanë mendim përsonal për vrasjen e Kushrinit tonë të Nderuem Luigj Gurakuqit, ma shumë për mos me u quejtë mendimi subjektiv, kërkova fotokopje të dokumentit të sipërm nga Muzeu i Shkodres, dokument të cilin e kishe pa me sy para sa vitësh në Shtëpinë Muze të Gurakuqit, që edhe atë e kanë shembë “zotni demokratët” tonë të Shqipnisë “socialiste”,…tue marrshue drejtë “Evropës”…edhe këta, si gaforrja në krah të majtë…”

Këto dukuri dhe veprime të shëmtuara kanë ndodhur e po ndodhin në Shqipërinë e sotme politike dhe po ndodhin, në Kosovën hallemadhe të cunguar me një pavarësi të kushtëzuar e të kontrolluar nga ndërkombëtarët (jo edhe pa fajin e vendorëve) ku vidhen materiale e dokumente në zyrën ma të ruajtur të policisë, dhe si përfundim lindin dyshime me bazë se dokumentet dhe dëshmitë e vërteta asgjasohen me qëllim të caktuar për të humbur gjurmët për të vërtetën apo duke zëvëndsuar atë me dokumente apo dëshmi të rrejshme, ashtu siç u duhet atyre të cilët edhe kanë bërë planin e kryer veprimin, për asgjasimin e dokumenteve dhe dëshmive...!

 Me nderime dhe respekt, z. Kozetë dhe z. Radovani,

Abas Fejzullahi

------------------

Anton Kqira një burrë pa kokërr

fytyrë apo me fytyrë qeni

 

Nga Hajdar Fejzullahu

alb-schtanz@hotmail.com 

 

Unë, Hajdar Fejzullahu nga fshati  Lubovec  Komuna   e  Skenderajt,  botues,     shkruj  ty  burrec Anton  Kqiro, 

lexo  mirë  këtë  letër    hapur  dhe  dashtë zoti që kjo letër të raftë në dorë apo të raftë pika.

Ti fole para një forumi kinse “Intelektualësh” dhe tregon para atyre burrave dhe grave  pseudatdhetarizmin tënd të poshtër, cek aty edhe një intelektual në fjalimin tënd ku e falenderon kryetarin e intelegjencës dhe fillon me atë fjalim ku gjakun tënd e quan gjak qeni, po ore  Anton burreci, a ti fare nuk ndalesh me e lexue historinë tonë kombëtare, por pa ty.

A ti do të na tregosh se kush kujt duhet me i kërku falje dhe me ju dërgue falenderimin se ne nuk po  ekzistojshim në Kosovë, a ti je aq i mençur dhe sa shpejt na bëre turq e arabë  edhe e përkrahë  Millosheviqin, po unë po të them se nuk munda  me ju besue  e veshëve  të mi se një klerik katolik shqipetarë di këso  flliqninash, të qet prej gojës se tij, athua këso fjalimesh  po ju  dashkan shqipetarëve; unë  po të drejtohem vetëm si shqipetar dhe kursesi si islamik, po ti ore  Anton burreci, a e ke  dëgjua  ndonjëherë  Atë  Fishten, Atë  Shtjefen  Gjeçovin,  a thua ti qenke më i madh se ata qe kurrë në gojën e tyre nuk ke mund me  dëgjue  rreth  ndarjes    gjakut  tonë  shqipetar, po sipas teje po u dashka krejt shqipetarët me u nda që tash në ortodoksë, katolikë dhe myslimanë, athua t’i paske mebtë me e drejtue politikën amerikane apo humanizmin të cilin ti me siguri ose ke qenë i droguar me ndonjë Zoriç nga Beogradi dhe ke shijua botën e sexit mësheftaz dhe tash vjell vrer dhe thirresh në politikën Millosheviqjane.

Anton, turp të qoftë dhe ky fjalim i yti të përcjelletë deri në State Department, po të garantoj dhe ata do të tregojnë ty birucën se nuk qenke hiç ma i mirë se Bin Ladeni.    

