Shtesë » Historia

Urim Gjata: Kleri Shqiptar dhe lidhjet e tij me qyteterimin perendimor

E hene, 02.11.2009, 07:58 PM

Kleri Shqiptar dhe lidhjet e tij me qyteterimin perendimor

Nga Urim Gjata

Motoja e Naimit "Dielli lind nga perendon" eshte vertetimi me i mire se ne shqiptaret e cdo besimi qofshim e kemi quajtur "qytetyrimin perendimor" me te perparuarin dhe me te pershtatshmin per vendin tone.
Me thjesht gjithe kleriket shqiptare,muamedane(bektashi) (syni) te krishtere (katolike apo ortodokse) jane lindur dhe rritur me me kulture te emancipuar dhe me ndjenja kombetare shqiptare,por dhe si besimtere te ndershem te bindur dhe te vendosur deri ne sakrifikim.
Njeres me kulture te gjere deri ne iluministe,nacionaliste ne mbrojtje te identitetit kombetar,perendimore per ta shtyre shqiperine ne vendin qe i takonte,ne gjirin e qyteterimit me te avancuar dhe me te mire te globit,pa mohuar apo perbuzur cilesite pozitive te kulturave te tjera.
Prifterinjte katolike ne shqiperi perbejne nje kapitull te vecante te martireve ne shqiperi ne burgjet dhe kampet komuniste.
Fatmiresisht dhe fatkeqesisht myslimane dhe ortodokse kane patur shume pak te denuar dhe shumica te respektuar.
Ne vendin e pare te dalluar per besimin e tyre por dhe per atdhedashurine kane qene bektashinjte,qe nga koha e vellezerve frasheri,dhe me shume gjate luftes antifashiste.
Baba Zylfo,bektashi nga teqeja e turanit,nacionalist i njohur dhe fetar,u ther me thika nga Agush Gjergjevica ne nendor 1943,me te vetmin faj sepse refuzoj te bashkpunonte me komunistat.Po keshtu kleriket myslimane,Hafiz Derguti dhe Hafiz Ali Tairi.
Imzot Irene Banushi dhe imzot Visarion Xhuvani u shquan nga ortodoksit ne mbrojtje te besimit fetar dhe pro perendimor.
Pra cila ishte arsyeja e nje lufte te eger dhe te pa meshireshme te Enver Hoxhes dhe regjimit komunist?
Martiret ishin te gjithe perhere nje shembull i mire shenjterie,deshmimtare te nje fryme tjeter te shqiperise se prapambetur plot me agrisivitet nga komunistet nje fare kjo e vecante pa precedente ne shqiperi.
Drita e shpirtit dhe te mendjes qe deshmonin keta martire te gedhendur dhe te ditur, te pa thyeshem ne shume fusha te njohjes; Teologe, filozofe, shkrimtare, poete, publiciste,piktore, mozikante, politikane, sportiste, sociologe, pedagoge, historiane, folkloriste,
pedagoge, historiane, mjeke, arkitekte. Nuk ka fushe te kultures qe nuk fillon me ta. Mjafton vetem te hapesh nje liber letersie dhe do mesosh se ata kane krijuar alfabetin shqip,me shkronja latine ne vend atyre arabe apo te tjera.Akoma per pakicen eshte nje mister pjesmarrja e tyre drejt per drejt ne formimin e kultures shqiptare dhe konsolidimin e kombit tone.Por per te tjeret nuk ishte nje mister sepse ata kishin frymen e zotit dhe ne menyre profetike e ndjenin se kishte ardhur me ne fund momenti jetik per te dhene kontributin e tyre te cmuar ne ndertimin e shpirtit te popullit tone.
Por sigurisht kjo nuk do tju shkonte kurre per shtat ateistavedhe urrejtja e tyre e pa shfrenuar per klerin,sepse komunizmi ndikonte fuqishem mbi masat e pa ditura mbi gjysem intelektualet,tek ata qe silleshin verdalle neper shkollat e europes,duke u kethyer me nje apo dy klasa te kryera apo te pa kryera fare.
Por kleri katolik ne vecanti duke qene nje kolone e patriotizmit ne shqiperi,do ishte pa tjeter kunder internacionalizmit i cili njihet per demet qe i ka shkaktuar vendit tone historikisht.
Lufta e ketij kleri kunder pansllavizmit,ishte nje pengese e rende dhe e pa kaperxyeshme per komunistet sllavofile qe synonin dhe deshironin ta vinin shqiperine nen tutelen Jugosllave.Pra dhe pushkatimi i shume prej ketyre klerikeve katolike ka ardhur me porosi nga Jugosllavia.Sepse pa u zhdukur keta shpirtera qe ishin per pavaresine e shqiperise nuk mund te arriej qellimi,aneksimi i shqioperise.