Unë, kam plot miq e shokë të krishterë e myslimanë dhe në luftën e fundit kanë vuajtun të gjithë, por që ishim fitimtarë, por si duket ky fitim ty Anton burreci shumë po të pengoka me siguri të pengon dhe NATO në Kosovë, Bashkësia Ndërkombëtare prezente, këtu dyvjetori i pavaresisë që u kremtua këto ditë ku tash Kosova është një shtet i pranushëm nderkombëtarisht, po ty po të pengoka Kosova me tre milionë shqipetarë dhe zhvillimi i saj ku së shpejti na pret dhe shtëpia  e madhe europjane, mos ki merak se edhe Mlladiqin së shpejti do ta zamë, Karaxhiqi tanimë është atje por duhet patjetër dhe ti t’i përgjigjesh gjyqit të popullit tënd.

Turp-turp të qoftë se ato rrospiat që t’i ka dërgua dikush nga Serbia i bëjnë këto gjera sikur atyre pisave që i bëhen krahë të Binlladenit, qofshin në Amerikë apo Kosovë, Shqiperi apo Bosnjë, edhe njëherë, pra, turp-turp, e atë bishtin që e tregove, atë shtine në gojën tënde.

 --------------------------

 -"Une mendoj se nese ekziston nje Organizate Joqeveritare e cila merret me orgasnizimin e diteve te Rugoves le ta beje kete, por Instituti Alb-Shkenca nuk mund te behet trampoline e te tjereve. Jam dakord vetem nese ne jemi vet(ë) organizator te ketyre 'diteve' a 'neteve', po kurresesi te behemi vegel e dikutj tjeter.

Ky diskutim duhet te mbyllet ne faqen tone!

Begzadi"

 

- ky është një tekst yti: pa 36 shkronjat tona të lara në gjak përgjatë histroisë, e për çka ti s'po ke pikë respekti!? Lëri fjalët e vjetra: dakord e dkordohem!! (pajtim, pajtohem, bie në ujdi).

-Ditëve të Rugovës, ti ia paske shtuar edhe- netët!?! Dhe ti nuk mund të bëhesh vegël e askujt, përderisa je vegël qorre e Qosje-Qenit!! A ke reaguar ti kur Qosje-Qeni ka deklaruar-lehur: Nëse fiton Berisha zgjedhjet, dua ta shoh Shqipërianë dhe Kosovën të zhuritura?

-Qe sa kohë që nuk janë mbajtur mbledhjet e Shoqatës Atdhetare për Luftëtarët e Rënë të Popullit Shqiptar?- dhe a e di se Bajram Kurti është në librin e Hysni Milloshit: PKSH për çështjen Kombëtare, Tiranë 2002; pjsemarrës në Kongresin e Vlorës?

22.7.2009

Kadriu

 

Kadri Mani

 

Duke jua sha fisin...

/Sonja Biserko-s e Natasha Kandiç-it me rastin e 10-vjetorit,

DITA E KTHIMIT 17 Qershor 1999 - 17 Qershor 2009/

 

Duke jua sha fisin

Ju harruam juve

duke mallkuar pisin

jua bëra me hile edhe të miave truve!

 

O mendët e mia

këthjellohuni njëherë

dhe ndër delet e tua

ka një dele të zezë

 

Ju m'i fshitët lotët

e më dhatë përshesh

unë i kujtoj motet

edhe juve shpesh

 

Socialdemokraten

"Radniçke novine"

kur ma jepnit uratën

kur më rrahnin përshpine...

 

tepricat-višak-u

Aksioni i Armëve

i kish zënë meraku

për ferexhen e grave!

 

Prandaj motrat e mia

vijojmë bashkë në garë

ju grish te imja shtëpia

të ju ngritim lapidarë

 

neve na takon të jemi të matur

ngase ne dallojmë nga ata të çartur

dhe ata nuk janë vetëm nga murlani

ngjashëm ka te juga dhe nga sunami

 

se në zemrën time paskam shumë rahmet

keni dëgjuar sokëllimat e njerëzve nën sharrë

paçkase për shumëçka nuk jam kompetent

palagët gacërojnë e kërcënimi për të reja varrë?

 

 

 Ibush Vishi

 

GËZUAR 2 MARSI

DITA E GJIMNAZIT “SKËNDERBEU”

 

Nxënës të dashur, të nderuar profesorë dhe punëtorë të tjerë të Gjimnazit “Skënderbeu”,

            Sot është 2 Marsi- Dita e Kuvendit të Lezhës, ku Skënderbeu para 566 vjetësh bashkoi të gjitha fiset shqiptare nën një flamur...

2 Marsi është Dita e Gjimnazit “Skënderbeu” në Kaçanik, është ditëlindja e shënuar e shkollës sonë, që nën flamurin e diturisë na bashkon për të ardhmen tonë, e cila patjetër do të jetë më e ndritur. Më të ndritur do ta bëjmë ne, do ta bëni ju, brezi më i lumtur që vini me entuziazmin e lirisë!

Është shprehi që festa të shënohet edhe me këngë, edhe me punë, me plot hare e krenari për bëmat e njerëzve të mëdhenj e për heroizmin e popullit nëpër kohë...

Ne, drejtoria e Gjimnazit “Skënderbeu”, në këtë rast në mënyrë jotradicionale, duke përcjellë urimet dhe dëshirat më të përzemërta për suksese më të mëdha, po përpiqemi të japim një mesazh nëpërmjet dy krijimeve të zgjedhura të dy personaliteteve të njohura botërore, krijuesve e poetëve, gjermanit Bertolt Breht dhe kolumbianit Gabriel Garsia Markez:        

 

Kaçanik, 2 mars 2010                                                                Drejtori:

z. Ibush Vishi

 

 

 

Bertolt Brecht

 

LAVDIA E MËSIMIT

 

Mësoje dhe gjënë më të thjeshtë,

për ata që vjen dita

kurrë s’është vonë!

 

Mësoje së pari abecenë, sigurisht

kjo nuk të mjafton.

Por mësoje! Mos të të vijë mërzi aspak!

 

Fillo, ti duhet të dish gjithçka,

ti duhet të jesh i pari.

Mëso o njeri i strehimores!

Mëso o njeri i burgut!

Mëso o grua në kuzhinë!

Mëso o gjashtëdhjetëvjeçar njeri!

Pushtetin duhet ta marrësh ti!

 

Shko në shkollë, o i pastrehë!

Armatosu me dituri, ti që ngrin nga të ftohtit!

Rrëmbe librin o i uritur, ai është armë për ty!

Në ballë duhet të vihesh ti!

 

Mos ngurro të pyesësh, mik!

Mos lejo të të bindin për asgjë,

bindu vetë!

Çka s’di vetë,

nuk e di dot.

Kontrolloje llogarinë,

do ta paguash ti.

 

Vër gisht mbi secilën shifër,

pyet: prej nga kjo këtu!

Patjetër, në ballë duhet të vihesh ti.

 

 

LETËR LAMTUMIRËSE E MARQUEZ-it

 

Gabriel Garcia Marquez, shkrimtari kolumbian i cili fitoi çmimin “Nobel” për letërsi në vitin 1982, ka disa vjet që është larguar nga jeta publike për shkak të problemeve shëndetësore. Kjo është një letër lamtumirëse drejtuar miqve të tij.

 

Miqtë e mi, lamtumirë!

Sikur Zoti të harronte për një moment që unë jam një dordolec i ndrequr me rrecka dhe të më dhuronte një copë jetë, mbase nuk do t’i thosha të gjitha ato që po mendoja, por sigurisht do t’i mendoja të gjitha ato që po them.

 

Do t’i jepja rëndësi gjërave jo për vlerën e tyre, por për domethënien e tyre. Do të flija pak, do të ëndërroja më shumë, sepse çdo minutë që mbyllim sytë, humbim gjashtëdhjetë sekonda dritë. Do të vazhdoja kur të tjerët do të ndalonin, do të zgjohesha kur të tjerët do të flinin, do të dëgjoja kur të tjerët do flisnin dhe sa do ta shijoja një akullore me çokollatë!!!

            Nëse Zoti do më jepte një copë jetë, do të vishesha thjeshtë, do të shtrihesha përballë diellit, duke e lënë të pambuluar jo vetëm trupin tim, por edhe shpirtin tim. Zoti im, nëse do të mundesha, do ta shkruaja urrejtjen time mbi akull dhe do të prisja të dilte dielli. Do të pikturoja një ëndërr të Van Gogut mbi yje, do të recitoja një poezi të Benedetit dhe një këngë të Sheratit… Do të ishte serenata që do t’i dhuroja hënës. Do të ujisja me lotët e mi trëndafilat, që të ndjeja dhimbjen nga gjembat e tyre dhe puthjen ngjyrëkuqe nga fletët e tyre.