Por motivi tjeter i luftes dhe vrasjeve te ketij kleri ishte imponimi i ateisteve komuniste per te imponuar Enver Hoxhen si nje zot te ri te shqiperise,pra shqiptaret nuk kishin me nevoje perzotin e vertete te shembnin kishat xhamite dhe teqete dhe bashke me ta dhe klerin per te zhdukur njehere e pergjithmone besimin e vertete te njerezve per zotin e tyre.
I nderuari Pjeter Arbnori tregon:
Une e mbaj mend ceshtjen e Pjerin Kcires dhe shokeve te tij te shqyrtuar ne gjyqin ushtarak ne vitin 1949.Te lidhur me pranga dy e nga dy,te shoqeruar nga rojet qe shkonin e vinin ne qelite e birucave.
Rrugen nga rruga e sigurimit deri ne gjykaten ushtarake e pershkonin me kembe nga rruga e re ne Fushe Cele dhe arrinin tek vila e tregetarit Tefe Pogu,shtepi e sekuestruar me dekret te qeverise komuniste, dhe te kethyer ne gjykate yshtarake per te denuar "armiqte".
Kryetar i trupit gjykues Vangjel Kocani,dhe prokuror ushtarak Harito Nashi.Pjerin Kcires si kryetar i grupit anti parti ju dha pretenca 20 vjet burg.te tjereve ju dha nga 20 ne 5 vjet.
Por seanca e fundit beri qe te ndodhi dicka qe nuk pritej.Gjykatesi dhe prokurori ishin miq te te arrestuarve,sepse deri para pak kohesh punonin se bashku.
I vure partise nje njolle.Ndersa Pjerini ju pergjigj prokurorit.
Per dashurine ndaj kesaj partie une i kam vene vetes nje njolle qe nuk shlyet kurre.
Une bashke me shefin e seksionit te sigurimit te shtetit Zoi Themeli kemi futur armet ne kishen e Gjuhadolit dhe pastaj kemi akuzuar shume prifterinj te pa fajshem,i kemi rrahur dhe torturuar dhe kemi krijuar nje akuze me te cilen i kemi denuar dhe pushkatuar.Ja kjo eshte njolla qe une i kam vene vetes per dashurine e asaj qe ti thua.
Nje njolle e rende qe nuk do te mund ta fshi kurre.Gjykatesit te acaruar mbyllin seancen menjehere,dhe te denuarit te lidhur njeri mbas tjetrit kalonin me kembe neper rrugen kryesore te qytetit nga Dugajet e Reja ne Fushe Cele aty afer kopshtit te Kaftalleve filluan qytat e sigurimsave mbi trupin e Kcires me shoke.
Mbas disa ditesh Pjerin Kcira u denua me vdekje dhe u egzekutua, mbas varrezave te Rmajlit aty ku u ekzekutuan dhe shume prifterinj.Pjerin Kcira para pushkatimit ju kerkoj falje me zemer gjithe viktimave te veta. Ishte nje djale jo me shume se 26 vjec.
E gjithe zona mori vesh me pershperitje se lajmi e armeve ne kishe dhe futja e tyre ishte loje e sigurimit te shtetit.
Por e vecanta e ketyre klerikeve, ishte se qendrat e tyre nuk ishin vende te merziteshme ku njerezit lusnin vetem zotin nga mengjezi ne darke. Por para se gjithash lutja ishte edukate,mesim moral me shembuj.Dhe askush nuk e ndjente veten si te futur me zorr.Djemte dhe vajzat ne kishat katolike mesonin ne shkolle qe shquej nga cilesia e larte.Sepse cdo franceskan jezuit ose prift shekullar,ishte nje profesor i nje lende te vecante.Nuk kishte kuvend pa orkester,ose bande muzikore.
Secili kuvend kishte gazete apo reviste te njohur si"Hylli i Drites" "Leka",ose "Kumbona e se Djelles".Famulltaret e maleve qemtonin fjale te rralla,kenge popullore, balada, kenge kreshnikesh, legjenda, toponomastike, pjese kanuni. Neper manastire ishin bibliotekat me librat me te rralle, muzeume, koleksione etnografike.
Ne listat e prifterinjve te pushkatuar apo te burgosur mund te shenoje nga nje personalitet te spikatur. Kur kendonte basi Luk Kacaj Kisha e Franceskaneve se Gjuha dolit nuk zinte me njerez. Kur fliste Rok Gurashi te gjithe e veshtronin te degjonin oratorine e tij qe te linte pa mend; kishte radhen At Gjergj Fishta, ishte e pamundur te mos vije buzen ne gaz ne ndonje gazmore qe mund te nxirte si shembull.
Mrekullia e vertete e ketyre martireve eshte qendresa: Gjate hetuesise para gjyqit, neper burgje, neper tortura dhe mundime, ne kampet e shfarosjes. Besimi i forte te zoti; shembulli i drejte ne mes te atyre qe vuanin; meshira; shpresa qe u jepej atyre qe ishin ne prag te renies fizike dhe shpirterore; profesioni i hapur i besimit.

urim_gjata@yahoo.gr

(Vota: 10 . Mesatare: 5/5)