Ah, Zoti im, sikur të kisha një copë jetë… nuk do të lejoja të kalonte as edhe një ditë pa iu thënë njerëzve që i dashuroja se i dashuroja. Do të bëja çdo burrë dhe grua të besojnë se janë njerëzit që dua dhe do të dashurohesha me dashurinë. Njerëzve do t’u tregoja se sa gabim bëjnë kur besojnë se ndalojnë së dashuruari kur plaken, pa kuptuar se plaken kur ndalojnë të dashurojnë. Fëmijës së vogël do t’i jepja pendë, por do ta lija të mësonte vetë se si të fluturojë. Pleqve do t’u tregoja se vdekjen nuk e sjell pleqëria, por “harresa”.

            Mësova kaq gjëra nga ju njerëzit...

            Mësova se të gjithë duan të jetojnë në “majën e malit”, pa kuptuar se lumturia qëndron në mënyrën se si zbret “faqen e pjerrët”. Mësova se kur fëmija i porsalindur shtrëngohet mbi pëllëmbën e tij të vogël, për herë të parë gishti që zgjatet i babait të tij e robëron përgjithmonë. Mësova se njeriu ka të drejtë ta shohë tjetrin nga lart, vetëm kur duhet ta ndihmojë të çohet. Janë kaq shumë gjëra që mësova prej jush, por me të vërtetë nuk do të më hyjnë në punë, sepse kur të më mbajnë të mbyllur brenda në këtë arkë, fatkeqësisht do të jem i vdekur.

            Të thuash gjithmonë atë që ndjen dhe të bësh gjithmonë atë që mendon.

            Nëse do ta dija që sot do ishte hera e fundit që do të të shihja duke fjetur, do të të përqafoja fort e fort dhe do t’i lutesha Zotit që të bëhesha roja e shpirtit tënd. Nëse do ta dija se kjo do të ishte hera e fundit që do të të shihja të dilje nga dera, do të të përqafoja dhe do të të jepja një puthje dhe do të të thërrisja përsëri që të të jepja edhe të tjera. Nëse do ta dija se kjo do të ishte era e fundit që do ta dëgjoja zërin tënd, do ta incizoja çdo fjalë tënden, që të mund të të dëgjoja përsëri, përsëri. Nëse do ta dija se këto do të ishin momentet e fundit që do të të shihja, do të të thoja “të dashuroj” dhe do të supozoja jologjikisht se këtë e dije edhe më parë.

            Ekziston gjithmonë një e nesërmë dhe jeta na jep edhe mundësi të tjera që t’i bëjmë gjërat siç duhet, por nëse bëjmë gabime, na mbetet vetëm e sotmja, do të doja të të thoja se sa shumë të dua dhe se kurrë s’do të të harroj. E nesërmja nuk është e sigurt për askënd, si i ri si i vjetër. Sonte mund të jetë hera e fundit që i shikon njerëzit që do. Prandaj, mos prit më, bëje sot, sepse e nesërmja nuk vjen kurrë, sigurisht do të pendohesh për ditën kur nuk gjete kohë për një buzëqeshje, një përqafim, një puthje dhe sepse ishe shumë i zënë për të realizuar një dëshirë të tyre.

            Mbaji ata që dashuron pranë vetes, thuaji duke mërmëritur se sa shumë ke nevojë për ta, dashuroi, sillu mirë, gjeje kohën për ta, thuaji “më vjen keq”, “më fal”, “të lutem”, “falemnderit” dhe të gjitha fjalët e dashurisë që di. Asnjëri nuk do të të mbajë mend për mendimet e tua të fshehta. Kërko nga Zoti fuqinë dhe zgjuarsinë t’i shprehesh. Tregoji të tjerëve domethënien e tyre. Fillo të bësh realitet ëndrrat e tua.

            Tani është momenti!!!

 

Me rastin e 10-vjetorit të revistës “Shqipëria etnike”, miqtë dhe armiqtë tanë!!

 

Haxhi Krasniqi e Ramadan Zaplluzha (Therrë Murrizi), ishin ndër bashkëpunëtorët e parë të revistës “Shqipëria etnike”.

Dhe  duke e pandehur  Adem Zaplluzhën për vëlla të Ramadanit, ia besova     pëkthimin  e  v jeshës tme kushtuar dy zonjave serbe, Sonja Biserko-s e Natasha Kandiç-it, dhe ç’të

shoh: bnastardi ka ten tuar që vjershën time pozitive të ma kthejë në vjershë negative:

”kam pa ëndërr pelën e lopën”!!

Në këso rastesh, koliqasit po thoshin: akcilit nuk duhet t’i themi lopë, po- kravë!       

-Po pse, a nuk është e njëjta? 

-Jo, po lopë e shkjaut!

Dhe, sikur që e dini, kjo vjershë ka qenë botuar te zemrashqiptare, e tash Adem qyqi po  më kërcënon  se do të ma përhap!!                      

 

FW: Bisede?

Von:    Adem Zaplluzha (ademzaplluzha@hotmail.com)

Gesendet:        Montag, 15. Februar 2010 07:54:46

An:      kadrimani@hotmail.com

sHIKO SA NERËZISHT PO TË RESPEKTOJ UNË TY ,DHE ËSHTË E EDHËS QË EDHE TI TA RESPEKTOSH VETVETEN O BURRË I DHEUT.NËSE JE TI SHQIPTARË ATË HERË UNË JAM KINEZ.

PLISI QË E MBANË NË KOKË,NUK TË BËNË SHQIPTARË,SEPSE SHQIPTARI NUK SHKJRUAN ODA PËR SHKINA.NËSE MË SHKRUAN EDHE NJË HERË,"POEZIN" TËNDE QË E KAM ATE SHKINISHT KUSHTUAR  SHKINAVE TË BEOGRADIT DO TË ME DETYROSH QË TË JA OFROJ MIKUT TËNDË FLORI BRUQIT.ZOTRI ADEM ZAPLLUZHA NUK ËSHTË I SËMURI I INTERNETIT ANDAJ MË LËRË RAHAT. MOS MË SHKRUA AS MOS MË MERRË PËR GOJE AS PËR TË MIRË AS PËER TË KEQ,ME NJË FJALË MOS MA PËRMEND EMRIN SE UNË TË KAM HARRUAR,KUR KE BËRË NJË KRAHASIM QË NUK E MERITOJË.ISHALLA TË SHËRBEN SHËNDETI DHE FATI NË JETË, PO TË TEM ISHALLA SEPSE I PËRKAS FESË ISLAME DHE NUK JAM XHambaz që t(‘)i ndërroj fetë si evgjitët mushkat(.)

---------------------------------------------------------

“NUK TA IA ZE PER TE MADHE NGASE CDOKUSH QE RRI MBI 5 VJET NE BURG, DEL ME SHENDETIN E LENDUAR TE TRURIT DHE TE SHPIRTIT?

(thënie sharlatane-arbitrare, me një gjuhë joshqiptare si shkronja dhe si tekst) Duhet:

NUK TA ZË PËR TË MADHE NGASE ÇDOKUSH QË RRI MBI 5 VJET NË BURG, DEL ME SHËNDETIN E LËNDUAR TË TRUPIT DHE TË SHPIRTIT- dhe këta qenkan çlirimtarët, kurse robërit e lindur, të rriur e të përshtashëm vetëm për robër (Cankar), “na qenkan të palënduashëm me trup e me shpirt”!!!

Filozofime antishkencore dhe antinjerëzore.

Von:    Flori Bruqi (floribruqi@hotmail.com)

             Möglicherweise kennen Sie den Absender nicht.Als sicher markieren|Als Junk-E-Mail einstufen

Gesendet:        Montag, 8. Februar 2010 08:31:00

An:      kadrimani@hotmail.com; kmani@hotmail.com

Pershendetje z. Kadri Osmani-Mani,

Sa i perket respektit ndaj Nenes Tereze dhe Ibrahim Rugoves se ndjere, une kurre nuk kam shkruar kunder tyre sic kane vepruar disa maskarenj. Ne baze te kesaj, meqe kemi botekuptime identike,  pajtohem me Ju. Sa per konfidence, bashkeshortja ime eshte mbese e Ibrahim Rugoves. Nena e shoqes sime te ndjere e ka patur Ibrahim Rugoven djal(ë) te axhes. Sa i perket zoterise sate,, une kam respekt per ty dhe per familjen tende, edhepse ia ke futur kot kunder meje, por kjo mund te sanohet. E une kunder teje kam shkruar ne nje doze te arsyeshme pa denigruar familjen tende,j te cilen e cmoj shume. Kurse ti per mua dhe familjen time ke shkruar dhe shpifur, por si me ri mund te ta fali. Mund te pysesh kedo ne Kosove cila eshte familja e ime. Pyte poetin Naim Kelmendin e ai do te tregoje se e cmoj I. Rugoven, se e cmoj K. Manin dhe se e cmoj Zemren Shqiptare ,deri diku ,por me ato shkarravinat Tua kunder meje si dhe shkarravinat e Ilir Dradanit etj...,nuk pijne uje.

 

Me respekt,

Flori Bruqi

Moderator

Agjencioni FLOART - PRESS

 

 

Moderator  ne disa web faqe /e jo ne FloriPress ,sic pandehni ju ne ZSH./

 

Pra gjeje nje artikull  timinqe ndeshen figurat e ndritura te popullit tone...e pastaj komento e shkruaj cka te duash kunder meje dhe agjencioneve qe une moderoje dhe shkruaj e mos ja fut si kau peles...Une nuk desha te komentoje asgje

kunder shkrimit tend tendencioz ne revisten virtuale Zemra Shqiptare,te z.Gezim Marku.

Blog Archive 

Agjencioni FLOART – PRESS

------------------------------------

Komenti im (Kadri Mani)

Flori Bruqi: “Guximi shqiptar”, Prishtinë, 2008

Z. Kadri Osmani – Mani, më respekt dhe pietet të veçantë prej patrioti dhe shkrimtari që ka bërë për çështjen shqiptare.

(nëshkrimi)

Prishtinë, 17.V.2008

------------------------

-“Ti”, me të madhe “për respekt”- dhe fill e mos jafut si kau peles... !!! Ku ka këtu “respekt” e “pietet”!?- hajvan!

-“NUK TA IA ZE PER TE MADHE”- shkarravinë e një joshqiptari, i cili gjuhën shqipe e ka të huaj.

- “Pyte poetin Naim Kelmendin”- në këso raste vëllezërit e Adem Demaçit thonë: takomi moga brata lažova!-(Për vëllain tim rrenacak!)

-Rruga e veprimtarit liridashës e lirigrishës, të çon në kacafytje me armiqtë e jashtëm e të brendshëm (kolona e pestë), në gjakosje, në burg e në varr. Luftën e fillonë idelistët, e vazhdojnë banditët dhe përfitojnë arrivistët!!!

- “Sa i perket respektit ndaj Nenes Tereze dhe Ibrahim Rugoves”- lidhja jote me Agjencinë agjenturore “Çamëria”, dhe përhapja e mbajtja e isos antinjerëzorëve me damë, të ka njollosë me soj e sorollop përjetë e pas vdekjes: i keni të stivuara.

- “Sa per konfidence, bashkeshortja ime eshte mbese e Ibrahim Rugoves. Nena e shoqes sime te ndjere e ka patur Ibrahim Rugoven djal(ë) te axhes.”- dhe ti “nga respekti familjar”, bën shkrime dhe intervista në librin tënd të kurrqyshëm me armiqtë më të zinj të Nënës Terezë e të Dr. Rugovës!?- unë apo ti vetë e ke fyer familjen tëndë!?

-Ti i ke marrë në mbrojtje nga unë “figurat kombëtare”!?- dhe ato figura i ke në libër: Demaçi-Kurti, dy nga më të tërbuarit antirugovistë!! E ke përkrah edhe Qosjen- filozofinë e tij të krrokamës!!

Demaçi: Z. Rugova nuk menaxon fare Kosovën. Kosovën e menaxhon UNMIK-u. (...)

(menaxhon=qeveris)

-Çfarë ka bërë Forumi Qytetar i Kosovës që Ju e drejtorni dhe cili është roli i tij për çështjen e madhe, për pavarësinë e Kosovës?

Demaçi: Asgjë! (...)

Askushi e interviston asgjënë!!- autori me 25 vepra!

Dora e zezë serbe ka vrarë shqiptarë gjatë lufte, kolona e pestë ka vra gjatë lufte e pas lufte!!

Flori Bruqi: “Guximi shqiptar”, Prishtinë, 2008: Redaktor: Nehat S. Hoxha

Recensues:AKADEMIK DR. NAMIK SHEHU

ABDULLAH KONUSHEVCI

(tre të mahnitur!!!)

-Kush hamaman je ti që ma zësh a të mos ma zësh për të madhe!?-megaloman i shthurur.

- “Ne baze te kesaj, meqe kemi botekuptime identike,  pajtohem me Ju. ”- identike!!! O kurrë, kurrë, as në këtë dhe as në botën tjetër. Syretin mos ta pafsha as zërin mos ta ndjefsha.